1. Nhau thai là gì?
Nhau thai là một cơ quan lớn phát triển trong thời kỳ mang thai. Nó là một cơ quan gắn liền với niêm mạc của tử cung thường ở phía trên hoặc bên cạnh để cung cấp oxy và chất dinh dưỡng cho thai nhi đang phát triển. Dây rốn kết nối nhau thai với thai nhi. Máu từ mẹ đi qua nhau thai, lọc oxy, glucose và các chất dinh dưỡng khác đến thai nhi qua dây rốn. Nhau thai cũng có nhiệm vụ lọc các chất có thể gây hại cho thai nhi và loại bỏ carbon dioxide và các chất thải ra khỏi máu của thai nhi.
Nhau thai sản xuất một số hormone cần thiết trong thai kỳ, chẳng hạn như lactogen, estrogen và progesterone. Nhau thai giữ cho máu của thai phụ tách biệt với máu của thai nhi để bảo vệ thai nhi chống lại các bệnh nhiễm trùng. Ở cuối thai kỳ, nhau thai truyền các kháng thể để bảo vệ em bé sau khi sinh.
Rượu, nicotin và một số loại thuốc có thể đi qua nhau thai và gây hại cho thai nhi.
Nhau thai cung cấp oxy và chất dinh dưỡng cho thai nhi đang phát triển.
2. Điều gì xảy ra với nhau thai khi mang thai?
Nhau thai thường phát triển thấp trong tử cung nhưng di chuyển sang một bên hoặc lên trên khi bụng mẹ căng ra. Vị trí của nhau thai sẽ được kiểm tra khi thai phụ siêu âm 18 tuần.
Nhau thai được tống ra khỏi cơ thể thai phụ sau khi sinh, thường là khoảng 5 - 30 phút sau khi thai phụ sinh em bé. Đây được gọi là giai đoạn thứ ba của quá trình chuyển dạ.
Sau khi em bé chào đời, sản phụ sẽ tiếp tục có những cơn co thắt nhẹ. Sản phụ sẽ phải rặn thêm một lần nữa để sinh nhau thai. Đôi khi bụng thai phụ sẽ được xoa bóp hoặc sẽ được tiêm oxytocin và dây rốn sẽ được kéo nhẹ nhàng để giúp cung cấp nhau thai.
Nếu thai phụ sinh mổ, bác sĩ sẽ bóc tách nhau thai.
Điều quan trọng là toàn bộ nhau thai ra ngoài sau khi mang thai. Nếu nhau thai còn sót lại phải được phẫu thuật loại bỏ để ngăn chảy máu và nhiễm trùng.
3. Điều gì ảnh hưởng đến sức khỏe nhau thai?
Nhiều yếu tố khác nhau có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của nhau thai khi mang thai, có một số nằm trong tầm kiểm soát của thai phụ nhưng một số nguy cơ thì không.
Tuổi mẹ: Một số vấn đề về nhau thai phổ biến hơn ở phụ nữ lớn tuổi, đặc biệt là sau 40 tuổi.
Nghỉ ngơi trong túi ối trước khi chuyển dạ: Trong thời kỳ mang thai, em bé của bạn được bao bọc và đệm bởi một lớp màng chứa đầy chất lỏng gọi là túi ối. Nếu túi ối bị rò rỉ hoặc vỡ ra trước khi quá trình chuyển dạ bắt đầu, còn được gọi là vỡ ối, thì nguy cơ mắc một số vấn đề về nhau thai sẽ tăng lên.
Huyết áp cao: Huyết áp cao có thể ảnh hưởng đến nhau thai của thai phụ.
Song thai hoặc đa thai: Nếu mang thai nhiều hơn một em bé, bạn có thể tăng nguy cơ mắc một số vấn đề về nhau thai.
Rối loạn đông máu: Bất kỳ tình trạng nào làm giảm khả năng đông máu của thai phụ hoặc làm tăng khả năng đông máu đều làm tăng nguy cơ mắc một số vấn đề về nhau thai.
Đã từng phẫu thuật tử cung: Nếu thai phụ đã từng phẫu thuật tử cung trước đây mổ hoặc phẫu thuật cắt bỏ u xơ, thai phụ sẽ có nhiều nguy cơ mắc một số vấn đề về nhau thai.
Các vấn đề về nhau thai trước đây: Nếu thai phụ đã từng gặp vấn đề về nhau thai trong lần mang thai trước có thể có nguy cơ gặp lại cao hơn.
Sử dụng chất gây nghiện: Một số vấn đề về nhau thai phổ biến hơn ở những phụ nữ hút thuốc hoặc sử dụng cocaine trong khi mang thai.
Chấn thương vùng bụng: Chấn thương vùng bụng do ngã, tai nạn hoặc các loại va đập khác - làm tăng nguy cơ nhau thai sớm tách khỏi tử cung (nhau bong non).
3. Biến chứng nhau thai
Sót nhau thai sau sinh có thể khiến sản phụ bị viêm nhiễm các cơ quan sinh sản.
Trong thời kỳ mang thai, các vấn đề về nhau thai có thể xảy ra bao gồm bong nhau thai, nhau tiền đạo và sót nhau thai. Những tình trạng này có thể gây chảy máu âm đạo nhiều. Sau khi sinh, nhau thai bị giữ lại đôi khi là một vấn đề đáng lo ngại. Các vấn đề với nhau thai có thể nguy hiểm cho cả mẹ và con:
Nhau tích tụ: Khi nhau thai phát triển quá sâu vào thành tử cung. Điều này có thể dẫn đến mất máu nhiều trong hoặc sau khi sinh và có thể đe dọa tính mạng.
