Mong dân bản từ "ăn no, mặc ấm" đến "ăn ngon, mặc đẹp"
Trọng Hóa là một xã rẻo cao biên giới của huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình. Đây là địa phương có địa bàn rộng, địa hình phức tạp và có đông đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống. Toàn xã hiện có hơn 900 hộ, với gần 4. 500 nhân khẩu, trong đó đồng bào dân tộc Chứt chiếm phần lớn.
Phần lớn cư dân tại xã Trọng Hóa là đồng bào Chứt.
Ông Hồ Phin, Chủ tịch UBND xã Trọng Hóa cho biết, những năm qua, được sự quan tâm đầu tư của Trung ương, của tỉnh và địa phương, cuộc sống của người dân nơi đây đã có những nét đổi mới.
Hệ thống giao thông từ trung tâm xã đến các bản làng đều đã được bê tông hóa; gần 100% các hộ trong xã đã có điện sử dụng trong sinh hoạt và sản xuất; các trường học trên địa bàn đã cơ bản đáp ứng nhu cầu dạy và học của con em đồng bào trong xã.
Trước đây, bà con phần nhiều có tư tưởng "trông chờ, ỷ lại" vào sự trợ cấp của Nhà nước. Nhưng những năm gần đây, đồng bào ở xã Trọng Hóa đã có sự chuyển biến trong cách nghĩ, cách làm, đã biết tự thân vận động, hăng hái lao động, sản xuất.
Bản Dộ - Tà Vờng nằm cách trung tâm xã Trọng Hóa hơn 30 km đường rừng.
Từ xưa, đồng bào vốn quen trồng lúa rẫy theo phương thức "phát, đốt, cốt, trỉa", mọi sự nhờ Giàng (nhờ ông trời). Nhận thấy tiềm năng phát triển cây lúa nước, UBND xã Trọng Hóa đã triển khai thử nghiệm mô hình lúa nước trên ruộng bậc thang ở bản Dộ - Tà Vờng.
Mô hình có diện có diện tích 688m2, gieo cấy bằng giống lúa TH6 do ông Hồ Khiên, người đồng bào Mày, Chi hội trưởng Chi hội Nông dân trực tiếp gieo trồng, chăm sóc. Ông Khiên nhận được sự hướng dẫn chuyên môn, kỹ thuật của ông Phạm Văn Bắc, thời điểm đó là Phó Chủ tịch UBND xã Trọng Hóa. Các đơn vị, đoàn thể trong xã hỗ trợ giống lúa, phân bón và nhân công để gia đình ông Hồ Khiên khai hoang diện tích đất ven suối, đắp bờ, dẫn nước từ suối tạo thành ruộng bậc thang để gieo trồng.
Cán bộ và người dân cùng làm, biến những triền đồi trơ trọi thành những ruộng lúa nước xanh tốt.
Sau vụ đầu thử nghiệm gieo trồng, diện tích lúa nước ở bản Dộ - Tà Vờng chủ yếu sử dụng phân bón hữu cơ, không sử dụng hóa chất, thuốc bảo vệ thực vật nhưng các chỉ tiêu sinh trưởng, năng suất tốt, đạt hơn 50 tạ/ha
Việc thử nghiệm thành công và nhân rộng mô hình lúa nước trên ruộng bậc thang ở bản Dộ - Tà Vờng đã mở ra một hướng sản xuất mới cho đồng bào nơi đây.
Khi tiếp nhận nguồn vốn của Chương trình mục tiêu Quốc gia về phát triển kinh tế- xã hội vùng đồng bào dân tộc và miền núi, Trọng Hóa tiếp tục triển khai thực hiện mô hình lúa nước tại các bản khác. Cụ thể, xã này đầu tư 700 triệu đồng thực hiện Dự án thủy lợi làm lúa nước tại bản Lòm – Ka Chăm.
Thành quả của những nỗ lực đổi mới là mùa vàng trên những ruộng lúa bậc thang. Ông Hồ Khiên đã thực hiện hóa ước vọng của dân bản, để đồng bào học tập, làm theo.
Cùng với đó, nhiều quyết sách của chính quyền Trọng Hóa nhận được sự ủng hộ từ nhân dân vì mang lại nhiều lợi ích thiết thực. Từ nguồn của Chương trình mục tiêu Quốc gia, xã Trọng Hóa phân bổ kinh phí đầu tư cho việc hỗ trợ chuyển đổi nghề cho bà con đồng bào. Cuộc sống bà con gắn với rừng, chính quyền phân bổ hơn 1,2 tỷ đồng cho việc chi hỗ trợ khoán bảo vệ rừng trong thời gian dài.
Để phát triển kinh tế dưới tán rừng xanh theo chuỗi giá trị, chính quyền Trọng Hóa đầu tư gần 300 triệu đồng cho mô hình tổ hợp tác chăn nuôi dê cỏ tại bản Dộ - Tà vờng; xây dựng phương án phát triển mô hình nuôi dê cỏ tại bản Ông Tú.
