Người bệnh cho biết bị đau khớp gối cách đây 2 năm, bên phải nặng hơn bên trái, đã chữa trị nhiều nơi, sử dụng nhiều phương pháp khác nhau như đắp lá, uống thuốc nam, châm cứu…nhưng tình trạng diễn biến ngày càng nặng hơn. Tại một bệnh viện ở địa phương, bệnh nhân được tiêm khớp, sau mũi tiêm đầu tiên, hiệu quả giảm đau rõ rệt, tuy nhiên sau đó, khớp gối bên phải của bà Duyên bắt đầu sưng to, nóng đỏ và đau dữ dội.
Tự chữa: Nhiễm trùng, khớp bị hủy hoại
Tại BV. ĐH Y Dược TP.HCM, bệnh nhân được các bác sĩ xác nhận nhiễm trùng toàn thân, không thể vận động chân và phải nằm liệt giường với chẩn đoán viêm kèm thoái hóa khớp gối, viêm mô tế bào toàn vùng mô mềm quanh gối và được chỉ định phẫu thuật nội soi khớp, cắt lọc mô viêm nhiễm và rửa khớp. Phải nhiều ngày sau phẫu thuật cấp cứu, sức khỏe người bệnh mới dần hồi phục, bệnh nhân không còn tình trạng nhiễm trùng máu và được xuất viện theo dõi ngoại trú.
Chưa dừng lại ở lần điều trị đầu tiên, sau 6 tháng sau đó, khi được các bác sĩ thăm khám và xác nhận tình trạng nhiễm trùng đã dứt hẳn, bà Duyên phải tiếp tục trải qua đợt phẫu thuật thay khớp gối toàn phần kết hợp điều trị phục hồi chức năng tích cực theo chương trình riêng và phải theo dõi, tái khám. Sau ca phẫu thuật lần thứ hai khoảng 3 tháng, bệnh nhân mới có thể vận động khớp gối gần như bình thường, đi lại không cần trợ giúp, tình trạng đau nhức cải thiện 90% so với trước.
Trường hợp thứ hai là một phụ nữ 58 tuổi, ở quận 5 (TP.HCM) đến BV. ĐH Y Dược trong tình trạng không thể đi được, hai đầu gối sưng to. Người bệnh cho biết do công việc buôn bán tạp hóa nên bà phải đi lại rất nhiều và gây đau mỏi gối nhiều năm nay, ngoài ra, bà còn bị béo phì lâu năm nên áp lực lên hai khớp gối cũng lớn hơn người bình thường. Ban đầu, bà chỉ mua các loại thuốc giảm đau, các loại cao dán về sử dụng nhưng cơn đau vẫn tái phát nhiều lần chứ không dứt hẳn. Vài ngày trước khi nhập viện, những cơn đau khớp gối trầm trọng đã khiến bệnh nhân không thể đi được.
Tại bệnh viện, các bác sĩ xác nhận bệnh nhân bị thoái hóa khớp gối nghiêm trọng, nguyên nhân là do trước đó điều trị không đúng cách. Phải mất hơn một tuần điều trị bằng thuốc, kèm theo áp dụng các bài tập vật lý trị liệu, bệnh nhân mới bắt đầu cử động được chân.
Kỹ thuật viên đang tập vật lý trị liệu phục hồi chức năng cho người bệnh
Thoái hóa khớp vẫn chưa được quan tâm
ThS.BS. Lê Thị Thùy Phương, Khoa Phục hồi Chức năng (BV. ĐH Y Dược TP.HCM) cho biết, thoái hóa khớp là căn bệnh mạn tính gây đau đớn hàng đầu cho người cao tuổi, đặc trưng bởi tình trạng phần sụn nằm ở đầu xương mòn dần theo thời gian, gây ra gai xương, biến dạng khớp, hạn chế vận động, nặng hơn có thể dẫn đến teo cơ, cứng khớp, tàn phế.
Thoái hóa khớp ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống người bệnh và là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến tàn phế. Các yếu tố nguy cơ gây thoái hóa khớp đã được xác định như nữ giới, lớn tuổi, béo phì, chấn thương khớp, nhiễm trùng…
Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), khoảng 20% dân sốthế giới bị thoái hóa khớp. Tại Mỹ, 80% dân số trên 55 tuổi bị thoái hóa khớp. Tại Việt Nam, tỉ lệ này ở người trên 40 tuổi là khoảng 23,3% và có xu hướng ngày một gia tăng.
