Thuốc lá là một trong những tác nhân gây bệnh và tử vong hàng đầu liên quan các bệnh lý như: Ung thư phổi, bệnh tim mạch, đột quỵ, cũng như nhiều bệnh lý nghiêm trọng khác. Ở Việt Nam, trung bình mỗi ngày có 230 người tử vong do các bệnh liên quan thuốc lá và hàng chục nghìn người phải chịu đựng hậu quả từ việc hút thuốc thụ động.
Người nghiện thuốc lá hoàn toàn có thể bỏ được thuốc lá nếu có quyết tâm và sự tư vấn chuyên sâu của cán bộ y tế. Trong hơn 10 năm qua, với sự hỗ trợ của Quỹ phòng chống tác hại của thuốc lá (Bộ Y tế), mạng lưới các cơ sở y tế triển khai hoạt động tư vấn cai nghiện thuốc lá được thiết lập tại hàng chục cơ sở y tế, trong đó Bệnh viện Bạch Mai giữ vai trò tuyến đầu. Tất cả người dân có nhu cầu cai nghiện thuốc lá đều được tư vấn và hỗ trợ miễn phí.
“Phòng - Tổng đài tư vấn và hỗ trợ cai nghiện thuốc lá miễn phí” là một trong chuỗi những hoạt động thuộc Chương trình chống tác hại thuốc lá tại bệnh viện do Qũy phòng chống tác hại thuốc lá - Bộ Y tế phối hợp cùng Bệnh viện Bệnh Mai triển khai nhiều năm nay.
PGS.TS Vũ Văn Giáp - Phó Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai nhấn mạnh, để đảm bảo chất lượng, hiệu quả các cuộc tư vấn, Trung tâm Hô hấp - Bệnh viện Bạch Mai đã tổ chức đào tạo, tập huấn kiến thức nghiệp vụ, nâng cao kỹ năng tư vấn qua điện thoại một cách chuyên nghiệp cho đội ngũ tư vấn viên; sử dụng phần mềm quản lý cuộc gọi, các câu hỏi thường gặp... Bên cạnh đó, Trung tâm cũng thường xuyên kiểm tra, giám sát các cuộc hỗ trợ tư vấn qua điện thoại của tư vấn viên để đánh giá chất lượng thực tế.
Bệnh viện Bạch Mai đã cấp cứu nhiều trường hợp bệnh nhân bị tai biến mạch máu não do hút thuốc lá. Nguyên nhân được xác định là các chất độc trong khói thuốc lá (nicotine) ban đầu sẽ kích hoạt các chất truyền dẫn thần kinh trung gian gây tỉnh táo, thư giãn nhưng nếu hút thuốc thường xuyên thì các thành mạch máu bị tổn thương.
Đây là mầm mống gây ra chứng xơ vữa thành mạch máu làm nguy cơ tai biến mạch máu não tăng lên gấp đôi. Nguy cơ tai biến mạch máu não càng tăng cao đối với những người từng có tiền sử mắc bệnh về huyết áp hoặc hút thuốc trong thời gian dài.
Đối với các trường hợp phụ nữ hút thuốc lá trong thời kỳ có thai có thể khiến thai nhi giảm trọng lượng, sinh non, băng huyết sau sinh, dễ sẩy thai ngẫu nhiên, gia tăng tần suất sinh ra thai nhi bị bất thường bẩm sinh. Với người đang cho con bú, nicotine được thải qua sữa có thể ảnh hưởng đến trẻ sơ sinh.
Đặc biệt là nam giới hút thuốc lá có thể bị suy nhược sinh dục, thậm chí liệt dương. Đây là nguyên nhân hàng đầu gây nên tình trạng vô sinh và rối loạn cương dương ở nam giới. Cơ chế của việc này rất đơn giản: Chất độc trong khói thuốc khiến mạch máu trong dương vật bị co thắt thường xuyên hoặc tắc mạch máu làm mất khả năng cương cứng. Ngoài ra, khói thuốc còn làm giảm khả năng sản xuất tinh trùng, giảm khả năng di chuyển của tinh trùng khiến nguy cơ vô sinh tăng cao.
Đối với hệ thần kinh, khói thuốc lá làm giảm số lượng các tế bào thần kinh trong não, làm suy giảm trí nhớ. Khói thuốc lá còn gây ung thư môi, ung thư thanh quản, ung thư thực quản, ung thư bàng quang và thận, ung thư cổ tử cung...