"Bản làng của chúng tôi nay đổi mới rồi. Bà con trước trồng lúa rẫy bấp bênh, khi đói khi no, nay đã biết trồng lúa nước. Dân bản nay còn biết chăn nuôi thêm con bò, con dê và biết trồng rừng phát triển kinh tế chứ không phá rừng nữa. Tất cả là đều từ đường lối lãnh đạo đúng đắn của Ðảng, Nhà nước, bà con rất phấn khởi", Ông Hồ Khiên trú bản Tà Vờng, xã Trọng Hóa chia sẻ.
Đồng bào trồng cây bản địa để phát triển kinh tế.
Chủ tịch UBND xã Trọng Hóa cho biết thêm, xã Trọng Hóa đang hỗ trợ và khuyến khích người dân trồng rừng bằng các giống cây rừng bản địa, như: Lim, trắc, trầm dó, trám, vàng tim…
Hiện trên địa bàn xã Trọng Hóa có nhiều hộ đồng bào đã thực hiện mô hình trồng rừng bằng giống cây bản địa, bước đầu cây phát triển rất tốt, hứa hẹn mang lại hiệu quả kinh tế cao, như: Ông Hồ Khiên (bản Dộ-Tà Vờng); ông Hồ Xi, Hồ Lan (bản Cha Cáp). Đặc biệt với cây dổi, có thể thu hạt để làm gia vị, hiện trên thị trường hạt dổi có giá cao, được ví như "vàng ròng" của rừng xanh. Hơn 200 triệu đồng từ Chương trình MTQG 1719 sẽ được chi cho việc hỗ trợ giống cây trồng và phân bón cho đồng bào.
Cùng với đó, nhiều dự án phát triển kinh tế cho bà con đồng bào nơi đây đang được chính quyền Trọng Hóa chuẩn bị các phương án thực hiện, hứa hẹn đạt hiệu quả cao.
Không quên chăm lo sức khỏe và giữ gìn bản sắc
Từ nguồn kinh phí hỗ trợ của Chương trình MTQG 1719, Chính quyền Trọng Hóa nhanh chóng thực hiện giải ngân cho các hạng mục liên quan đến vấn đề chăm sóc sức khỏe nhân dân. Trong đó, việc chi trả phụ cấp cho cô đỡ thôn bản tại 8 bản của xã, chi hỗ trợ thiết bị y tế cho trạm Y tế cấp xã đã được thực hiện xong. Các khoản chi cho công tác hỗ trợ bà mẹ mang thai, trẻ em dưới 5 tuổi đã được xây dựng phương án chi trả.
Ngành Y tế Quảng Bình tổ chức tập huấn cho cô đỡ thôn bản.
"Hiện xã cũng đang xây dựng 2 mô hình nâng cao chất lượng dân số tại bản Dộ - Tàn Vờng và bản Lòm với kinh phí dự trù khoảng 1,4 tỷ đồng", lãnh đạo xã Trọng Hóa thông tin.
Ngoài ra, tận dụng nguồn lực từ Chương trình MTQG, chính quyền Trọng Hóa đã đầu tư nhiều cho công tác giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa truyền thống. Từ năm 2022, xã Trọng Hóa đã hỗ trợ cho bản Dộ-Tà Vờng, bản Lòm thành lập các đội văn nghệ truyền thống, mua sắm nhiều thiết bị loa máy cùng 10 bộ trang phục truyền thống của đồng bào.
Các đội văn nghệ này được tổ chức, tập luyện khá bài bản, thường xuyên tham gia các hoạt động, sự kiện quan trọng của xã, huyện. Qua các hoạt động này, nhiều bản sắc văn hóa, giá trị truyền thống của đồng bào được giữ gìn, phát huy rất tích cực. Đơn cử như việc tìm kiếm, chế biến món ăn truyền thống, biểu diễn văn nghệ, làm nỏ, cà kheo...
Vấn đề về văn hóa đồng bào cũng được chú trọng đầu tư để bảo tồn và phát triển.
Cùng với đó, Trọng Hóa đầu tư hơn 2,3 tỷ đồng thực hiện dự án xây dựng Nhà Văn hóa của xã, là nơi để đồng bào tụ họp trong các sự kiện quan trọng của địa phương.
Lãnh đạo Phòng Dân tộc huyện Minh Hóa cho biết, để giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa tốt đẹp của các dân tộc trên địa bàn, huyện Minh Hóa đã bố trí khoảng 2 tỷ đồng nhằm hỗ trợ thành lập đội văn nghệ truyền thống dân tộc, mua sắm các trang thiết bị loa máy, trang phục... cho 15 thôn, bản có dân tộc Chứt và 7 xã có đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống.
Phòng Dân tộc huyện Minh Hóa tích cực tham mưu cho UBND huyện Minh Hóa tập trung chỉ đạo, triển khai tổ chức nhiều hoạt động thông tin, truyền thông nhằm nâng cao đời sống tinh thần, giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa truyền thống tốt đẹp tại vùng đồng bào Dân tộc thiểu số trên địa bàn huyện.
Video: Khu tái định cư của bản người Chứt trên đỉnh “Cổng trời” vùng biên viễn.
