Nhiều dấu ấn trong công tác chăm sóc, bảo vệ và phát triển trẻ em
Sáng ngày 19/12, Cục Bà mẹ và Trẻ em, Bộ Y tế tổ chức Hội nghị sơ kết, tổng kết các chương trình, đề án công tác trẻ em giai đoạn 2021 - 2025.
Ông Đinh Anh Tuấn, Cục trưởng Cục Bà mẹ và Trẻ em cho biết, sau 5 năm triển khai Chương trình hành động quốc gia vì trẻ em giai đoạn 2021–2030, công tác chăm sóc, giáo dục và bảo vệ trẻ em đã đạt được nhiều kết quả tích cực, toàn diện trên cả nước, góp phần bảo đảm tốt hơn các quyền cơ bản của trẻ em và thúc đẩy sự phát triển toàn diện của thế hệ tương lai.
Một trong những dấu ấn quan trọng là hệ thống chính sách, pháp luật về trẻ em tiếp tục được hoàn thiện theo hướng đồng bộ, tiến bộ và tiệm cận các chuẩn mực quốc tế. Trong giai đoạn 2021–2025, Quốc hội, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ đã ban hành hàng loạt luật, nghị định, quyết định và chỉ thị liên quan trực tiếp đến trẻ em, trong đó nhiều quy định mới nhấn mạnh nguyên tắc ưu tiên, bảo vệ và chăm sóc trẻ em, đặc biệt là trẻ dưới 6 tuổi, trẻ em yếu thế và trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt.
Hội nghị sơ kết, tổng kết các chương trình, đề án công tác trẻ em giai đoạn 2021-2025.
Cùng với hoàn thiện thể chế, hệ thống dịch vụ chăm sóc, giáo dục và bảo vệ trẻ em không ngừng được mở rộng. Mạng lưới cơ sở trợ giúp xã hội, dịch vụ bảo vệ trẻ em, công tác xã hội trong bệnh viện và trường học từng bước được củng cố, vận hành ngày càng hiệu quả. Nhiều mô hình thiết thực đã được triển khai và nhân rộng như giáo dục làm cha mẹ, phòng ngừa xâm hại và tai nạn thương tích, hỗ trợ trẻ em khuyết tật, chăm sóc phát triển toàn diện trẻ em trong những năm đầu đời, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống cho hàng triệu trẻ em
Công tác truyền thông, giáo dục về quyền trẻ em được đẩy mạnh với nội dung và hình thức phong phú, tiếp cận rộng khắp tới gia đình và cộng đồng. 100% các tỉnh, thành phố đều duy trì chương trình phát thanh, truyền hình dành riêng cho trẻ em; nhiều chiến dịch truyền thông lớn được tổ chức gắn với Tháng hành động vì trẻ em, phòng chống xâm hại, đuối nước, bạo lực gia đình và bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng, qua đó nâng cao rõ rệt nhận thức và trách nhiệm của toàn xã hội.
Nguồn lực dành cho công tác trẻ em tiếp tục được ưu tiên bố trí và lồng ghép hiệu quả trong các lĩnh vực an sinh xã hội, y tế, giáo dục. Hằng năm, hàng chục nghìn tỷ đồng từ ngân sách nhà nước được dành cho trợ giúp xã hội, bảo hiểm y tế, miễn giảm học phí, hỗ trợ dinh dưỡng, chăm sóc sức khỏe và học tập cho trẻ em. Bên cạnh đó, các nguồn lực xã hội hóa, viện trợ quốc tế và đóng góp của các tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân đã hỗ trợ hàng trăm nghìn lượt trẻ em có hoàn cảnh khó khăn trên cả nước.
Đáng chú ý, công tác phối hợp liên ngành và hợp tác quốc tế về trẻ em ngày càng chặt chẽ, hiệu quả. Việt Nam tích cực thực hiện các cam kết quốc tế về quyền trẻ em, đồng thời chia sẻ kinh nghiệm, mô hình hay tại các diễn đàn khu vực và toàn cầu. Nhiều sáng kiến, chương trình hỗ trợ trẻ em đã để lại dấu ấn rõ nét, góp phần khẳng định sự quan tâm và cam kết mạnh mẽ của Nhà nước trong việc bảo vệ, chăm sóc và phát triển trẻ em.
Những kết quả đạt được trong giai đoạn 2021–2025 đã tạo nền tảng quan trọng để tiếp tục triển khai hiệu quả Chương trình hành động quốc gia vì trẻ em đến năm 2030, hướng tới mục tiêu mọi trẻ em đều được sống an toàn, phát triển toàn diện và bình đẳng.
