Vai trò của vi khuẩn ruột
Vi khuẩn trong ruột đóng vai trò quan trọng trong quá trình tiêu hóa. Khi dạ dày và ruột non không thể tiêu hóa một số loại thực phẩm chúng ta ăn vào, các vi khuẩn đường ruột sẽ “nhảy vào” để giúp đỡ, đảm bảo chúng ta có được chất dinh dưỡng cần thiết.
Ngoài ra, vi khuẩn đường ruột được biết là hỗ trợ sản xuất một số vitamin - chẳng hạn như vitamin B và K - và đóng vai trò chính trong chức năng miễn dịch.
Cho đến nay ngày càng nhiều các nhà khoa học đã nghiên cứu về hệ vi khuẩn ruột này, đặc biệt là vi khuẩn cá thể hóa ở mỗi cá nhân xem chúng ảnh hưởng đến sức khỏe và nguy cơ mắc bệnh như thế nào?
Sự phát triển của hệ vi sinh vật đường ruột
Niềm tin từ lâu đã cho rằng sự phát triển của hệ vi sinh vật đường ruột không bắt đầu cho đến khi sinh ra, với đường tiêu hóa của thai nhi được coi là một môi trường vô trùng. Khi sinh ra đường tiêu hóa của trẻ sơ sinh nhanh chóng bị vi khuẩn xâm nhập từ mẹ và môi trường xung quanh. Ví dụ, hệ vi sinh vật đường ruột của trẻ sơ sinh có thể bị ảnh hưởng khi cho con bú. Ruột của trẻ sơ sinh bú sữa mẹ chủ yếu bao gồm Bifidobacteria - được coi là vi khuẩn "thân thiện" có lợi cho đường ruột - trong khi trẻ bú sữa công thức có thể có ít vi khuẩn này.
Tuy nhiên, một số nghiên cứu đã thách thức niềm tin rằng thai nhi là một môi trường vô trùng, cho thấy sự phát triển của hệ vi sinh vật đường ruột bắt đầu trước khi sinh. Một nghiên cứu năm 2008 được công bố trên tạp chí Research in Microbiology đã xác định vi khuẩn, bao gồm Enterococcus và Staphylococcus, trong phân của chuột con (phân su) cho thấy, vi khuẩn được chuyển đến thai nhi từ ruột của mẹ khi mang thai.
Vi khuẩn đường ruột càng đa dạng thì càng tốt
Hệ vi khuẩn đường ruột rất đa dạng
Từ khi sinh ra cho đến khi về già, vi khuẩn đường ruột của chúng ta không ngừng phát triển. 2/3 microbiome ruột là duy nhất cho mỗi người, và điều làm nên sự độc đáo này là thực phẩm chúng ta ăn vào, không khí chúng ta hít thở và các yếu tố môi trường khác. Một số nghiên cứu thậm chí còn cho rằng cấu trúc của hệ vi sinh vật đường ruột còn bị ảnh hưởng bởi gen.
Các nhà khoa học cho rằng, vi khuẩn đường ruột càng đa dạng thì sẽ tốt hơn cho sức khỏe con người. Một nghiên cứu gần đây được báo cáo bởi MNT cho thấy, trẻ sơ sinh có vi khuẩn đường ruột ít đa dạng hơn ở lúc 3 tháng tuổi, có nhiều khả năng nhạy cảm với các loại thực phẩm cụ thể bao gồm trứng, sữa và đậu phộng khi chúng được 1 tuổi. Điều này cho thấy rằng thiếu đa dạng vi khuẩn đường ruột trong giai đoạn đầu đời có thể là nguyên nhân gây dị ứng thực phẩm.