Tuy nhiên, bệnh thoái hóa khớp hiện nay vẫn chưa nhận được sự quan tâm đúng mức của cộng đồng.Khoa Chấn thương Chỉnh hình (BV. ĐH Y Dược TP.HCM) ghi nhận có hơn 80% trường hợp thoái hóa khớp đến điều trị trong giai đoạn muộn vì lý do ngại điều trị, sợ phẫu thuật nên tự ý chữa trị bằng các loại thuốc dân gian không rõ nguồn gốc; dẫn đến các biến chứng như loãng xương, suy thận, suy tuyến thượng thận, viêm loét dạ dày tá tràng… khiến cho việc điều trị càng thêm khó khăn.
Vận động giúp làm khớp bớt cứng, giảm đau, tăng cường sự dẻo dai của các cơ quanh khớp, cải thiện tình trạng cơ thể.
- Chú ý đến tín hiệu của những cơn đau, tránh cử động mạnh các khớp viêm, chú ý vận động ở các tư thế thích hợp
- Cân bằng giữa vận động và nghỉ ngơi, đừng làm việc quá sức.
- Vitamin D và canxi là hai chất dinh dưỡng cần thiết cho xương khỏe mạnh. Vitamin D có thể được đưa vào cơ thể bằng nhiều cách như: tắm nắng sớm, chế độ ăn uống giàu vitamin D hoặc dùng thuốc.
- Bỏ thuốc lá là cách phòng ngữa thoái hóa khớp.
Điều trị thoái hóa khớp đa mô thức. Hiện nay, các bác sĩ Chấn thương Chỉnh hình và Phục hồi Chức năng đã phối hợp trong chẩn đoán, điều trị và theo dõi cho người bệnh thoái hóa khớp.
“Ngày nay, bên cạnh phẫu thuật thay khớp, phục hồi chức năng là giải pháp giúp phòng ngừa và điều trị thoái hóa khớp với hiệu quả tương đương thuốc kháng viêm, giảm đau. Phục hồi chức năng đóng vai trò điều trị nền tảng trong tất cả các giai đoạn của quá trình điều trị thoái hóa khớp: Giai đoạn phòng ngừa, giai đoạn thoái hoá khớp nhẹ, giai đoạn thoái hóa khớp vừa và nặng, và giai đoạn phục hồi sau phẫu thuật. Sự phối hợp này đã mở ra nhiều hướng điều trị tích cực, giúp người bệnh hồi phục sớm, rút ngắn được thời gian, giảm chi phí điều trị và cải thiện chất lượng cuộc sống”.BS. Thùy Phương cho biết
Đối với từng giai đoạn bệnh và từng người bệnh cụ thể, các bác sĩ sẽ đưa ra những liệu trình tập luyện phục hồi chức năng phù hợp nhất.Các mảng lớn trong phục hồi chức năng thoái hóa khớp đó là vật lý trị liệu, hoạt động trị liệu.Đây là kỹ thuật không dùng thuốc, giúp người bệnh mau chóng hồi phục những chức năng ban đầu của cơ thể. Một số kỹ thuật vật lý trị liệu cơ bản là vận động trị liệu, điện trị liệu, nhiệt trị liệu, thuỷ trị liệu, xoa bóp, laser trị liệu… Nhờ đó, người bệnh khôi phục tầm vận động đang bị hạn chế, giảm nhanh chóng triệu chứng đau, cải thiện khả năng đi lại và nâng cao chất lượng cuộc sống.
Ngoài ra, bác sĩ phục hồi chức năng sẽ đánh giá khả năng sinh hoạt hàng ngày, và khi cần thiết, sẽ chọn lựa dụng cụ trợ giúp hay dụng cụ hỗ trợ tập luyện phù hợp cho người bệnh. Phục hồi chức năng là một quá trình điều trị, vì vậy, người bệnh và cả gia đình người bệnh cần có sự cố gắng, động viên, quyết tâm để vượt qua mọi bệnh tật và giúp phục hồi sức khỏe nhanh chóng.
ThS.BS. Trần Nguyễn Phương - Khoa Chấn thương Chỉnh hình, BV. ĐH Y Dược TP.HCM khuyến cáo, người bệnh có các dấu hiệu đau về xương khớp hoặc đau sau chấn thương cần đến thăm khám tại các cơ sở khám chữa bệnh chuyên khoa có uy tín.Việc chẩn đoán, xác định nguyên nhân của cơn đau là rất quan trọng.Phục hồi chức năng là một phương pháp hỗ trợ nền cho sự phục hồi và cần có sự giám sát, chỉ định của các chuyên gia.Vì vậy, người bệnh không nên tùy tiện điều trị mà chưa tham khảo qua ý kiến của các bác sĩ chuyên khoa.
Bên cạnh đó, để hạn chế những thương tổn trong sinh hoạt hàng ngày, mỗi người cần tự tạo cho mình thói quen sống lành mạnh, thường xuyên tập luyện đúng cách, bổ sung đầy đủ canxi.
