GS.TS Trần Văn Thuấn - Thứ trưởng Bộ Y tế, Chủ tịch Hội đồng Y khoa Quốc gia đã nhấn mạnh thông tin này trong phát biểu tại Hội nghị Tổng kết công tác chỉ đạo chuyên môn kỹ thuật, Đề án 1816 và Đề án Khám, chữa bệnh từ xa giai đoạn 2020 – 2025 do Bộ Y tế tổ chức, tại Hà Nội ngày 29/12.
Theo Thứ trưởng, đây là một hội nghị có ý nghĩa đặc biệt, bởi không chỉ tổng kết ba chương trình, ba đề án, mà thực chất là nhìn lại một cách hệ thống quá trình củng cố năng lực của toàn bộ mạng lưới khám bệnh, chữa bệnh trong điều kiện nhiều biến động chưa từng có.
GS.TS Trần Văn Thuấn - Thứ trưởng Bộ Y tế, Chủ tịch Hội đồng Y khoa Quốc gia phát biểu tại hội nghị.
Những trụ cột bền vững của hệ thống y tế hiện đại
Trong phát biểu tại hội nghị, Thứ trưởng Trần Văn Thuấn nhấn mạnh, giai đoạn 2020 - 2025 là giai đoạn đặc biệt của ngành y tế. Chúng ta vừa phải ứng phó với đại dịch, vừa phải duy trì hoạt động khám chữa bệnh thường quy, đồng thời thúc đẩy những cải cách căn bản về tổ chức hệ thống, về quản trị chuyên môn và về chuyển đổi số.
"Chính trong bối cảnh đó, vai trò của chỉ đạo chuyên môn kỹ thuật, của Đề án 1816 và của khám, chữa bệnh từ xa càng thể hiện rõ giá trị chiến lược, không chỉ như những giải pháp tình thế, mà như những trụ cột bền vững của hệ thống y tế hiện đại.
Nếu khái quát một cách tổng thể, có thể khẳng định rằng các chương trình này đã góp phần quan trọng vào việc tái phân bổ năng lực chuyên môn trong toàn hệ thống. Năng lực khám chữa bệnh không còn tập trung ở trung ương, mà từng bước được lan tỏa, chuyển giao, hỗ trợ và củng cố cho y tế cơ sở theo hướng thực chất hơn, bền vững hơn"- Thứ trưởng Trần Văn Thuấn nói.
Theo Thứ trưởng Trần Văn Thuấn, Đề án 1816 tiếp tục khẳng định giá trị của cách làm lấy con người làm trung tâm. Việc luân phiên cán bộ chuyên môn không đơn thuần là hỗ trợ kỹ thuật, mà là quá trình cầm tay chỉ việc, đào tạo tại chỗ, truyền thụ kinh nghiệm lâm sàng và xây dựng đội ngũ tại cơ sở.
GS.TS Trần Văn Thuấn - Thứ trưởng Bộ Y tế, Chủ tịch Hội đồng Y khoa Quốc gia và các đại biểu.
Quan trọng hơn, cách tiếp cận theo gói kỹ thuật đã giúp y tế địa phương không chỉ tiếp nhận từng kỹ thuật đơn lẻ, mà từng bước làm chủ cả chuỗi chuyên môn, từ chẩn đoán, điều trị đến theo dõi và quản lý người bệnh.
Song hành với đó, lãnh đạo Bộ Y tế cho rằng khám, chữa bệnh từ xa đã mở ra một không gian hoàn toàn mới cho hỗ trợ chuyên môn. Công nghệ không còn là công cụ bổ trợ, mà trở thành hạ tầng tri thức, cho phép tri thức y học chuyên sâu hiện diện tại y tế cơ sở theo thời gian thực.
Mô hình hội chẩn từ xa, đào tạo từ xa, giám sát chuyên môn từ xa đã giúp rút ngắn khoảng cách địa lý, xóa nhòa ranh giới các cấp, đặc biệt có ý nghĩa đối với vùng sâu, vùng xa, miền núi, hải đảo.
" Đây chính là biểu hiện sinh động của một hệ thống y tế vận hành dựa trên tri thức và kết nối, chứ không chỉ dựa trên địa điểm hành chính"- Thứ trưởng Trần Văn Thuấn khẳng định.
GS.TS Trần Văn Thuấn cũng chỉ ra bài học ở tầm quản trị cho thấy, đầu tư cho đào tạo, chuyển giao và hạ tầng số chính là đầu tư cho phát triển. Khi nguồn lực được sử dụng đúng trọng tâm, khi cơ chế phối hợp được vận hành đồng bộ, thì hiệu quả lan tỏa của mỗi đồng ngân sách là rất lớn.
Quan trọng hơn, các chương trình này đã góp phần hình thành một tư duy mới trong quản lý hệ thống, đó là quản lý dựa trên năng lực, trên chuẩn mực chuyên môn và trên dữ liệu, thay vì chỉ dựa trên phân cấp hành chính cứng nhắc.
Bên cạnh thành tựu này, theo Thứ trưởng Trần Văn Thuấn cũng còn có những vấn đề còn tồn tại. Đó là ở một số nơi, năng lực được chuyển giao chưa thực sự đồng bộ với điều kiện cơ sở vật chất, thiết bị và nhân lực vận hành. Chuyển đổi số trong y tế vẫn còn khoảng cách giữa chủ trương và thực tiễn. Cơ chế tài chính và chính sách ở một số nội dung chưa theo kịp yêu cầu triển khai
"Vì vậy, cần có câu trả lời làm thế nào để chuẩn hóa năng lực cấp dưới theo từng chuyên khoa; làm thế nào để khám, chữa bệnh từ xa trở thành hoạt động thường quy, gắn với quy trình chuyên môn và thanh toán; làm thế nào để dữ liệu y tế được liên thông, phục vụ quản trị hệ thống; và làm thế nào để cơ chế chính sách thực sự trở thành động lực, chứ không phải là rào cản…, Thứ trưởng Trần Văn Thuấn nói.
