Khoảng 1/3 số người bị nhiễm ký sinh trùng gây bệnh Chagas có các vấn đề về tim mạn tính. Nhiễm trùng này thường không được chẩn đoán cho đến khi quá muộn. Chính vì vậy, các phương pháp sàng lọc và phòng ngừa sớm là rất quan trọng.
Bệnh Chagas là gì?
Bệnh Chagas là một bệnh nhiễm trùng do Trypanosoma cruzi - một loại ký sinh trùng sống trong ruột của côn trùng triatomine còn được gọi là “lỗi hôn” vì chúng có khuynh hướng cắn gần miệng người gây ra trong khi ngủ.
Ký sinh trùng T. cruzi không lây lan qua vết cắn giống như cách muỗi truyền bệnh mà nó lây qua phân của nó. Paula Stigler-Granados - PGS.TS tại Trường Quản lý Y tế của Đại học bang Texas nói: “Nếu bị bọ hôn cắn, hút máu, sau đó đi vệ sinh và bạn lại làm xước khu vực đó, chà vào vết thương hoặc dụi mắt, bạn có thể bị nhiễm bệnh”.
Ba loài bọ hôn được tìm thấy ở miền Nam Hoa Kỳ: Triatoma protracta, Triatoma gerstaeckeri và Triatoma sanguisuga.
Những người nhiễm ký sinh trùng này có thể không có triệu chứng hoặc có triệu chứng giống như cúm nhẹ có thể kéo dài vài tuần. Sau đó, họ cảm thấy khỏe mạnh và hoàn toàn bình thường nhưng trong số 30 - 40% số người bị nhiễm bệnh có thể phát triển bệnh tim mạch, suy tim hoặc loạn nhịp đe dọa tính mạng, bị đột quỵ hoặc ngừng tim. Tuy nhiên, cho đến nay, các nhà khoa học vẫn không biết điều gì khiến một người dễ mắc bệnh Chagas hơn là không mắc bệnh.
Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) ước tính có khoảng 300.000 người sống ở Hoa Kỳ mắc bệnh Chagas và hầu hết trong số họ bị lây nhiễm bệnh từ các nước khác. Tuy nhiên, thực tế có thể lên tới gần 1 triệu.
Loài bọ này phổ biến ở Trung và Nam Mỹ và có mặt tại 27 tiểu bang ở miền Nam Hoa Kỳ. Theo nghiên cứu, có khoảng 60% số bọ được thử nghiệm ở đây bị nhiễm T. cruzi.
Theo AHA, bệnh Chagas đã lan sang Hoa Kỳ và các quốc gia khác trong vòng 40 năm qua. Nhưng có ý kiến cho rằng bệnh có thể xuất hiện từ những năm 1900. Theo PGS.TS. Stigler-Granados, có thể có một vài trường hợp mắc bệnh tim mạch được chẩn đoán sai trong những năm qua thực sự là do mắc bệnh Chagas.
Ai có nguy cơ?
Bất cứ ai sống ở Mỹ Latinh hoặc những người có nhiều thời gian ở đó đều có nguy cơ gia tăng bệnh Chagas. Những người sống ở miền Nam Hoa Kỳ, đặc biệt là những người sống ở vùng nông thôn hoặc người nghèo, những người sống trong khu nhà ở thu nhập thấp... có thể tiếp xúc với bọ khi họ ngủ.
Những con bọ này có ở khắp mọi nơi.Mặc dù bệnh Chagas không thể truyền từ người này sang người khác khi tiếp xúc hoặc qua nước bọt nhưng nó có thể lây truyền qua truyền máu, cấy ghép nội tạng hoặc truyền từ mẹ mang thai sang con. Dù là ít nhưng nó cũng có thể được truyền qua thực phẩm hoặc đồ uống đã bị nhiễm phân của ký sinh trùng này.
Trypanosoma cruzi - Ký sinh trùng gây bệnh Chagas (trong máu bôi nhọ dưới kính hiển vi).
Làm thế nào tự bảo vệ mình?
Cách tốt nhất là bạn phải biết loại bọ này trông như thế nào và phải làm gì nếu tìm thấy chúng. Các con bọ này lớn, thường lớn hơn đồng 1 xu. Hầu hết các loài đều có một dải các sọc màu cam hoặc đỏ xung quanh các cạnh của cơ thể chúng. Nếu tìm thấy các bọ lỗi hôn trong nhà, họ có thể gửi để xét nghiệm miễn phí. Nếu con bọ mang T. cruzi, tất cả những người sống trong ngôi nhà đó phải được xét nghiệm máu để xem có bị nhiễm hay không.
PGS.TS. Stigler-Granados lưu ý rằng, các bọ lỗi hôn cắn không đau. Nếu bị bọ cắn mà đau thì không phải là bọ lỗi hôn. Stigler-Granados khuyên phụ nữ mang thai sống ở miền Nam hoặc những người đã sống ở các nước Nam hay Trung Mỹ nên được sàng lọc bệnh Chagas. Động vật, kể cả chó, cũng có thể mắc bệnh Chagas, vì thế, nếu có thú cưng được chẩn đoán mắc loại ký sinh trùng này cũng nên được sàng lọc bởi bạn có khả năng bị phơi nhiễm với các “lỗi hôn”.
Tuy nhiên, nhiều bác sĩ ở đây không biết nhiều về bệnh Chagas. Họ nghĩ rằng đó là một căn bệnh nhiệt đới và chúng không có mặt tại Hoa Kỳ. Nhưng sau tuyên bố của AHA về căn bệnh Chagas, hy vọng rằng các bác sĩ sẽ ngày càng quen thuộc với bệnh Chagas và có những biện pháp cần thiết để chẩn đoán và điều trị căn bệnh này.