Những biện pháp tránh thai phù hợp với vị thành niên

Theo các chuyên gia, tuổi vị thành niên là thời kỳ phát triển đặc biệt, xảy ra đồng thời nhiều biến đổi nhanh chóng cả về cơ thể cũng như biến đổi tâm sinh lý và các mối quan hệ xã hội.

Trong khi đó, thực tế hiện nay cho thấy, tình trạng vị thành niên mang thai cũng như tỷ lệ nạo phá thai còn cao. Đáng chú ý, đa số các trường hợp mang thai ở vị thành niên là mang thai ngoài ý muốn.

Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do sự thiếu hiểu biết của vị thành niên về chu kỳ kinh nguyệt, cơ chế thụ thai, các biện pháp tránh thai; thiếu tiếp cận với các dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản; tình trạng quan hệ tình dục không chuẩn bị, không mong muốn, thiếu kỹ năng từ chối, kỹ năng ra quyết định... Điều này ảnh hưởng rất lớn đến cuộc sống và sức khỏe của trẻ vị thành niên trước mắt cũng như lâu dài về sau.

Vì vậy, việc giáo dục nâng cao kiến thức về sức khỏe sinh sản, các kỹ năng tránh bị lạm dụng tình dục và các biện pháp tránh thai để phòng mang thai ngoài ý muốn là điều vô cùng cần thiết đối với trẻ vị thành niên trong bối cảnh hiện nay.

Đề cập đến các biện pháp tránh thai phù hợp với lứa tuổi vị thành niên, trong cuốn tài liệu Hướng dẫn quốc gia về các dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản – nội dung chăm sóc sức khỏe sinh sản vị thành niên và thanh niên do Bộ Y tế ban hành ngày 4/11/2024, các chuyên gia cho rằng, hầu hết các biện pháp tránh thai đều có thể sử dụng an toàn và hiệu quả đối với vị thành niên.

Tuy nhiên, hiệu quả sử dụng các biện pháp tránh thai thường thấp hơn so với người trưởng thành bởi vì vị thành niên thường hay quên, hay giấu sợ người khác biết, thường không chủ động khi sử dụng biện pháp tránh thai, lo ngại về các tác dụng phụ của biện pháp tránh thai... Bên cạnh đó, một số biện pháp tránh thai ít phù hợp, không khuyến khích sử dụng cho vị thành niên, người chưa sinh con (dụng cụ tử cung, triệt sản).

Cũng theo tài liệu, các biện pháp tránh thai phù hợp với vị thành niên bao gồm:

Kiêng giao hợp (tình dục không xâm nhập)

Là thực hiện các hành vi tình dục mà không có sự tiếp xúc giữa dương vật và âm đạo. Nếu chỉ có sự va chạm bên ngoài giữa dương vật và âm hộ thường sẽ rất ít khả năng có thai, nhưng vẫn có nguy cơ mắc một số bệnh lây truyền qua đường tình dục bao gồm cả HIV. 

Quan hệ tình dục đường miệng không dẫn đến mang thai nhưng vẫn có nguy cơ mắc nhiễm khuẩn lây truyền qua đường tình dục nếu không có biện pháp bảo vệ.

Bao cao su

Là biện pháp thích hợp với vị thành niên vì vừa phòng tránh thai vừa phòng tránh nhiễm khuẩn lây truyền qua đường tình dục. Có hai loại bao cao su tránh thai là bao cao su dành cho nam và bao cao su dành cho nữ.

Thuốc uống tránh thai kết hợp

Là biện pháp tránh thai có thể sử dụng với vị thành niên có quan hệ tình dục nhưng không tránh được nguy cơ mắc nhiễm khuẩn lây truyền qua đường tình dục.

Hiệu quả cao nếu sử dụng đúng, giúp kinh nguyệt đều, giảm đau bụng kinh, giảm mụn trứng cá, hỗ trợ điều trị một số bệnh lý phụ khoa... là những biểu hiện thường gặp ở tuổi vị thành niên.

Tuy nhiên, do phải uống thuốc hàng ngày, vị thành niên thường quên và lo sợ vì gia đình có thể nhìn thấy vỉ thuốc.

Thuốc uống tránh thai chỉ có progestin

Sử dụng cho vị thành niên đã có con và đang cho con bú hoặc vị thành niên có các chống chỉ định sử dụng loại thuốc có estrogen.

Thuốc tránh thai khẩn cấp

Là thuốc uống sử dụng sau lần quan hệ tình dục không được bảo vệ trong vòng 3-5 ngày, liều lượng và cách dùng tùy loại thuốc. Càng uống sớm hiệu quả càng cao.

Phù hợp cho vị thành niên có quan hệ tình dục không được bảo vệ, là biện pháp tránh thai đường uống duy nhất có thể sử dụng sau khi đã quan hệ tình dục. Không có tác dụng phòng ngừa các nhiễm khuẩn lây truyền qua đường tình dục.

Lưu ý: Không nên lạm dụng biện pháp này và không được dùng quá 2 lần/tháng.

Dụng cụ tránh thai trong tử cung

Là biện pháp tránh thai sử dụng cho vị thành niên có mối quan hệ ổn định, có nhu cầu tránh thai lâu dài mà không muốn hay gặp khó khăn khi sử dụng các biện pháp tránh thai khác như bao cao su hay thuốc uống tránh thai hàng ngày.

Không nên áp dụng cho vị thành niên có nhiều bạn tình, vị thành niên có nguy cơ cao mắc các nhiễm khuẩn lây truyền qua đường tình dục. Biện pháp này cần thực hiện tại cơ sở y tế.

Thuốc tiêm và thuốc cấy tránh thai

Áp dụng cho vị thành niên có nhu cầu tránh thai thường xuyên và lâu dài tương tự như biện pháp dụng cụ tránh thai trong tử cung, tuy nhiên thời gian tránh thai của thuốc tiêm và cấy tránh thai ngắn hơn dụng cụ tránh thai trong tử cung. Cần thực hiện tại cơ sở y tế.

Miếng dán tránh thai

Áp dụng cho vị thành niên có nhu cầu tránh thai thường xuyên và lâu dài. Vị thành niên, thanh niên có thể tự sử dụng, không cần đến cơ sở y tế. Hiệu quả tránh thai có thể không cao bằng thuốc uống tránh thai hoặc thuốc tiêm, thuốc cấy tránh thai.

Biện pháp tránh thai tự nhiên (tính vòng kinh, xuất tinh ngoài âm đạo)

Hiệu quả thấp, đặc biệt ở lứa tuổi vị thành niên, thanh niên (vì kinh nguyệt của vị thành niên, thanh niên thường không đều, quan hệ tình dục khó chủ động...). Không phòng tránh được nhiễm khuẩn lây truyền qua đường tình dục.

Có thể uống thuốc tránh thai giữa chu kỳ kinh nguyệt không?

SKĐS - Uống thuốc tránh thai giữa chu kỳ kinh nguyệt là điều có thể. Tuy nhiên, phụ nữ nên tìm hiểu về thời điểm sử dụng và biện pháp tránh thai dự phòng để đạt hiệu quả tốt nhất.