Nhau bong non: Khi nhau thai bong ra khỏi thành tử cung trước khi sinh. Điều này có thể làm mất oxy và chất dinh dưỡng của thai nhi và khiến thai phụ bị chảy máu nhiều. Nhau thai bị đứt có thể dẫn đến tình huống khẩn cấp cần sinh sớm.
Nhau tiền đạo: Tình trạng này xảy ra khi nhau thai che phủ một phần hoặc toàn bộ cổ tử cung - lối ra cho em bé. Nhau tiền đạo thường phổ biến hơn ở giai đoạn đầu của thai kỳ và có thể biến mất khi tử cung lớn lên. Nhau tiền đạo có thể gây chảy máu âm đạo nghiêm trọng khi mang thai hoặc khi sinh nở. Việc xử trí tình trạng này phụ thuộc vào lượng máu chảy ra, máu có ngừng chảy hay không, độ dài của thai kỳ, vị trí của nhau thai, và sức khỏe của bạn và thai nhi. Nếu nhau tiền đạo vẫn còn bao phủ cổ tử cung trong tam cá nguyệt thứ ba, thai phụ sẽ phải sinh mổ.
Suy nhau thai: Khi nhau thai không hoạt động bình thường trong thai kỳ, làm mất oxy và chất dinh dưỡng của thai nhi. Điều này có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi.
Sót nhau thai: Sau khi sinh khoảng 30 phút, nhau thai sẽ được tử cung co bóp đẩy hết ra ngoài. Trong trường hợp đẻ mổ, bác sĩ sẽ lấy bánh nhau thai khỏi tử cung. Trong một số trường hợp, một phần nhau thai vẫn còn sót lại trong tử cung, đây là hiện tượng sót nhau thai. Sót nhau sau sinh có thể khiến sản phụ bị viêm nhiễm các cơ quan sinh sản như viêm tử cung, tắc vòi trứng..., thậm chí có thể băng huyết, nguy hiểm tới tính mạng.
Đau bụng dữ dội khi mang thai có thể liên quan đến nhau thai.
4. Làm thế nào để giữ cho nhau thai khỏe mạnh?
Điều quan trọng là thai phụ phải thường xuyên đến cơ sở y tế khám thai định kỳ để kiểm tra tình trạng mang thai, các vấn đề với nhau thai. Cần cho bác sĩ biết nếu thai phụ từng gặp vấn đề với nhau thai trong lần mang thai trước, hoặc nếu đã phẫu thuật tử cung.
Không hút thuốc, uống rượu hay các chất gây nghiện khi mang thai vì điều này làm tăng khả năng thai phụ gặp vấn đề với nhau thai. Thai phụ luôn hỏi ý kiến bác sĩ trước khi dùng bất kỳ loại thuốc nào, kể cả thuốc mua tự do, liệu pháp tự nhiên và chất bổ sung, khi đang mang thai.
Nói chuyện với bác sĩ hoặc nữ hộ sinh nếu bạn có bất kỳ mối quan tâm nào hoặc nếu bạn gặp phải:
- Đau bụng hoặc lưng dữ dội
- Chảy máu âm đạo
- Cơn co thắt
- Bất kỳ chấn thương nào ở bụng như do ngã hoặc tai nạn…
5. Nhau thai được sinh ra như thế nào?
Nếu thai phụ sinh con qua đường âm đạo cũng sẽ sinh nhau thai qua đường âm đạo - trong giai đoạn thứ ba của quá trình chuyển dạ.
Sau khi sinh, sản phụ tiếp tục có những cơn co thắt nhẹ. Bác sĩ có thể cho sản phụ một loại thuốc gọi là oxytocin (Pitocin) để tiếp tục co bóp tử cung và giảm chảy máu sau sinh, cũng có thể xoa bóp vùng bụng dưới để khuyến khích tử cung co bóp và tống nhau thai ra ngoài. Bác sĩ cũng có thể yêu cầu sản phụ rặn đẻ thêm một lần nữa để sinh nhau thai.
Nếu sinh mổ, bác sĩ sẽ lấy nhau thai ra khỏi tử cung trong quá trình phẫu thuật.
Bác sĩ sẽ kiểm tra nhau thai để đảm bảo rằng nó còn nguyên vẹn. Bất kỳ nhau thai sót lại nào phải được lấy sạch khỏi tử cung để ngăn ngừa chảy máu và nhiễm trùng.
6. Làm gì để giảm nguy cơ mắc các vấn đề về nhau thai?
Thai phụ nên khám thai định kỳ .
Hầu hết các vấn đề về nhau thai không thể được ngăn chặn trực tiếp. Tuy nhiên, có thể thực hiện các bước để thúc đẩy một thai kỳ khỏe mạnh:
Thăm khám định kỳ trong suốt thai kỳ. Khi có dấu hiệu bất thường cần đi khám ngay.
Kiểm soát tình trạng sức khỏe của bản thân như huyết áp cao.
Không hút thuốc hoặc sử dụng các chất gây nghiện.
Nói chuyện với bác sĩ về những rủi ro tiềm ẩn trước khi quyết định theo đuổi sinh mổ tự chọn.
Nếu phụ nữ đã từng phẫu thuật tử cung trong quá khứ hoặc gặp vấn đề về nhau thai trong lần mang thai trước và đang có kế hoạch mang thai, hãy nói chuyện với bác sĩ về những cách để giảm nguy cơ gặp lại tình trạng này.
Xem thêm video đang được quan tâm:
Lưu ý khi tiêm vaccine cho trẻ 12-17 tuổi
