Biến thể phụ XBB.1.5 hoạt động thế nào?
Biến thể phụ XBB.1.5 của Omicron, XBB.1.5, đang gây lo ngại cho các nhà khoa học sau khi nó lan truyền nhanh chóng tại Mỹ vào tháng 12. Đợt bùng phát dịch COVID-19 mới ở Mỹ được xác định là do biến thể phụ XBB.1.5, với tỷ lệ mắc biến thể này tăng rất nhanh, từ 4% lên hơn 41%.
Tổ chức Y tế thế giới (WHO) dự báo, chủng XBB và biến thể phụ XBB.1.5 sẽ dần chiếm ưu thế so với các chủng phụ của Omicron khác trong thời gian tới. Điểm đặc biệt nhiều chuyên gia trên thế giới nhận định, biến thể XBB có khả năng tránh miễn dịch và lây lan nhanh hơn so với các biến thể khác của Omicron. Tuy nhiên, vaccine phòng COVID-19 hiện tại vẫn có thể phòng diễn biến bệnh nặng, nhập viện và tử vong.
Ảnh minh họa
Chuyên gia dịch tễ học cao cấp của Tổ chức Y tế Thế giới Maria Van Kerkhove cho biết, biến thể phụ XBB.1.5 là biến thể của Omicron dễ lây truyền nhất được phát hiện từ trước đến nay. Biến thể phụ XBB.1.5 lây lan nhanh chóng do chứa các đột biến, cho phép nó bám vào các tế bào và tái tạo dễ dàng.
Theo Tổ chức Y tế thế giới, đến nay đã ghi nhận trên 500 biến thể khác nhau và biến thể Omicron đang là biến thể chủ đạo các trường hợp mắc COVID-19 trên toàn thế giới với nhiều biến thể phụ như BQ.1 (chiếm 23,3%), BA.5 (chiếm 20,6%), BA.2.75 (chiếm 6,8%), XBB (chiếm 3.3%), BA.4.6 (chiếm 2,8%) và một số biến thể phụ khác.
Hiện nay, các nhà dịch tễ học đang quan tâm đến cách thức biến thể phụ XBB.1.5 lây truyền
Biến thể XBB và biến thể phụ XBB.1.5 ước tính chiếm khoảng 44,1% số ca mắc COVID-19 tại Mỹ trong tuần cuối của tháng 12, so với tuần trước đó, con số chỉ là 25,9%, theo dữ liệu từ Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC). Theo WHO, biến thể XBB được ghi nhận trên thế giới từ tháng 10/2022 và đến nay đã lây lan ở hơn 70 quốc gia. Ở nước ta, hệ thống giám sát bệnh truyền nhiễm đã ghi nhận sự xuất hiện của biến thể XBB tại tỉnh Tây Ninh và TPHCM.
Trong khi đó, biến thể phụ XBB.1.5 là một hậu duệ khác của Omicron, biến thể được coi là dễ lây lan nhất của virus gây bệnh COVID-19 hiện đang chiếm ưu thế trên toàn cầu. Biến thể phụ XBB.1.5 là một nhánh của XBB, được phát hiện lần đầu tiên vào tháng 10, bản thân nó là sự tái tổ hợp của hai biến thể phụ Omicron khác.
Biến thể phụ XBB.1.5 có nguy hiểm không?
WHO cho biết, cho đến nay, cơ quan này chưa có bất kỳ dữ liệu nào về mức độ nghiêm trọng hoặc về tác động của biến thể phụ XBB.1.5. Và cũng không có dấu hiệu nào cho thấy, biến thể phụ XBB.1.5 gây ra mức độ bệnh nghiêm trọng hơn, tuy nhiên biến thể phụ này có khả năng lây truyền cao hơn, đây là vấn đề đáng quan ngại.
Bà Van Kerkhove cho biết, WHO hiện chưa thể xác nhận sự gia tăng số ca nhập viện ở vùng đông bắc nước Mỹ là do biến thể phụ XBB.1.5 bởi ở đây đang lưu hành nhiều loại virus đường hô hấp khác.
Các nhà nghiên cứu thống nhất rằng sự xuất hiện của biến thể phụ mới không có nghĩa là có một cuộc khủng hoảng mới về dịch bệnh COVID-19 sẽ xảy ra, nhưng sẽ có thêm sự xuất hiện các biến thể mới khi virus tiếp tục lây lan.
Biến thể phụ XBB.1.5 có khả năng lây lan trên toàn cầu, nhưng đến thời điểm hiện tại, vẫn chưa xác định được liệu nó có gây ra làn sóng lây nhiễm trên toàn thế giới hay không. Các chuyên gia cho biết, các loại vaccine phòng COVID-19 vẫn đang tiếp tục bảo vệ con người chống lại các triệu chứng nghiêm trọng, nhập viện và tử vong.
Giáo sư Andrew Pollard, Giám đốc phụ trách vaccine của Oxford cho biết: "Không có lý do gì để cho rằng biến thể phụ XBB.1.5 đáng lo ngại hơn bất kỳ biến thể nào khác, nó có thể đến và đi bất cứ khi nào trong bối cảnh dịch COVID-19 luôn xuất hiện các biến thể mới".
Giáo sư Tulio de Oliveira, một nhà khoa học người Nam Phi, thành viên của Nhóm cố vấn kỹ thuật của WHO cho biết, tình hình hiện nay rất "phức tạp", đặc biệt là trong bối cảnh toàn cầu đang gia tăng các ca bệnh ở một số quốc gia.
Các chuyên gia đang theo dõi chặt chẽ những thay đổi có thể xảy ra về các biến phụ mới cả ở trong phòng thí nghiệm và các dữ liệu thực tế.
