Nhiếp ảnh gia Chu Chí Thành và Ký ức chiến tranh!

24-06-2012 18:11 | Văn hóa – Giải trí
google news

Trong Lễ trao Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật vừa qua, nhiếp ảnh gia Chu Chí Thành đã vinh dự đón nhận giải thưởng cao quý này từ tay Chủ tịch nước.

(SKDS) - Trong Lễ trao Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật vừa qua, nhiếp ảnh gia Chu Chí Thành đã vinh dự đón nhận giải thưởng cao quý này từ tay Chủ tịch nước. Giải thưởng được trao cho cụm tác phẩmTừ ngục tối thắng lợi trở về của ông gồm 4 bức: Thoát khỏi ngục tù; Nghẹn ngào đón mừng các chiến sĩ thắng lợi trở về; Hạnh phúc của những người chiến thắng; Những bước đi đầu tiên trên vùng giải phóng.

Hoài bão và ôm mộng văn chương từ lúc còn học phổ thông, khi tốt nghiệp Khoa Ngữ văn trường Đại học tổng hợp Hà Nội năm 1966, cử nhân trẻ Chu Chí Thành được phân công về Thông tấn xã Việt Nam (TTXVN). Học nghiệp vụ thông tấn 9 tháng xong, anh lại tiếp tục học thêm về nghiệp vụ ảnh báo chí. Vậy là mộng văn chương vĩnh viễn bị gạt bỏ, nhường chỗ cho nghệ thuật, cuốn hút cả cuộc đời và sự nghiệp của Chu Chí Thành, đó là nhiếp ảnh.
 Ông Chu Chí Thành

Trở lại thời kỳ 1968 đến 1969, Chu Chí Thành có hai đợt đi công tác vào vùng giới tuyến quân sự tạm thời Vĩnh Linh khoảng 500 cây số chỉ đi bằng… xe đạp. Lần đầu vào tuyến lửa, từng chết hụt vì bom rải thảm của B52 ở xã Vĩnh Thủy khi mà chỗ anh vừa đứng chụp ảnh vài phút sau đã là hố bom. Chính những ngày này, Chu Chí Thành đã có dịp được thử lửa ở vùng chiến sự ác liệt, để đến năm 1972, anh càng có dịp phát huy kinh nghiệm trong 12 ngày đêm Điện Biên Phủ trên không của đợt đánh phá dã man bằng pháo đài bay B52 Mỹ vào Thủ đô Hà Nội và thành phố cảng Hải Phòng.

Cuộc đời và hơn bốn mươi năm hoạt động nhiếp ảnh của Chu Chí Thành có nhiều kỷ niệm đáng nhớ, nhưng cái lắng đọng, để lại ấn tượng sâu đậm nhất đối với ông là thời kỳ cuối thập niên 60, đầu thập niên 70 thế kỷ trước. Với hai chiếc máy ảnh trong tay và lòng nhiệt huyết của tuổi trẻ, ông đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao: ghi hình những thời khắc không thể nào quên thời chiến tranh chống Mỹ. Có những dịp đối đầu với cái chết trong từng phút, vũ khí của anh là cái máy ảnh, anh phải chĩa ống kính vào máy bay Mỹ lúc nó bổ nhào cắt bom hoặc phóng rocket hay lúc nó bị ta bắn rơi đang bốc cháy.
 
Có lúc anh phải chạy bộ tới 5-6 cây số trong tiếng đạn nổ để kịp chụp được những hình ảnh sống động của chiến tranh. Đó là cảnh làng mạc bị đốt cháy, nhà cửa bị đổ sập, người dân bị bom Mỹ sát hại, cảnh đồng bào đang khắc phục hậu quả chiến tranh... Hồi ấy, mỗi khi còi báo động rú lên, mọi người chạy xuống hầm trú ẩn thì các anh leo lên tầng thượng đón chụp cảnh máy bay Mỹ bỏ bom hay bị lưới lửa phòng không của ta bắn rơi. Cái giá của chiến tranh và hòa bình thật khủng khiếp và lớn lao!
 Thoát khỏi ngục tù. Ảnh: Chu Chí Thành

Sau này, Chu Chí Thành phụ trách biên tập ảnh TTXVN, Ủy viên Ban chấp hành, Phó Tổng thư ký kiêm Chủ tịch hội đồng nghệ thuật Hội Nghệ sĩ nhiếp ảnh Việt Nam, Ủy viên Hội đồng lý luận văn học nghệ thuật Trung ương, Chủ tịch Hội Nghệ sĩ nhiếp ảnh Việt Nam khóa VI nhiệm kỳ 2005 – 2009, từng được phong danh hiệu Nghệ sĩ ưu tú về những đóng góp cho Hội Nghệ sĩ nhiếp ảnh Việt Nam, tước hiệu ES. VAPA và danh hiệu Nghệ sĩ ưu tú danh dự của Liên đoàn Nhiếp ảnh nghệ thuật quốc tế, tước hiệu Hon – FIAP.

