Cơ thể mỗi chúng ta mang một lượng vi khuẩn gấp 10 lần tổng số lượng tế bào trong cơ thể. Trong đó, đặc biệt là hệ thống vi khuẩn đường ruột có vai trò hết sức quan trọng đối với quá trình tiêu hóa, chuyển hóa các chất và miễn dịch.
Hệ thực vật đường ruột được hình thành từ 1-2 năm sau khi chúng ta chào đời, thay đổi theo thời gian khi chế độ ăn thay đổi và những thay đổi về sức khỏe tổng thể.
Vai trò của vi khuẩn đường ruột
Các vi khuẩn trong hệ thống tiêu hóa của bạn có một số vai trò quan trọng trong cách thức hoạt động của cơ thể như: tổng hợp các chất dinh dưỡng thiết yếu, bao gồm vitamin K, vitamin B12 và biotin; phát triển và điều chỉnh hệ thống miễn dịch của bạn; hỗ trợ phát triển sức khỏe đường tiêu hóa... Sự cân bằng tổng thể của vi khuẩn trong hệ thống tiêu hóa của bạn có tác động đến sức khỏe và khả năng cơ thể mắc một số bệnh.
Để bảo vệ hệ vi khuẩn đường ruột, bạn nên tránh uống kháng sinh khi không thực sự cần thiết.
Vi khuẩn đường ruột có liên quan đến béo phì?
Có giả thuyết cho rằng hệ vi sinh vật đường ruột là yếu tố đóng góp vào việc gây ra béo phì. Hệ vi sinh vật đường ruột có thể ảnh hưởng đến quá trình trao đổi chất và cân bằng năng lượng nội môi theo các cơ chế sau: điều chỉnh năng lượng hấp thụ từ chế độ ăn, tương tác với các phân tử truyền tín hiệu tham gia vào quá trình chuyển hóa của vật chủ, thay đổi tính thấm của ruột, giải phóng các hormon ruột và viêm mạn tính - dấu hiệu của các bệnh liên quan đến béo phì. Kết quả một số nghiên cứu nhỏ trên con người cho thấy béo phì có liên quan đến sự khác nhau của hệ vi sinh vật đường ruột, sự giảm đa dạng vi khuẩn, thay đổi biểu hiện các gene vi khuẩn và các con đường chuyển hóa.
Vi khuẩn đường ruột ảnh hưởng đến sự thèm ăn
Hormon được sản xuất bởi cơ thể bạn kiểm soát cảm giác đói hay no, chẳng hạn như leptin, ghrelin và peptide YY. Leptin giúp ức chế sự thèm ăn trong não, trong khi peptide YY hoạt động để giảm lượng thức ăn. Mặt khác, ghrelin là hormon kích thích cơn đói, hoạt động theo chu kỳ, tăng trước bữa ăn và giảm sau bữa ăn. Một số nghiên cứu cho thấy một số phản ứng dây chuyền do vi khuẩn đường ruột gây ra đã được chứng minh là ảnh hưởng đến việc sản xuất các hormon này và do đó kiểm soát sự thèm ăn của bạn. Một số loài vi khuẩn đường ruột sản xuất axit béo chuỗi ngắn như propionate khi chúng phân hủy chất xơ.
Một số tác động của vi khuẩn đường ruột đến sức khỏe
Nếu mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột, dấu hiệu đầu tiên là xảy ra các vấn đề về hệ tiêu hóa như: Rối loạn tiêu hóa, ợ nóng, đầy hơi, tiêu chảy, táo bón, hội chứng ruột kích thích... và các vấn đề về tinh thần như trầm cảm, lo âu, đầu óc trì trệ, kém tập trung. Ngoài ra, theo Hiệp hội Tâm lý Mỹ, vi khuẩn đường ruột còn sản xuất một loạt hóa chất thần kinh để não có thể sử dụng cho việc điều chỉnh các quá trình sinh lý, tâm thần, bao gồm trí nhớ, học tập và tâm trạng. Có đến 95% nguồn cung cấp serotonin của cơ thể được sản xuất bởi vi khuẩn đường ruột. Điều này cho thấy vi khuẩn đường ruột có liên quan chặt chẽ đến một số vấn đề về sức khỏe tâm thần bao gồm rối loạn lo âu, trầm cảm.
Ngoài ra, một nghiên cứu sơ bộ gần đây cho thấy vi khuẩn đường ruột còn có thể nắm giữ chìa khóa để cải thiện một số bệnh lý, bao gồm: bệnh Crohn, viêm đại tràng, kháng insulin, ung thư ruột kết...
Ăn gì để tăng vi khuẩn có ích trong ruột?
Những thực phẩm sau đây có chứa vi khuẩn có ích hoặc hỗ trợ sự phát triển của vi khuẩn có ích. Đó là: thực phẩm lên men (ví dụ như dưa cải bắp, kim chi, miso và sữa chua); thực phẩm có nhiều chất xơ (ví dụ như các loại đậu, yến mạch, chuối hoặc hành tây); các loại ngũ cốc; trà xanh; đồ uống trái cây...
Bổ sung probiotic là một cách khác để cải thiện sức khỏe đường ruột của bạn bởi vì chúng là vi khuẩn sống giúp thay thế hoặc cân bằng hệ thống tiêu hóa. Chúng thường được khuyên dùng sau khi bạn dùng một đợt kháng sinh.
Làm gì để có hệ tiêu hóa khỏe mạnh?
Điều tốt nhất bạn có thể làm để duy trì đường ruột khỏe mạnh và cân nặng lý tưởng là sống một lối sống lành mạnh. Bên cạnh việc áp dụng một chế độ ăn uống cân bằng, bạn nên tập thể dục thường xuyên, bỏ hút thuốc, kiểm soát căng thẳng và ngủ đủ giấc. Điều quan trọng là phải tránh các đợt kháng sinh không cần thiết và uống một loại men vi sinh nếu bác sĩ cho là cần thiết. Tất cả những điều này sẽ có lợi cho sức khỏe tổng thể của bạn và cho bạn một cái bụng khỏe mạnh với đầy đủ vi khuẩn có ích.