Những điều cần chú ý trước khi Tai biến mạch máu não xảy ra

Có hai thể tai biến mạch máu não, hay còn gọi là đột quỵ não: đột quỵ nhồi máu não - do tắc một động mạch cấp máu cho não và đột quỵ chảy máu não - do vỡ mạch não. Cả hai loại này đều là dạng ngừng cung cấp máu và oxy cho não làm chết các tế bào não.

Điều quan trọng là nhận biết dấu hiệu tai biến sớm để người bệnh có thể được điều trị ngay trong những giờ đầu tiên khi có các triệu chứng khởi phát. Mục đích của việc điều trị là làm thông phần động mạch não bị tắc nếu là dạng đột quỵ nhồi máu hoặc làm giảm áp lực nội sọ trong trường hợp vỡ mạch và chảy máu não. Nhận biết và điều trị sớm không chỉ cứu sống người bệnh mà còn giảm đáng kể các biến chứng lâu dài và mức độ tàn phế.

Dấu hiệu nhận biết tai biến mạch máu não

Các triệu chứng thường xuất hiện đột ngột, thậm chí không nặng nhưng có thể ngày càng trở lên nghiêm trọng hơn. Triệu chứng thường gặp là:

• Xuất hiện liệt vận động hoặc rối loạn cảm giác ở một bên của cơ thể. Có thể là liệt chi trên hoặc chi dưới hay chỉ là tê bì các chi. Hoặc thấy một bên miệng bị trễ xuống.
• Có vấn đề khi nói: nói khó hoặc khó khăn khi tìm từ phù hợp, hoặc không hiểu lời người khác nói;
• Mắt nhìn mờ, giảm thị trường hoặc mù hoàn toàn một bên mắt;
• Đột ngột đau đầu dữ dội, đặc biệt kèm theo buồn nôn, nôn hay chóng mặt;
• Loạng choạng và mất phối hợp động tác.

Các triệu chứng trên có thể biến mất hoàn toàn sau một vài giây hoặc một vài phút, trường hợp này được gọi là “ tai biến mạch máu não thoảng qua” (TIA). Tuy nhiên, người bệnh cần phải thăm khám ngay với bác sĩ ngay cả khi không còn triệu chứng vì đây là dấu hiệu báo trước cơn tai biến sẽ xảy ra.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tai biến mạch máu não như loạn nhịp tim, xơ vữa mạch máu não. Hiểu được các yếu tố nguy cơ của mình để từ đó có thể điều trị ở giai đoạn sớm và giảm đáng kể nguy cơ đột quỵ.

Tăng huyết áp động mạch, hay còn gọi là tăng huyết áp là yếu tố nguy cơ thường gặp nhất có thể khống chế được. Đây là mối quan hệ tuyến tính giữa huyết áp động mạch tăng cao và tai biến xảy ra. Nguy cơ tai biến giảm 40% nếu người bệnh được điều trị thuốc đều đặn.

Theo những hướng dẫn mới nhất, huyết áp lý tưởng luôn phải dưới 140/90mmHg. Tại Việt Nam, theo thống kê của Tổ chức Y tế thế giới, tỷ lệ người bị tăng huyết áp chiếm khoảng 30%, tương đối cao so với các nước Phương tây. Tuy nhiên, điều thú vị là tỷ lệ xuất huyết não, một dạng của tai biến thường do tăng huyết áp gây ra chiếm đến 50% ở Việt Nam, trong khi tỷ lệ này ở các nước Phương Tây chỉ là 10%. Sự khác biệt này có thể được giải thích một phần bởi thực tế rất ít người Việt biết rằng họ đang bị tăng huyết áp và cũng ít người được dùng thuốc điều trị đầy đủ.

Lipid máu cao hoặc mỡ máu cao cũng là một yếu tố nguy cơ gây tai biến nhưng có thể kiểm soát tốt bằng chế độ ăn và/hay dùng thuốc. Tuy nhiên, việc điều trị hạ lipid máu cho dự phòng đột quỵ ở nước ta chưa được chú trọng, vì vậy quan trọng là phải khám sức khỏe định kỳ để phát hiện bệnh sớm các nguy cơ này trước khi chúng gây ra biến chứng.

Sau cùng, tiểu đường và hút thuốc lá (cứ hai đàn ông Việt thì có một người mắc) cũng cần phải được quan tâm và điều trị phù hợp, nhằm giảm thiểu nguy cơ tai biến mạch máu não hay nhồi máu cơ tim.