Nhiễm trùng đường ruột: Cách nào để phòng ngừa?

Nhiễm trùng đường ruột có thể gây tiêu chảy, nôn mửa và nhiều triệu chứng khó chịu khác. Bệnh thường điều trị tập trung vào việc duy trì uống đủ nước và nghỉ ngơi nhiều nhưng có thể khác nhau tùy thuộc vào loại nhiễm trùng.

1. Các loại nhiễm trùng đường ruột

Có ba loại nhiễm trùng đường ruột chính là vi khuẩn, virus và ký sinh trùng.

1.1 Vi khuẩn gây nhiễm trùng đường ruột

Nhiễm trùng đường ruột do vi khuẩn bao gồm nhiễm trùng do thực phẩm và ngộ độc thực phẩm. Các nguồn phổ biến của nhiễm trùng đường ruột do vi khuẩn bao gồm:

• Salmonella
• E. coli
• Clostridium perfringens ( vi khuẩn kỵ khí sinh bào tử gram dương)
• Listeria
• Staphylococcus (nhiễm trùng tụ cầu)

Mặc dù hầu hết mọi thực phẩm bị ô nhiễm đều có thể gây nhiễm trùng, nhưng một số thực phẩm lại tiềm ẩn nhiều rủi ro hơn những thực phẩm khác, ví dụ như: Thịt, trứng hoặc thịt gia cầm nấu chưa chín hoặc sống, sữa và nước trái cây chưa tiệt trùng, nước bị ô nhiễm đặc biệt là các sản phẩm thịt và trứng, không được bảo quản tốt, an toàn. Thịt nguội, trái cây và rau chưa rửa hoặc ăn sống...

Ngoài ra, những người bị nhiễm trùng đường ruột do vi khuẩn có thể lây lan vi khuẩn sang thức ăn mà con người tiếp xúc. Thực phẩm này sau đó có thể lây nhiễm sang người khác nếu tiêu thụ thực phẩm đó.

1.2 Virus gây nhiễm trùng đường ruột

Nhiễm trùng đường ruột do virus rất phổ biến. Các loại virus có thể gây nhiễm trùng đường tiêu hóa. Vaccine có thể ngăn ngừa một số loại bệnh nhiễm trùng do virus, bao gồm cả virus rota.

1.3 Ký sinh gây nhiễm trùng đường ruột

Giun sán đường ruột, hoặc giun, sán đơn bào gây nhiễm ký sinh trùng đường tiêu hóa. 2 bệnh nhiễm ký sinh trùng phổ biến nhất là giardia và cryptosporidiosis.

Tiếp xúc với phân người trong đất có thể lây lan các ký sinh trùng này. Ai cũng có thể mắc các bệnh nhiễm trùng này do uống hoặc bơi trong nước bị ô nhiễm.

Một số bệnh nhiễm ký sinh trùng có thể lây lan từ động vật sang người. Chúng bao gồm bệnh toxoplasmosis mà mọi người có thể tiếp xúc với phân mèo.

2. Triệu chứng nhiễm trùng đường ruột

Hầu hết các bệnh nhiễm trùng đường ruột đều có các triệu chứng tương tự nhau, mặc dù chúng có thể khác nhau về mức độ nghiêm trọng.

Các triệu chứng của nhiễm trùng đường ruột bao gồm:

• Tiêu chảy
• Buồn nôn, nôn
• Co thắt dạ dày
• Chán ăn, ăn không ngon
• Sốt
• Đau cơ
• Mất cân bằng điện giải
• Đầy hơi và chướng bụng
• Sụt cân

Hầu hết các bệnh đường ruột do virus đều khởi phát đột ngột và kéo dài dưới một tuần.

Nhiễm trùng do vi khuẩn có thể có biểu hiện tương tự như nhiễm virus, nhưng một số có thể gây sốt cao hoặc tiêu chảy ra máu.

Nhiễm ký sinh trùng đường tiêu hóa thường gây ra máu hoặc chất nhầy trong tiêu chảy và có thể kéo dài cho đến khi được điều trị.

3. Khi nào đến gặp bác sĩ?

Hầu hết mọi người thường không đến gặp bác sĩ khi họ có các triệu chứng của nhiễm trùng đường tiêu hóa. Tuy nhiên, các bác sĩ khuyên rằng nên đi khám bác sĩ ngay lập tức nếu gặp bất kỳ triệu chứng nào sau đây:

• Đau bụng dữ dội
• Sốt cao
• Tiêu chảy kéo dài hơn 2 ngày
• Phân đen
• Đi phân lỏng từ 6 lần trở lên/ ngày
• Thường xuyên nôn mửa
• Thay đổi trạng thái tinh thần

Hoặc cũng nên đi khám bác sĩ nếu bị nhiễm trùng đường ruột mà cơ thể không thể giữ chất lỏng hoặc có dấu hiệu mất nước theo các dấu hiệu dưới đây:

• Cực kỳ khát nước
• Nước tiểu sẫm màu, không thường xuyên
• Má và mắt trũng sâu
• Miệng khô
• Da không phẳng trở lại sau khi véo
• Người lâng lâng

Một số người nên luôn tham khảo ý kiến bác sĩ về nhiễm trùng đường ruột vì họ có nguy cơ biến chứng cao hơn như phụ nữ mang thai, những người có hệ thống miễn dịch kém, người cao tuổi, trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.