Trực tiếp làm công tác quản lý, có giai đoạn kiêm Giám đốc xưởng in TTXVN, ông đã tạo thuận lợi và ưu ái cho các nhiếp ảnh gia, làm “bà đỡ” cho nhiều cuốn sách ảnh được in ra từ đây. Như bị cuốn hút vào công việc quản lý và sự vụ, mãi tận năm 2007, nhân kỷ niệm 35 năm ngày chiến thắng “Điện Biên Phủ trên không” và hướng tới kỷ niệm 35 năm ngày ký hiệp định Paris, nhà báo nhiếp ảnh Chu Chí Thành mới có dịp tổ chức triển lãm trên một trăm tấm ảnh được phóng và chọn lựa từ kho phim ông chụp thời chiến tranh tại Bảo tàng Cách mạng Việt Nam ở Hà Nội mang tên gọi “Những thời khắc không thể quên” và tại Bảo tàng Chứng tích chiến tranh ở TP. Hồ Chí Minh. Sau đó được xuất bản thành cuốn sách ảnh có tên gọi “Ký ức chiến tranh” có thêm chương kết “phóng viên thời chiến” in nguyên bản những lá thư của cha mẹ, người thân, bạn bè, và kể lại những kỷ niệm sâu sắc – đã đi cùng tác giả suốt mấy chục năm qua, càng làm tăng thêm độ sinh động của cuốn sách.

 Hạnh phúc của những người chiến thắng.  Ảnh: Chu Chí Thành
Hơn một trăm tấm ảnh là hơn một trăm câu chuyện về những thời khắc không thể nào quên của lớp người đã trải qua cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước và của chính tác giả. Xem triển lãm, nhiều người, trong đó có những cựu chiến binh là lão niên, nhìn những tấm ảnh thời đạn bom, thời hào hùng của một thế hệ người Việt Nam xúc động nhòe nước mắt. Những tấm ảnh ghi thực, chú thích rõ thời gian, địa điểm chụp đem lại những thông tin chính xác, tin cậy.
 
Chiến tranh đã lùi xa, sự kiện cũng lùi dần vào quá khứ, nhưng càng lùi xa, những bức ảnh mang nặng “hơi thở” thời chiến càng có giá trị lịch sử và trở thành tài sản văn hóa của đất nước. Thế hệ sinh sau 1975 và sau này không phải nếm trải chiến tranh - đặc biệt là thời kháng chiến chống Mỹ, có thể không biết và không nhớ tác giả Chu Chí Thành là ai, nhưng bộ ảnh “Những thời khắc không thể quên” – “Ký ức chiến tranh” của ông gợi nhớ đến ký ức có thực của một thời hào hùng và bi tráng của dân tộc Việt Nam.

1973 là năm Hiệp định Paris về chấm dứt chiến tranh ở Việt Nam được các bên tham chiến ký kết, đến nay - 2012, cũng đồng thời là tuổi của bức ảnh “Từ ngục tối thắng lợi trở về”. Vậy là sau ngót nghét trên dưới 40 năm đồng hành cùng thời gian, những bức ảnh mang nặng ký ức chiến tranh đã đi đến đích giá trị tôn vinh. Ngày 27/04/2012, Chủ tịch nước đã ký quyết định tặng Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật cho nhiếp ảnh gia Chu Chí Thành về cụm tác phẩm nhiếp ảnh “Từ ngục tối thắng lợi trở về” gồm 4 bức: Thoát khỏi ngục tù; Nghẹn ngào đón mừng các chiến sĩ thắng lợi trở về; Hạnh phúc của những người chiến thắng; Những bước đi đầu tiên trên vùng giải phóng xuất sắc, có giá trị cao về văn học, nghệ thuật, ca ngợi đất nước, nhân dân, góp phần xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc.  

Nguyễn Ngọc Phan


Ý kiến của bạn