3 nhóm nguyên nhân dẫn đến cong vẹo cột sống ở trẻ
Điển hình là bé Nguyễn Hà Tr. ở Bắc Ninh, mới 11 tuổi nhưng đã bị cong vẹo cột sống tới 59-60 độ, khiến cháu bị lệch hẳn người. Ông nội cháu cho biết, bố mẹ cháu đi làm ăn xa, ông bà không có kinh nghiệm nên không phát hiện được bệnh.
Tư vấn cho trẻ đến khám cong vẹo cột sống tại chương trình
Qua thăm khám, các bác sĩ phẫu thuật cột sống cho rằng bé Hà Tr. khi đến bệnh viện đã rất muộn. Các chuyên gia chỉ định trường hợp của bé phải phục hồi chức năng và mặc áo chỉnh hình 13 tiếng mỗi ngày, đợi khi trưởng thành mới có thể phẫu thuật, đồng thời, phải tái khám 6 tháng/lần để được hội chẩn về tình trạng bệnh.
Theo PGS.TS. Đinh Ngọc Sơn - Trưởng Khoa Phẫu thuật cột sống, tỷ lệ trẻ bị cong vẹo cột sống chiếm 0,5 - 1% dân số. Có 3 nhóm nguyên nhân lớn gây bệnh vẹo cột sống trẻ
- Nhóm nguyên nhân thứ nhất: Tự phát, không có nguyên nhân rõ ràng, thường xuất hiện khi trẻ bắt đầu bước vào giai đoạn dậy thì.
- Nhóm nguyên nhân thứ hai: Trẻ mắc các dị tật bẩm sinh của cột sống như tật nửa thân đốt sống, dính đốt sống… gây nên vẹo cột sống.
- Nhóm nguyên nhân thứ 3: Tư thế như ngồi học không đúng, mang vác quá nặng, hoặc kích thước bàn ghế học không phù hợp với lứa tuổi, do bệnh còi xương, suy dinh dưỡng, chấn thương do tai nạn…
PGS.TS Đinh Ngọc Sơn thăm khám cho trẻ có dấu hiệu cong vẹo cột sống
Có đến 80 - 85% trường hợp bị gù, vẹo cột sống không rõ nguyên nhân, một số bị bệnh bẩm sinh, hoặc mắc bệnh khác liên quan tới thần kinh - cơ. Bên cạnh đó, nhiều trường hợp khác bị vẹo cột sống do ngồi sai tư thế lâu ngày.
"Nhưng vấn đề lớn là hầu hết các cháu không được phát hiện sớm, khi đến BV Việt Đức thăm khám thì đã rất nặng, đa phần phải điều trị phục hồi chức năng hoặc phải mổ"- PGS.TS
Vì thế, theo chuyên gia, việc tổ chức khám miễn phí cho các cháu ngay đầu hè, nhằm phát hiện sớm để điều trị sớm, giúp bệnh nhi có thể không phải phẫu thuật nếu được điều trị kịp thời, đúng cách, còn những trường hợp phải mổ thì mổ sớm sẽ tránh được nhiều biến chứng nguy cơ về sau.
Rất nhiều trẻ đến thăm khám cong vẹo cột sống ngày 4/6
Dấu hiệu nhận biết trẻ bị cong vẹo cột sống
Chuyên gia phẫu thuật cột sống của BV Việt Đức cũng nhấn mạnh: Cột sống không chỉ là cột đỡ cơ thể mà còn liên quan đến cả lồng ngực, ổ bụng. Nếu trẻ bị cong vẹo cột sống trong khi tạng trong lồng ngực đang phát triển sẽ nguy hiểm.
Chẳng hạn trẻ từ 3-8 tuổi, tạng đang phát triển, nhưng nhiều trẻ do bị vẹo cột sống nên bị xẹp một bên phổi, lồng ngực không phát triển được, các phế nang bị xẹp dẫn đến suy hô hấp. Có trẻ hơn 10 tuổi đã bị suy hô hấp, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, thậm chí đe dọa tính mạng. Tim, phổi cũng không phát triển tốt được. Khoang gan mật bị hẹp lại cũng bị ảnh hưởng đến các cơ quan nội tạng khác.
Nếu bệnh về cột sống không được chữa trị, sẽ dễ bị tai biến nguy hiểm, để lại hậu quả nặng nề như liệt chân tay, liệt cả người...
Trẻ bị cong vẹo cột sống thể hiện rõ ràng khi cúi xuống
PGS.TS. Đinh Ngọc Sơn cho biết thêm, trường hợp trẻ dưới 10 tuổi mà bệnh phát triển nhanh thì phải can thiệp sớm, như cho mặc áo chỉnh hình, hoặc dùng nẹp tăng trưởng, để bảo đảm cột sống không bị cong vẹo, các cháu vẫn cao được nhưng kiểm soát được cong vẹo cột sống. Nếu bệnh nhi liên quan đến não thì xử lý về mặt thần kinh, hoặc nguyên nhân do cơ thì sẽ không phải mổ.
Tỉ lệ vẹo cột sống nhiều nhưng chưa được quan tâm, đặc biệt 2 năm qua, do ảnh hưởng của COVID-19 nên nhiều cháu không được khám định kỳ nên tình trạng bệnh nặng nhiều hơn.
Khi tắm cho trẻ, bố mẹ cần quan sát phía sau, cột sống của các con phải nằm trên 1 đường thẳng, nếu cong hình chữ C hoặc S, hoặc thấy 1 điểm gồ lên, lưng ngắn lại, là dấu hiệu gù cột sống, thì phải can thiệp sớm. Bố mẹ cũng có thể cho các cháu đứng thẳng, chạm 2 đầu gối, rồi cúi xuống. Nếu thấy 2 vai trẻ không cân bằng mà một bên bị gồ lên, thì đó là dấu hiệu vẹo cột sống.
Chuyên gia phân tích hình anh cong vẹo cột sống của trẻ trên phim chụp với phụ huynh và các đồng nghiệp
Do đó, PGS.TS Đinh Ngọc Sơn khuyến cáo khi cha mẹ, người thân của trẻ nắm khi thấy những thay đổi bất thường trong hình dáng, cột sống của trẻ, hãy nhanh chóng đưa trẻ đến các cơ sở chuyên khoa để khám và điều tri kịp thời.
Nếu phát hiện sớm đôi khi trẻ chỉ cần điều trị bảo tồn như thay đổi tư thế ngồi học, tích cực tập vận động, đu xà, tích cực chơi thể thao, mặc áo nẹp chỉnh hình… Việc điều trị kịp thời sẽ giúp trẻ ngăn chặn vẹo tiến triển nặng hơn, ngăn chặn được những ca phẫu thuật không đáng có và thay đổi toàn bộ chất lượng cuộc sống của trẻ.