4. Điều trị nhiễm trùng đường ruột

Một số bệnh nhiễm trùng đường ruột, đặc biệt là nhiễm ký sinh trùng, cần đi khám để được bác sĩ kê đơn thuốc. Tuy nhiên, nhiều trường hợp bệnh sẽ thuyên giảm mà không cần điều trị. Nghỉ ngơi nhiều và uống nhiều nước có thể giúp hệ thống miễn dịch của chống lại nhiễm trùng đường ruột. Trong trường hợp nghiêm trọng, người bị nhiễm trùng đường ruột có thể phải nhập viện để được chăm sóc hỗ trợ bù nước.

5. Các biện pháp khắc phục tại nhà

Người bị nhiễm trùng đường ruột có thể giúp điều trị bệnh tại nhà bằng cách nghỉ ngơi, thường xuyên uống nước và uống từng ngụm, sử dụng thuốc không kê đơn một cách thận trọng, ăn thức ăn nhạt, dễ tiêu khi cảm thấy khỏe hơn.

6. Phòng ngừa nhiễm trùng đường ruột

Nhiều bệnh đường ruột rất dễ lây lan, nhưng có nhiều cách có thể thực hiện để giúp phòng ngừa nhiễm virus nhiễm trùng đường ruột và ngăn chặn sự lây lan.

Tổ chức Y tế Thế giới - WHO khuyến nghị:

• Rửa tay sạch bằng xà phòng và nước
• Không thay thế được nước rửa tay chứa cồn để rửa tay
• Thực hành an toàn thực phẩm, bao gồm rửa trái cây, rau quả và nấu chín thịt
• Tránh nấu ăn hoặc chuẩn bị thức ăn cho người khác khi bị ốm
• Khử trùng bề mặt cứng bằng thuốc tẩy
• Giặt quần áo hoặc khăn trải giường cẩn thận

Để tránh nhiễm trùng đường tiêu hóa do vi khuẩn, mọi người cần:

• Rửa tay và các bề mặt trước, trong và sau khi chế biến thực phẩm
• Tách thịt sống, hải sản, thịt gia cầm và trứng xa thức ăn chế biến sẵn
• Nấu thức ăn đến nhiệt độ bên trong an toàn và tránh thức ăn chưa nấu chín
• Bảo quản thực phẩm ở nhiệt độ 4°C trong vòng 2 giờ sau khi nấu.

Những người có nguy cơ cao bị nhiễm trùng đường ruột và các biến chứng cũng nên tránh thực phẩm nấu chưa chín hoặc sống từ động vật, các sản phẩm sữa và nước trái cây chưa tiệt trùng và rau mầm sống.

Để tránh bị nhiễm ký sinh trùng đường ruột, mọi người nên:

• Thực hành vệ sinh tốt bao gồm cả rửa tay
• Tránh thức ăn và nước bị ô nhiễm
• Thận trọng khi đi du lịch đến những nơi nhiễm ký sinh trùng phổ biến hơn
• Thực hiện các biện pháp phòng ngừa để ngăn ngừa bệnh toxoplasmosis, tránh sử dụng hộp vệ sinh cho mèo nếu đang mang thai.

Nhiễm trùng đường ruột có thể do vi khuẩn, virus hoặc ký sinh trùng. Bất kể nguyên nhân là gì, các triệu chứng đều khó chịu và có thể bao gồm tiêu chảy, đau quặn bụng và buồn nôn.

Hầu hết các bệnh nhiễm trùng sẽ tự hết,  điều cần thiết là phải nghỉ ngơi nhiều và uống nhiều nước để quá trình hồi phục nhanh chóng. Nhưng nếu một người có các triệu chứng mất nước hoặc các biến chứng khác cần đi khám bác sĩ. Ngoài ra, để tăng cường sức khỏe cho đường ruột cần bổ sung lợi khuẩn hoặc men vi sinh đường ruột.

Đừng đợi khi có bệnh mới chăm sóc hệ tiêu hoá

Sức khỏe là tài sản lớn của mỗi người, việc chăm sóc sức khỏe cần duy trì thường xuyên và liên tục nhằm phòng chống bệnh tật, đặc biệt là hệ tiêu hóa vì 70% hệ miễn dịch biểu mô nằm ở đường ruột. Hãy chủ động chăm sóc hệ tiêu hóa khỏe giúp tăng cường hệ miễn dịch để phòng bệnh.