Bộ Tư pháp vừa có báo cáo gửi tới Chính phủ về tình hình thực hiện Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh và ban hành văn bản quy định chi tiết thi hành luật, pháp lệnh năm 2016, nhiệm vụ năm 2017. Điều đáng lưu ý là trong năm 2016, Bộ đã kiểm tra trên 3.000 văn bản của các bộ ngành, địa phương, qua đó phát hiện 124 văn bản trái pháp luật về nội dung, thẩm quyền. Một trong số các văn bản bị Bộ Tư pháp “tuýt còi” trong năm 2016, được dư luận và người dân quan tâm là Thông tư số 58/2015 của Bộ Giao thông Vận tải quy định về đào tạo, sát hạch, cấp giấy phép lái xe cơ giới đường bộ, trong đó có quy định bắt buộc người dân đổi giấy phép lái xe (không thời hạn hoặc còn thời hạn sử dụng) từ bìa giấy sang vật liệu PET vì không có cơ sở pháp lý, không đảm bảo tính thống nhất, bên cạnh đó tác động tiêu cực đến quyền và lợi ích hợp pháp của người dân.

Qua kết quả công tác kiểm soát thủ tục hành chính, thẩm định, kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật cho thấy chất lượng của văn bản quy định chi tiết đã từng bước được nâng lên; tình trạng chép lại nội dung của luật, pháp lệnh đã được khắc phục. Tuy nhiên, việc tuân thủ trình tự, thủ tục ban hành văn bản trong một số trường hợp chưa nghiêm. Có văn bản soạn thảo, ban hành không theo quy trình của Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Có dự án luật vừa gửi Bộ Tư pháp thẩm định vừa gửi lấy ý kiến các cơ quan, tổ chức, cá nhân; trình Chính phủ cho ý kiến mặc dù chưa có ý kiến thẩm định của Bộ Tư pháp. Nhiều dự án luật phải rút ra khỏi Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh…

Bên cạnh đó, đội ngũ cán bộ, công chức làm công tác pháp chế, xây dựng pháp luật tuy đã được kiện toàn một bước song vẫn còn hạn chế về số lượng, thiếu tính chuyên nghiệp. Việc chấp hành kỷ cương, kỷ luật trong xây dựng văn bản ở một số nơi còn chưa nghiêm. Tình trạng luật, pháp lệnh đã được ban hành nhưng các cơ quan vẫn lúng túng trong việc rà soát, lập danh mục văn bản quy định chi tiết, dự kiến phân công cơ quan chủ trì soạn thảo, xác định thời hạn xây dựng, trình ban hành văn bản…

Thực tế trong thời gian qua, việc khắc phục hậu quả của văn bản trái pháp luật gặp nhiều khó khăn, vướng mắc; việc xử lý trách nhiệm của cơ quan, người đã ban hành văn bản trái pháp luật mới chỉ dừng ở mức phê bình, nhắc nhở, kiểm điểm công chức khi thi hành công vụ; chưa có quy định cụ thể để thực hiện được các hình thức trách nhiệm nghiêm khắc hơn. Về vấn đề xử lý người tham mưu, ban hành văn bản trái luật thì đây cũng là một vấn đề cần phải bàn. Hiện nay, các quy định để xử lý cũng đã có, vấn đề là chưa làm đến nơi đến chốn. Chính vì thế, Bộ Tư pháp kiến nghị trong năm 2017 phải kiểm điểm, có hình thức xử lý trách nhiệm thích hợp đối với cơ quan, đơn vị, người đứng đầu cơ quan, đơn vị để xảy ra tình trạng chậm ban hành, nợ ban hành văn bản quy định chi tiết, văn bản không bảo đảm chất lượng.

Vũ Hồng Hải