Theo ThS.BS Phan Chí Thành – Chánh Văn phòng Trung tâm Đào tạo, Bệnh viện Phụ sản Trung ương – mẹ bầu không nên bỏ qua 4 dấu hiệu nguy hiểm hàng đầu trong thai kỳ: Ra máu âm đạo, đau bụng, ra nước và thai đạp bất thường.
Ra máu âm đạo – dấu hiệu không bao giờ được xem nhẹ
Ra máu trong thai kỳ, dù ở giai đoạn nào, đều là dấu hiệu bất thường và cần được xử trí ngay. Theo ThS.BS Phan Chí Thành, nguyên nhân có thể khác nhau tùy thời điểm mang thai.
Ở những tháng đầu, chảy máu thường liên quan đến dọa sảy thai, thai ngoài tử cung hoặc sảy thai; giữa thai kỳ, hiện tượng này có thể xuất phát từ hở eo tử cung, nhau bám thấp hay dọa sinh non; còn ở giai đoạn cuối, đây là triệu chứng điển hình của dọa sinh non, nhau tiền đạo hoặc nhau bong non – những biến chứng có thể đe dọa tính mạng mẹ và bé.
Đặc điểm máu cũng đa dạng: máu đỏ tươi, nâu sẫm, lẫn dịch nhầy hoặc ra ồ ạt; có thể kèm đau bụng dữ dội hoặc không. Dù ít hay nhiều, bất kỳ trường hợp ra máu nào cũng cần được thăm khám ngay để bác sĩ xác định nguyên nhân và xử trí kịp thời, bởi sự chậm trễ chỉ vài giờ đôi khi đủ để khiến tình huống chuyển biến xấu ngoài kiểm soát.
Đau bụng bất thường – dấu hiệu mẹ cần đặc biệt lắng nghe
Một số cơn đau nhẹ ở vùng bụng dưới khi mang thai có thể là biểu hiện sinh lý bình thường do tử cung lớn lên, dây chằng bị kéo giãn. Tuy nhiên, không phải cơn đau nào cũng "vô hại". Theo BS Phan Chí Thành, đau bụng – đặc biệt nếu xảy ra đột ngột, tăng dần về mức độ, hoặc kèm theo ra máu, ra nước âm đạo hay thai đạp ít – là dấu hiệu cần được theo dõi sát.
Trong tam cá nguyệt đầu, đau bụng râm ran kéo dài có thể là dấu hiệu cảnh báo dọa sảy thai, còn nếu đau quặn, dữ dội từng cơn, kèm ra máu nhiều thì rất có thể là sảy thai thực sự. Trong quý thứ hai và ba, cơn đau mang tính chu kỳ, co thắt rõ rệt như chuyển dạ lại cảnh báo nguy cơ dọa sinh non – đặc biệt nguy hiểm nếu đi kèm mở cổ tử cung.
Trong một số trường hợp hiếm gặp nhưng nghiêm trọng, đau bụng dữ dội bất ngờ ở quý ba có thể là biểu hiện của nhau bong non hoặc vỡ tử cung – thường xảy ra ở thai phụ có sẹo mổ cũ.
Bác sĩ Phan Chí Thành nhấn mạnh: "Những trường hợp này đều cần cấp cứu. Việc mẹ chậm trễ đến viện chỉ trong vài giờ có thể khiến thai suy nhanh, mất tim thai hoặc nguy hiểm tính mạng mẹ".
Ra nước âm đạo – đừng lầm tưởng là khí hư
Khi thai lớn dần, nhiều mẹ cảm thấy vùng kín ẩm ướt hơn, đôi khi ướt đẫm quần lót, và thường cho rằng đó là khí hư ra nhiều. Nhưng theo BS Phan Chí Thành, đây có thể là dấu hiệu của rỉ ối hoặc vỡ ối – đặc biệt là trong những tuần cuối thai kỳ. Không giống khí hư thường có màu trắng đục và hơi dính, nước ối thường loãng, trong, không mùi, và ra liên tục từng đợt hoặc chảy nhỏ giọt kéo dài. Mẹ bầu có thể cảm thấy "rỉ nước" bất thường khi thay đổi tư thế, vận động hoặc ngay cả khi đang nghỉ ngơi.
Ra nước âm đạo do rò hoặc vỡ ối mang nhiều nguy cơ. Nếu xảy ra trước tuần thai thứ 37, đây là tình trạng vỡ ối non, khiến thai nhi đối mặt với nguy cơ sinh non, thiểu ối, nhiễm trùng màng ối. Vỡ ối đủ tháng nhưng mẹ không có dấu hiệu chuyển dạ trong vòng 12–24 giờ cũng làm tăng khả năng nhiễm trùng ối và phải can thiệp y tế. Với trường hợp rỉ ối kéo dài, thai nhi cũng có thể bị chèn ép dây rốn, suy thai.
Thai đạp bất thường – khi thai nhi đang 'kêu cứu'
Cử động thai – hay còn gọi là thai máy – là một chỉ số quan trọng để đánh giá tình trạng sức khỏe của em bé trong bụng mẹ. Thai nhi bắt đầu cử động rõ rệt từ khoảng tuần thai thứ 20 và đến cuối thai kỳ, những cú đạp, xoay, quẫy trở thành "tín hiệu" giao tiếp quan trọng giữa con và mẹ.
Mẹ bầu cần đi thăm khám ngay nếu thai nhi có dấu hiệu đạp bất thường
ThS.BS Phan Chí Thành cho biết, không có một con số cố định nào để khẳng định thai máy ít hay nhiều, bởi mỗi em bé sẽ có nhịp vận động riêng. Điều quan trọng là mẹ phải tự cảm nhận được nhịp điệu quen thuộc của con mình. Nếu trong một ngày hoặc một tuần, số lần thai đạp giảm rõ rệt so với trước, hoặc các cú đạp yếu dần, chậm hơn, đó có thể là dấu hiệu thai bị thiếu oxy hoặc suy thai.
Khi đó, mẹ không nên chờ đợi hay tự theo dõi tại nhà, mà cần đến bệnh viện để được bác sĩ thăm khám, kiểm tra các chỉ số quan trọng như tim thai, lượng nước ối, tình trạng bánh nhau… nhằm kịp thời xử lý nếu có nguy cơ.
Việc đếm cử động thai hàng ngày là biện pháp đơn giản nhưng cực kỳ hiệu quả. "Mỗi ngày, sau bữa ăn hoặc lúc mẹ nghỉ ngơi, hãy dành thời gian lắng nghe thai máy. Nếu thấy ít hơn bình thường, không nên đợi – hãy đến viện ngay để kiểm tra tim thai và sức khỏe thai nhi", BS Phan Chí Thành chia sẻ.
Thai kỳ là giai đoạn mà mọi thay đổi dù nhỏ nhất cũng có thể là biểu hiện của biến chứng lớn. Ra máu âm đạo, đau bụng bất thường, ra nước âm đạo và thai đạp khác thường là 4 dấu hiệu nguy hiểm mẹ bầu không được bỏ qua.
Hãy chủ động lắng nghe cơ thể mình, đừng ngại đi khám khi thấy có điều gì khác thường. Phát hiện sớm giúp bác sĩ có cơ hội can thiệp kịp thời – đôi khi cứu sống cả mẹ và thai nhi. Đừng đánh đổi bằng sự chủ quan.
