Dưới đây là những điều bạn cần biết về nghề phiên dịch để có sự chuẩn bị tốt trước khi bước vào lĩnh vực này.
Những thách thức và điều kiện cần có để theo đuổi nghề phiên dịch
Những người ngoài cuộc như chúng ta thường cho rằng, chỉ cần giỏi ngôn ngữ liền có thể trở thành phiên dịch viên và kiếm thật nhiều tiền. Thực tế, ngôn ngữ chỉ là công cụ tối thiểu cần có. Để trở thành một phiên dịch tiếng Nhật, tiếng Anh hay bất kỳ ngôn ngữ nào khác, bạn nhất định phải sở hữu một số kỹ năng và phẩm chất đặc biệt, tương ứng với những áp lực mà các phiên dịch viên phải sẵn sàng đối mặt trong quá trình làm nghề.
Có kiến thức sâu rộng về nhiều lĩnh vực khác nhau
Bạn có biết hàng năm, hệ thống giáo dục của chúng ta có bao nhiêu sinh viên ngoại ngữ và bao nhiêu người trong số đó trở thành phiên dịch viên sau khi ra trường?
Đối với một phiên dịch viên, chỉ giỏi ngôn ngữ thôi chưa đủ. Người làm nghề phiên dịch phải có sự hiểu biết sâu rộng về các lĩnh vực mà họ đang dịch, từ kinh tế, y tế đến pháp luật hay khoa học công nghệ. Mỗi khi chuẩn bị cho một buổi dịch, họ phải dành thời gian đọc tài liệu và nghiên cứu kỹ lưỡng về chuyên ngành liên quan để ghi nhớ vốn từ, nắm được các thuật ngữ đặc thù, từ đó định hình cách diễn đạt phù hợp và đảm bảo tính chính xác của nội dung thông dịch.
Sự nhanh nhạy và tinh tế trong quá trình phiên dịch
Quá trình phiên dịch không đơn thuần là sự chuyển đổi từ ngôn ngữ này sang ngôn ngữ khác mà còn đòi hỏi sự tinh tế và nhạy bén để truyền tải đúng những ý nghĩa sâu xa và sắc thái cảm xúc của người nói. Khi dịch một câu nói mang hàm ý hài hước, nếu phiên dịch viên không chuyển tải đúng tinh thần đó sang ngôn ngữ khác, câu chuyện có thể trở nên rời rạc hoặc không phù hợp với bối cảnh. Điều này có thể làm giảm hiệu quả của cuộc trò chuyện, làm gián đoạn sự kết nối giữa người nói và người nghe, đồng thời vai trò cầu nối văn hóa của phiên dịch viên cũng ảnh hưởng đáng kể.
Khả năng xử lý tình huống dưới áp lực cao
Phiên dịch viên phải đối mặt với áp lực thời gian khi vừa lắng nghe, vừa thông dịch ngay lập tức. Chỉ một lỗi nhỏ có thể dẫn đến hiểu lầm hoặc sai lệch thông tin. Trong khi đó, họ thường phải đối mặt với các tình huống bất ngờ như người nói thay đổi chủ đề, phát âm không rõ hay sử dụng thuật ngữ chuyên ngành khó hiểu. Trong trường hợp này, khả năng xử lý tình huống cho phép họ đưa ra phương án dịch thuật hợp lý trong thời gian ngắn mà không làm gián đoạn cuộc hội thoại, không ảnh hưởng đến chất lượng dịch và đặc biệt, không bỏ sót các thông điệp quan trọng.
Kiểm soát cảm xúc cá nhân và đảm bảo tính khách quan của thông tin
Trong các lĩnh vực nhạy cảm như pháp lý, y tế hay ngoại giao, phiên dịch viên thường phải đối mặt với những nội dung gây xúc động mạnh, gây tranh cãi, thậm chí có khả năng tác động đến mối quan hệ giữa các quốc gia. Trong những tình huống này, họ phải giữ được sự trung lập, tuyệt đối không để cảm xúc cá nhân chi phối để không ảnh hưởng đến tính chính xác và khách quan của những thông điệp bản thân truyền tải. Cảm xúc cá nhân không chỉ làm lệch đi ý nghĩa thực sự của nội dung gốc mà còn có thể gây nên những hiểu lầm/xung đột không đáng có hoặc làm thay đổi kết quả của cuộc trao đổi.
Những giá trị và lợi ích khi làm nghề phiên dịch
Dù có không ít khó khăn, thách thức và yêu cầu khá cao ở tố chất của những người làm nghề, phiên dịch viên vẫn là một nghề nghiệp hấp dẫn, mang đến những trải nghiệm quý giá và rất nhiều cơ hội phát triển cho những ai có đủ kiên nhẫn và sự tận tâm với nghề.
Cơ hội tiếp xúc với nền văn hóa và tri thức từ khắp nơi trên thế giới: Phiên dịch viên không chỉ làm công việc chuyển ngữ mà còn được tham gia vào các cuộc hội thảo, đàm phán và giao lưu với những người có ảnh hưởng trên thế giới trong các lĩnh vực khác nhau. Những trải nghiệm này giúp họ có cơ hội học hỏi kiến thức mới và mở rộng mạng lưới quan hệ, tạo nền tảng cho những cơ hội nghề nghiệp tiềm năng hơn trong tương lai.
Thu nhập hấp dẫn: Tùy thuộc vào năng lực và lĩnh vực chuyên môn, mức thu nhập của một phiên dịch viên chuyên nghiệp có thể lên đến hàng ngàn đô mỗi tháng, đặc biệt là khi họ tham gia phiên dịch tại các sự kiện quốc tế yêu cầu chuyên môn cao. Bên cạnh thu nhập hấp dẫn, công việc này cũng tạo ra nhiều cơ hội, cho phép phiên dịch viên vươn lên những vị trí quan trọng trong các tổ chức quốc tế hoặc các công ty lớn.
Thúc đẩy sự hòa nhập văn hóa và hợp tác quốc tế: Thông qua quá trình thông dịch, phiên dịch viên giúp các quốc gia và nền văn hóa trên thế giới giao lưu và hiểu nhau hơn, từ đó xây dựng niềm tin và tạo cơ hội hợp tác lâu dài. Những phiên dịch viên chuyên nghiệp không chỉ là người truyền tải thông điệp mà còn là cầu nối giữa các nền văn hóa, góp phần vào sự phát triển chung của thế giới.
Nghề phiên dịch có đầy thách thức nhưng cũng rất thú vị và đáng tự hào. Nó không chỉ mang đến cho những người làm nghề cơ hội học hỏi, mở mang kiến thức, tầm nhìn mà còn cho phép họ đóng góp vào quá trình kết nối văn hóa giữa các quốc gia và thúc đẩy sự hợp tác quốc tế. Để thành công trong nghề, bên cạnh tình yêu với ngôn ngữ, sự kiên nhẫn hay kỹ năng xử lý tình huống linh hoạt, bạn cần có một trái tim biết lắng nghe để không chỉ chuyển ngữ mà còn truyền tải trọn vẹn cảm xúc và ý nghĩa sâu xa trong từng lời nói.
Trang Đoàn