Những hệ lụy khi mất cân bằng hệ vi khuẩn ruột
Khi bạn bị thiếu hoặc thừa quá mức của một loại vi khuẩn cụ thể nào đó sẽ ảnh hưởng trực tiếp tới sức khỏe , gây ra nhiều hệ lụy xấu:
Liên quan đến cân nặng gây béo phì
Ngày càng có nhiều nghiên cứu xem xét mối liên quan giữa hệ vi sinh vật đường ruột và cân nặng.
Nghiên cứu được thực hiện bởi các nhà khoa học Đại học Cornell ở Ithaca, NY và King College London ở Anh đã phát hiện ra rằng một chủng vi khuẩn nhất định - Christensenellaceae minuta - phổ biến hơn ở những người có trọng lượng cơ thể thấp và sự hiện diện của chủng vi khuẩn đặc biệt này bị ảnh hưởng rất nhiều bởi gen. Hơn thế nữa, việc đưa vi khuẩn này vào ruột chuột khiến động vật tăng cân ít hơn, cho thấy vi khuẩn có thể làm giảm hoặc ngăn ngừa béo phì. "Phát hiện của chúng tôi cho thấy các nhóm vi khuẩn cụ thể sống trong ruột của chúng ta có thể bảo vệ chống lại béo phì -GS Tim Spector, đại học King College London cho biết.
Vào năm 2012, một nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Nghiên cứu về hệ protein (Proteome) cho thấy rằng việc thiếu vi khuẩn trong ruột già có thể gây béo phì bằng cách làm chậm hoạt động của chất béo nâu, giúp bảo vệ chống tăng cân.
Gần đây một phụ nữ trải qua cấy ghép vi khuẩn phân (FMT) từ người hiến tặng thừa cân, nhanh chóng bị béo phì sau thủ thuật. Điều này cung cấp thêm bằng chứng cho thấy vi khuẩn đường ruột có thể ảnh hưởng đến việc tăng cân.
Trong những năm gần đây, các nhà khoa học đã điều tra mối liên hệ giữa vi khuẩn đường ruộHelicobat và ung thư. Một nghiên cứu năm 2013 được công bố trên Tạp chí Nghiên cứu Ung thư , các nhà nghiên cứu Mỹ tuyên bố đã phát hiện ra vi khuẩn đặc biệt trong ruột - Lactobacillus johnsonii - có thể đóng vai trò trong sự phát triển của ung thư hạch, ung thư tế bào bạch cầu. Một nghiên cứu khác năm 2013 được thực hiện bởi các nhà nghiên cứu của Vương quốc Anh cho thấy một loại vi khuẩn đường ruột phổ biến có tên Helicobacter pylori có thể gây ung thư dạ dày và loét tá tràng bằng cách vô hiệu hóa một phần của hệ thống miễn dịch liên quan đến điều chỉnh viêm…
Vi khuẩn Helicobacter pylori có thể gây ung thư dạ dày
Sức khỏe tâm thần
Không nhiều người trong chúng ta có thể nghĩ về việc vi khuẩn đường ruột ảnh hưởng đến trạng thái tinh thần như thế nào, nhưng chúng thực sự đóng một vai trò rất quan trọng.
Theo Hiệp hội Tâm lý Hoa Kỳ (APA), vi khuẩn đường ruột tạo ra một loạt các chất hóa học thần kinh mà não sử dụng để điều chỉnh các quá trình sinh lý và tinh thần, bao gồm trí nhớ, học tập và tâm trạng. Trên thực tế, 95% nguồn cung cấp serotonin của cơ thể được sản xuất bởi vi khuẩn đường ruột.
Năm 2014, một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Tâm lý học cho thấy prebiotic - carbohydrate giúp tăng cường vi khuẩn lành mạnh trong ruột - có thể có hiệu quả để giảm căng thẳng và lo lắng. Nghiên cứu được thực hiện trên người trưởng thành, khỏe mạnh được chọn ngẫu nhiên để nhận prebiotic hoặc giả dược mỗi ngày một lần trong 3 tuần. Tất cả những người tham gia sau đó được tiếp xúc với cả những kích thích tiêu cực và tích cực. Nhóm nghiên cứu phát hiện ra rằng những người tham gia nhận prebiotic ít chú ý đến các kích thích tiêu cực hơn so với những người nhận giả dược - cho thấy sự lo lắng thấp hơn trong các tình huống tiêu cực. Họ cũng có mức độ thấp hơn của " hormone căng thẳng " cortisol.