Chăm sóc phát triển toàn diện trẻ em: Nhiều kết quả tích cực sau gần một thập kỷ
ThS Nguyễn Thị Thu Hằng, Phó trưởng phòng Chăm sóc Bà mẹ và Trẻ em, Cục Bà mẹ và Trẻ em cho biết, phát triển toàn diện trẻ em trong những năm đầu đời (từ 0–8 tuổi), đặc biệt giai đoạn 1.000 ngày đầu đời, được xác định là một đầu tư chiến lược cho phát triển nguồn nhân lực quốc gia và thực hiện các Mục tiêu Phát triển bền vững.
Trên cơ sở các bằng chứng khoa học và thực tiễn, Việt Nam đã ban hành nhiều chính sách quan trọng về trẻ em, trong đó Luật Trẻ em năm 2016 lần đầu tiên quy định rõ khái niệm phát triển toàn diện trẻ em. Ngày 29/10/2018, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 1347/QĐ-TTg phê duyệt Đề án "Chăm sóc vì sự phát triển toàn diện trẻ em trong những năm đầu đời tại gia đình và cộng đồng giai đoạn 2018–2025" (Đề án 1437).
Mục tiêu chung của Đề án là bảo đảm trẻ em đến 8 tuổi được phát triển toàn diện về thể chất, trí tuệ, tinh thần; được bình đẳng tiếp cận các dịch vụ chăm sóc, giáo dục, dinh dưỡng, bảo vệ và phúc lợi xã hội theo độ tuổi, góp phần phát triển nguồn nhân lực quốc gia. Đề án đặt ra ba mục tiêu cụ thể đến năm 2025: (1) 90% trẻ em đến 8 tuổi được tiếp cận các dịch vụ hỗ trợ phát triển toàn diện; (2) 90% cán bộ, cha mẹ, người chăm sóc trẻ được trang bị kiến thức, kỹ năng chăm sóc phát triển toàn diện trẻ em; (3) 90% tỉnh, thành phố xây dựng và duy trì mạng lưới kết nối, chuyển tuyến dịch vụ và thí điểm mô hình chăm sóc phát triển toàn diện trẻ em tại gia đình và cộng đồng.
Đề án triển khai 8 nhóm nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm, gồm truyền thông nâng cao nhận thức; nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ; hoàn thiện chính sách pháp luật; tư vấn, giáo dục làm cha mẹ; cung cấp dịch vụ chăm sóc phát triển toàn diện cho trẻ em, ưu tiên 1.000 ngày đầu đời; xây dựng cơ chế phối hợp liên ngành và mạng lưới dịch vụ; theo dõi, giám sát, đánh giá; huy động nguồn lực xã hội. Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội (nay là Cục Bà mẹ và Trẻ em, Bộ Y tế) là cơ quan chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành, địa phương triển khai.
Kết quả cho thấy công tác chỉ đạo, điều phối từ Trung ương đến địa phương được triển khai đồng bộ; 62/63 tỉnh, thành phố đã ban hành kế hoạch thực hiện Đề án. Hoạt động truyền thông được thực hiện rộng khắp với hơn 7,7 triệu sản phẩm truyền thông và trên 18.000 hội nghị, tọa đàm trong giai đoạn 2019–2025. Nhận thức của cán bộ, cha mẹ và cộng đồng về phát triển toàn diện trẻ em được nâng cao rõ rệt. Tuy nhiên, Đề án còn một số hạn chế như việc bố trí ngân sách riêng chưa đồng đều, số liệu còn lồng ghép, khó tách bạch, và mức độ phối hợp liên ngành ở một số địa phương chưa thật sự hiệu quả. Việc tổng kết Đề án là cơ sở quan trọng để đề xuất các hoạt động và định hướng chính sách cho giai đoạn tiếp theo.
Tại Hội nghị, Cục Bà mẹ và Trẻ em cũng đánh giá tổng kết nhiều chương trình, đề án như Chương trình Phát triển trẻ thơ toàn diện tại TP Hà Nội; Đề án hỗ trợ trẻ em khuyết tật tiếp cận dịch vụ bảo vệ, chăm sóc, giáo dục trẻ em tại cộng đồng giai đoạn 2018- 2025; Kế hoạch hành động quốc gia phòng, chống bạo lực xâm hại trẻ em giai đoạn 2020 - 2025; Chương trình phòng ngừa, giảm thiểu trẻ em lao động trái quy định của pháp luật giai đoạn 2021 - 2025, định hướng đến năm 2030; Đề án vận động nguồn lực xã hội hỗ trợ trẻ em các xã đặc biệt khó khăn vùng dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2019- 2025; Chương trình phòng chống tai nạn, thương tích trẻ em giai đoạn 2021 - 2030; Đề án chăm sóc sức khỏe sinh sản vị thành niên, thanh niên giai đoạn 2021 - 2025.
