Trung bình cứ 10 người ngẫu nhiên thì có 2 người nhiễm HBV. Điều đáng tiếc là số lượng người nhiễm HBV còn có thể cao hơn bởi nhiều người chưa từng kiểm tra xem mình có bị nhiễm hay không hoặc tình cờ phát hiện ra khi đi khám, kiểm tra sức khỏe, hay chỉ biết khi đã bị các hậu quả của nó là xơ gan, ung thư gan.
Xét nghiệm viêm gan B không thể bỏ qua những chỉ số này
Nhiều người nghi ngờ mình bị viêm gan B hay có người thân trong gia đình bị bệnh thường rất hoang mang và lo lắng, không biết mình có bị viêm gan hay không. Để khẳng định chính xác có mắc bệnh hay không cũng như đánh giá chức năng gan, mức độ ảnh hưởng của bệnh, người bệnh cần nắm bắt được những xét nghiệm cần thiết cũng như tiến hành kiểm tra toàn diện sớm. Thay vì nghi ngờ không biết mình có bị viêm gan B không hay xác định được viêm gan B ở mức độ nào, người bệnh cần làm các xét nghiệm như:
Xét nghiệm HBsAg: Là xét nghiệm chẩn đoán viêm gan B giúp xác định người bệnh có nhiễm virus không. Nếu kết quả dương tính ( ), bệnh nhân đã nhiễm virut HBV. Đối với bệnh nhân xét nghiệm thấy HBsAg dương tính ( ) trên 6 tháng có nghĩa là bệnh nhân bị viêm gan B mạn tính.
Xét nghiệm Anti-HBs: Đây là xét nghiệm kiểm tra miễn dịch bảo vệ sau khi bệnh nhân tiêm vắc-xin hoặc sau viêm gan B tự hồi phục. Nồng độ Anti-HBs >10mUI/ml được tính là có tác dụng bảo vệ cơ thể khỏi virut viêm gan B.
Đây là 2 xét nghiệm cần thiết để chẩn đoán viêm gan B, kiểm tra khả năng miễn dịch của cơ thể đối với loại virut này. Nếu đã xác định bệnh nhân có nhiễm virut, cần làm thêm các xét nghiệm khác như: HbeAg, Anti-HBE, Anti-HBc, Anti-HBc IgM, men gan AST, ALT để đánh giá lượng virut, khả năng nhân lên của virut, chức năng gan... theo chỉ dẫn của bác sĩ, từ đó đưa ra phương án điều trị tiếp theo.
Tiêm vắc-xin viêm gan B cho trẻ để phòng bệnh. Ảnh: TM
HBV và hậu quả do nhiễm HBV
HBV lây truyền qua đường máu (các vật dụng dính máu…), đường tình dục hay từ mẹ sang con (cả khi mang thai, khi sinh và khi cho con bú).
Người nhiễm HBV (xét nghiệm máu có HBsAg( ), có thể virut đang hoạt động mạnh - bệnh tiến triển, hoặc virut không hoạt động, hoạt động ít - bệnh tiến triển chậm) đa phần là không có hoặc ít triệu chứng nên nhiều người không biết, có người biết lại bỏ qua, coi nhẹ nên tỉ lệ ung thư gan (UTG) vẫn rất cao. Thế nhưng nhiều người bị nhiễm HBV vẫn có cuộc sống khỏe mạnh bình thường mà không bị tổn thương gan nghiêm trọng.
Nhiễm HBV từ khi sinh hay lúc còn trẻ thì nguy cơ xơ gan và UTG là rất cao. Bị nhiễm HBV hay bị bệnh viêm gan virut B nói chung không phải là tình trạng bệnh lý nặng nề và nguy hiểm, không phải là khó để kiểm soát và xử lý với y học hiện đại ngày nay. Sự nguy hiểm của nó chính là các hậu quả như xơ gan và ung thư gan nguyên phát do nhiễm HBV. Tại Việt Nam, tỉ lệ UTG đang là loại ung thư phổ biến đứng hàng thứ 4 trong các loại ung thư ở cả hai giới. Nguyên nhân UTG chủ yếu được xác định là do nhiễm HBV. Người bị nhiễm HBV có nguy cơ UTG cao gấp 200 lần so với người không bị nhiễm.
Vậy nên, vấn đề quan trọng nhất đối với những người nhiễm HBV là phải kiểm soát và xử trí tốt, nghiêm túc tình trạng nhiễm HBV của mình để tránh các hậu quả xảy ra trước khi quá muộn. Việc kiểm soát và xử trí nhiễm HBV không phải là khó và khi thực hiện tốt, hiệu quả phòng tránh rất cao, giảm đáng kể nguy cơ xơ gan và UTG.
Xử trí khi bị nhiễm HBV
Với những người nhiễm HBV, đừng lo lắng thái quá, nhất là khi chưa hiểu rõ bệnh tật. Đầu tiên người bệnh cần gặp và được tư vấn bởi bác sĩ chuyên khoa giàu kinh nghiệm, được tư vấn chính xác, đầy đủ về tình trạng bệnh và các biện pháp xử lý, cùng bác sĩ lựa chọn các biện pháp phù hợp với bản thân, đưa ra các bước thực hiện cụ thể và tiến trình điều trị, theo dõi. Ý thức rõ ràng tình trạng bệnh và nghiêm túc chấp hành chỉ dẫn của bác sĩ. Kiểm tra tình trạng bệnh định kỳ theo chỉ dẫn của bác sĩ.
Thiết lập lại lối sống của bản thân, chế độ dinh dưỡng phù hợp: không bia, rượu, làm việc quá sức, thức đêm, tăng cường hoa quả, vitamin và đạm, đường, hạn chế mỡ động vật, đồ chiên, rán (không quá kiêng khem).
Kiểm tra và phòng tránh cho người thân: Xét nghiệm HBsAg cho người thân, nếu không có thì tiêm phòng, dùng riêng các vật dụng dễ dính máu, giữ gìn khi chảy máu, vết thương, dùng bao cao su khi quan hệ tình dục… (virut không lây qua ăn uống, hôn, tiếp xúc da lành).
Để phòng bệnh viêm gan B đạt hiệu quả tốt nhất, trẻ em và người lớn cần được tiêm vắc-xin đúng lịch và đủ số mũi tiêm theo khuyến cáo. Tùy vào mỗi độ tuổi mà số mũi tiêm vắc-xin phòng viêm gan B được khuyến cáo cũng có sự khác nhau.