Hai siêu cường không chỉ cạnh tranh trong lĩnh vực hạt nhân, tên lửa đạn đạo hay tàu ngầm, mà còn dốc sức phát triển những chiến đấu cơ hiện đại nhất để giành ưu thế tuyệt đối trên không. Trong số đó, Su-27 và MiG-29 chính là hai "con át chủ bài" của Liên Xô, từng khiến NATO phải dè chừng mỗi khi nhắc đến.
Tiêm kích MiG-29. (Nguồn: Getty Images)
Su-27, do tập đoàn Sukhoi phát triển, được coi là câu trả lời trực diện của Liên Xô trước những chiếc F-15 Eagle từ Mỹ. Chính thức ra mắt vào cuối thập niên 1970, Su-27 nhanh chóng được NATO đặt biệt danh "Flanker".
Với tốc độ tối đa Mach 2,35, khả năng bay đường dài, trang bị radar Phazotron N001 cùng nhiều hệ thống cảm biến hiện đại, Su-27 không chỉ có thể tung hoành ở tầm xa mà còn cực kỳ cơ động trong cận chiến. Trong nhiều thập kỷ, loại máy bay này đã trở thành xương sống của không quân Liên Xô, đồng thời được coi là một trong những chiến đấu cơ tốt nhất thế giới thời bấy giờ.
Trong khi đó, MiG-29 lại đại diện cho một triết lý khác: nhỏ gọn, linh hoạt và cực kỳ nguy hiểm ở cự ly gần. Xuất hiện vào đầu thập niên 1980, MiG-29 nhanh chóng khiến các chuyên gia phương Tây lo lắng vì sở hữu những tính năng vượt trội của thế hệ tiêm kích thứ tư. NATO gọi tiêm kích này là "Fulcrum" – điểm tựa, bởi nó được kỳ vọng sẽ là vũ khí chủ lực giúp Liên Xô giữ thế cân bằng trên bầu trời châu Âu.
Với tốc độ Mach 2,25, khả năng cơ động cao cùng 7 giá treo vũ khí, MiG-29 có thể mang nhiều loại tên lửa không đối không, từ R-60, R-73 cho đến R-27 – loại tên lửa được thiết kế để hạ gục mục tiêu bay với tốc độ 3.500 km/h ở độ cao gần 30 km. Trên lý thuyết, đây là một đối thủ cực kỳ đáng gờm.
Tuy nhiên, khi bước vào thực chiến, MiG-29 lại không đạt được nhiều chiến công như kỳ vọng. Cuối thập niên 1980, những chiếc MiG-29 do Syria điều khiển đã bị tiêm kích Israel bắn hạ.
Trong Chiến dịch "Bão táp Sa mạc", thêm nhiều MiG-29 bị phá hủy bởi lực lượng liên quân do Mỹ dẫn đầu. Trái lại, Su-27 có phần thể hiện ấn tượng hơn, nhưng cũng dần bộc lộ hạn chế khi bước sang thế kỷ 21, đặc biệt là trong cuộc xung đột Nga – Ukraine gần đây, nơi nó không còn giữ được vị thế áp đảo như trước.