TS.BS Dương Huy Lương - Phó Cục trưởng Cục Quản lý Khám, chữa bệnh phát biểu.
Cần đẩy mạnh chuyển đổi số y tế; hoàn thiện cơ chế tài chính và thanh toán BHYT cho khám, chữa bệnh từ xa
TS.BS Dương Huy Lương - Phó Cục trưởng Cục Quản lý Khám, chữa bệnh cho biết, giai đoạn 2020–2025, công tác chỉ đạo chuyên môn kỹ thuật, triển khai Đề án 1816 gắn với Đề án khám, chữa bệnh từ xa đã tạo ra nền tảng quan trọng để nâng cao năng lực hệ thống y tế tuyến dưới, góp phần giảm áp lực cho tuyến trên và hướng tới mục tiêu công bằng trong tiếp cận dịch vụ y tế.
Nhìn từ số liệu triển khai, có thể thấy đây là hoạt động được duy trì thường xuyên, có tổ chức và theo hướng tăng cường năng lực thực chất cho cơ sở.
Cụ thể, trong 6 năm đã tổ chức 1.372 lớp chỉ đạo tuyến, bình quân khoảng 230 lớp mỗi năm. Đi cùng với đó là 8.522 ngày tổ chức hoạt động, tương đương hơn 1.400 ngày/năm. Các con số này cho thấy hoạt động không dừng ở những đợt tập huấn ngắn hạn, mà được triển khai liên tục, bám sát thực tiễn, với nhiều nội dung đào tạo và chuyển giao theo hình thức hỗ trợ trực tiếp tại cơ sở.
Quy mô tác động của Đề án 1816 thể hiện rõ qua 69.395 lượt cán bộ y tế tham dự và 10.650 lượt đơn vị tham gia trong toàn giai đoạn.
"Đây là những số liệu phản ánh độ bao phủ rộng của hoạt động, không chỉ tập trung ở một số cơ sở lớn mà lan tỏa tới mạng lưới bệnh viện tỉnh, huyện và y tế cơ sở, qua đó tạo nền tảng nâng cao năng lực đồng đều hơn trong toàn hệ thống"- TS.BS Dương Huy Lương nói.
Song song với đào tạo và chuyển giao trực tiếp, hoạt động hỗ trợ chuyên môn từ xa giữ vai trò quan trọng. Toàn giai đoạn ghi nhận 1.108 buổi tư vấn, hội chẩn trực tuyến; riêng năm 2021 đạt mức cao nhất với 360 buổi.
Số liệu này phản ánh việc hỗ trợ từ xa được triển khai mạnh trong giai đoạn dịch COVID-19. Thông qua các buổi hội chẩn, cơ sở tuyến dưới có thêm điều kiện tiếp cận ý kiến chuyên môn trong xử trí các ca bệnh khó, qua đó hạn chế chuyển tuyến không cần thiết và nâng cao hiệu quả điều trị ngay tại địa phương.
Các đại biểu tham dự hội nghị.
Công tác truyền thông được thực hiện với 598 buổi truyền thông trực tuyến, góp phần nâng cao nhận thức của người dân về vai trò và năng lực của y tế cơ sở, đồng thời hỗ trợ mục tiêu giảm tình trạng khám, chữa bệnh vượt tuyến không cần thiết.
Đáng chú ý, theo TS Lương, Đề án 1816 không dừng ở khâu chuyển giao mà được theo dõi, đánh giá thường xuyên thông qua 820 đoàn khảo sát, đánh giá và 788 hội nghị, hội thảo. Hoạt động khảo sát và tổng kết giúp kịp thời nhận diện các vướng mắc liên quan đến nhân lực, trang thiết bị, cơ chế tài chính và thanh toán BHYT, từ đó hỗ trợ duy trì kỹ thuật đã chuyển giao theo hướng bền vững hơn tại bệnh viện thụ hưởng.
Tuy nhiên, từ thực tiễn triển khai, TS Lương cho biết các chương trình, Đề án trên vẫn đối mặt nhiều khó khăn, đó là chênh lệch năng lực chuyên môn và chất lượng dịch vụ giữa các tuyến; điều kiện địa lý phức tạp tại vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo; hạ tầng công nghệ thông tin và trang thiết bị tại một số cơ sở chưa đồng bộ; biến động nhân sự tuyến dưới ảnh hưởng đến duy trì kỹ thuật; cùng với đó là chậm phê duyệt thanh toán BHYT cho một số kỹ thuật mới khiến cơ sở e ngại khi mở rộng triển khai.
Từ thực tế triển khai tại các địa phương, đơn vị, Cục Quản lý Khám, chữa bệnh đề xuất tiếp tục kiện toàn hệ thống chỉ đạo chuyên môn kỹ thuật trên toàn quốc; bố trí nguồn lực ngân sách phù hợp để coi đây là nhiệm vụ chiến lược lâu dài.
Đồng thời, cần đẩy mạnh chuyển đổi số y tế; hoàn thiện cơ chế tài chính và thanh toán BHYT cho khám, chữa bệnh từ xa; tăng cường đầu tư hạ tầng, trang thiết bị và chính sách hỗ trợ nhân lực cho y tế cơ sở, đặc biệt tại vùng khó khăn, nhằm bảo đảm hiệu quả và tính bền vững của Đề án trong giai đoạn tiếp theo…
Thứ trưởng Trần Văn Thuấn thay mặt Lãnh đạo Bộ Y tế tặng hoa chúc mừng hội nghị.
