Nhục đậu khấu có tên khoa học: Myristica fragrans; Bộ phận dùng: hạt (quả hạch) và vỏ hạt.
Theo Đông y, nhục đậu khấu vị cay, tính ôn, hơi độc. Vào 3 kinh tỳ vị, đại tràng. Công năng ôn tỳ, sáp tràng chỉ tả, ngừng nôn, chữa lạnh bụng, đau bụng, bụng đầy chướng. Cấm dùng ở trường hợp có nhiệt ở tả lỵ và bệnh mới phát (thực nhiệt hỏa tà), phụ nữ có thai.
Dùng dưới dạng bột hoặc viên. Mỗi ngày uống 0,25g - 0,5g. Bệnh nặng dùng 2 - 4g. Bơ đậu khấu dùng xoa bóp ngoài chữa tê thấp đau nhức thân thể.
 Nhục đậu khấu. |
Một số tính dược của nhục đậu khấu được dùng để chữa bệnh
- Chữa tỳ thận dương hư gây chứng tiêu chảy sáng sớm hằng ngày. Dùng bài Tứ thần hoàn: bổ cốt chỉ 160g, nhục đậu khấu (sao) 80g, ngũ vị tử 80g, ngô thù du 40g - bốn vị đều tán bột; sinh khương 320g, đại táo 240g, dùng nước sắc khương, táo làm thang trộn với bột thuốc, thêm ít bột mì vừa đủ luyện thành hoàn. Mỗi lần uống 12 - 16g với nước muối nhạt hoặc nước đun sôi để nguội, trước lúc đi ngủ hoặc có thể dùng các vị trên sắc uống, liều lượng và vị thuốc có thể gia giảm tùy tình hình bệnh lý.
Trong bài Thứ thần hoàn có vị bổ cốt chi bổ mệnh môn hỏa, ôn dưỡng tỳ dương là chủ dược, nhục đậu khấu ôn tỳ sáp tràng, ngô thù du ôn trung khu hàn, ngũ vị tử toan liễm cố sáp, thêm sinh khương ôn tỳ vị, đại táo bổ tỳ dưỡng vị. Bài này trên lâm sàng thường còn được dùng để chữa các bệnh viêm đại tràng mạn, lao ruột có hội chứng tỳ thận, hư hàn, tiêu chảy kéo dài.
Trường hợp tiêu chảy mạn tính có biến chứng sa trực tràng nên thêm đảng sâm, hoàng kỳ, thăng ma để ích khí thăng đề.
 Bột nhục đậu khấu. |
Trường hợp tiêu chảy khó cầm, lưng đau chân lạnh nhiều thuộc tỳ dương hư nặng gia phụ tử chế, nhục quế để ôn bổ thận dương.
Trường hợp bụng dưới đau nhiều, dùng bài này bỏ ngũ vị tử, ngô thù du gia hồi hương để ôn thận hành khí chỉ thống.
Trường hợp rối loạn tiêu hóa kéo dài do thực tích không dùng bài này. Có thể dùng bài này trị viêm đại tràng cơ năng, tiêu chảy mạn tính có kết quả.
Ngoài ra, tài liệu Trung Quốc đã nói đến công dụng trị ung thư đường ruột: nhục đậu khấu 50g, nước gừng 200ml, bột mỳ 100g. Nhục đậu khấu tán thành bột làm bánh nướng chín vàng, tán bột. Mỗi ngày uống 3 lần, mỗi lần 5 - 10g lúc đói với nước cơm.
Còn nhiều công thức khác để chữa ung thư các loại nhưng phối hợp những vị thuốc có độc trong khi bản thân nhục đậu khấu đã có độc sẽ dùng khó an toàn và chúng tôi không kể thêm mà lưu ý khi bạn đọc định áp dụng những công thức đó.
BS. Phó Đức Thuần