Tự kỷ
Bệnh tự kỷ được ước tính ảnh hưởng đến 1 trên 68 trẻ em ở Mỹ. Trong khi các nghiên cứu có liên quan đến các yếu tố môi trường như ô nhiễm và di truyền là nguyên nhân tiềm ẩn của rối loạn này, các nhà nghiên cứu đang ngày càng xem xét vai trò của vi khuẩn đường ruột trong sự phát triển của nó.
Vào năm 2013, một nghiên cứu của các nhà nghiên cứu từ Đại học bang Arizona đã phát hiện ra rằng trẻ em mắc chứng tự kỷ sở hữu mức độ thấp hơn của ba loại vi khuẩn đường ruột - Prevotella , Coprococcus và Veillonellaceae - so với trẻ em không mắc bệnh này.
Một nghiên cứu gần đây đã phát hiện ra rằng nồng độ các hóa chất cụ thể được tạo ra bởi vi khuẩn đường ruột - được gọi là chất chuyển hóa - trong các mẫu phân của trẻ tự kỷ khác với nồng độ được tìm thấy trong các mẫu phân của trẻ em không bị rối loạn. Điều này khiến các nhà nghiên cứu đưa ra giả thuyết rằng các vi khuẩn đường ruột làm thay đổi các chất chuyển hóa liên quan đến giao tiếp giữa ruột và não, gây cản trở chức năng của não.
Chúng ta có thể thay đổi vi khuẩn đường ruột?
Ăn nhiều trái cây và rau quả, sữa chua tăng sức khỏe đường ruột
Vì microbiome ruột bị ảnh hưởng bởi thực phẩm chúng ta ăn và môi trường xung quanh chúng ta, nên có nhiều cách để làm cho chúng khỏe mạnh hơn.
Chế độ ăn uống lành mạnh có thể khuyến khích sự hiện diện của vi khuẩn đường ruột tốt. Họ lưu ý rằng tiêu thụ thực phẩm lên men - như miso và dưa cải bắp - làm tăng mức độ vi khuẩn lên men trong ruột. Ngoài ra, trái cây và rau quả có chứa chất xơ và đường có thể tăng cường sức khỏe của vi khuẩn đường ruột.
Tập thể dục cũng có thể là chìa khóa để cải thiện sự đa dạng vi khuẩn đường ruột, theo một nghiên cứu được báo cáo bởi MNT vào tháng 6 năm 2014. Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Gut , đã so sánh vi khuẩn đường ruột của 40 cầu thủ bóng bầu dục chuyên nghiệp với hai nhóm đối chứng. Họ phát hiện ra rằng những người chơi bóng bầu dục có lượng Akkermansiaceae cao hơn nhiều trong ruột của họ - một loại vi khuẩn có liên quan đến việc giảm nguy cơ béo phì.
Tập thể dục là chìa khóa làm đa dạng vi khuẩn đường ruột
Tiến sĩ Georgina Hold, thuộc Viện Khoa học Y khoa tại Đại học Aberdeen, Scotland lưu ý rằng, việc hiểu rõ hơn về các cách để cải thiện sức khỏe thông qua vi khuẩn đường ruột là rất quan trọng. Khi tuổi thọ tiếp tục tăng, điều quan trọng là hiểu được cách tốt nhất để duy trì sức khỏe tốt. Cách làm cho microbiota thường trú trong ruột được phong phú và khỏe mạnh thông qua cách ăn uống, sinh hoạt và luyện tập là rất cần thiết.
