Sau chiến lược “tái định vị” của Mỹ tại châu Á - Thái Bình Dương và “hướng Đông” của Ấn Độ, Nhật Bản thông báo chính sách “hướng Nam” mà Thủ tướng Shinzo Abe gọi là “Chiến lược an ninh dân chủ kim cương” tăng cường vòng vây án ngữ Trung Quốc.

Sau nửa thế kỷ tự kiềm trong chính sách hiếu hòa, Nhật Bản bắt đầu chuyển mình để đảm nhận vai trò của một đại cường quốc kinh tế và quân sự. Trong thông điệp 31/1/2013 gửi Quốc hội, tân Thủ tướng Shinzo Abe thông báo ông muốn “tu chính bản Hiến pháp” được soạn thảo dưới sức ép của Hoa Kỳ sau Chiến tranh Thế giới II, ngăn cấm Nhật Bản vĩnh viễn không được sử dụng đến chiến tranh.

Tân Thủ tướng Nhật Bản mong muốn xây dựng một chiến lược địa chính trị mới  “hướng Nam” và được đặt tên là “An ninh dân chủ kim cương” liên kết tất cả những quốc gia từ Ấn Độ kéo dài xuống Đông Nam Á và đến tận Australia. Tất cả những quốc gia này có cùng một mối quan ngại chung là bị sức mạnh quân sự của Trung Quốc đe dọa.

Để có thể chủ động trong thế phân tranh Washington-Bắc Kinh, chiến lược “An ninh dân chủ kim cương” được Tokyo xây dựng với 4 quốc gia dân chủ trụ cột là Hoa Kỳ, Nhật Bản, Ấn Độ và Australia. Tuy không nói ra, nhưng đối tượng nằm trong tầm ngắm của vòng đai này là Trung Quốc.

Chính sách “An ninh dân chủ kim cương” có thể coi là phản ứng chiến lược của Nhật Bản đối với sự trỗi dậy của Trung Quốc, đặc biệt là về quân sự đã trở thành một mối đe dọa cho nhiều nước trong vùng, kể cả Nhật Bản. Trong những năm cuối thế kỷ 20 thì Nhật Bản cũng trỗi dậy nhưng sự trỗi dậy hòa bình của Nhật không đem lại căng thẳng trong vùng. Trái lại, vào đầu thế kỷ 21, sự trỗi dậy của Trung Quốc về kinh tế và quân sự tạo ra căng thẳng đến mức Tổng thống Obama đã thực hiện chính sách “tái định vị” tại châu Á - Thái Bình Dương và Ấn Độ đã theo đuổi một cách tích cực hơn cái chính sách gọi là “hướng Đông”. Bây giờ có thêm chính sách mới từ Nhật Bản là “chính sách kim cương về an ninh và dân chủ”, điều này cho thấy lực đối trọng từ Hoa Kỳ, Nhật Bản và Ấn Độ đã bắt đầu hình thành…

Chỉ trong vòng một tháng cầm quyền, Thủ tướng Nhật liên tục có loạt động thái chinh phục cảm tình các quốc gia trong vùng Thái Bình Dương từ Australia, Ấn Độ, Indonesia, Philippines, Singapore, Thái Lan, Myanmar…

Đầu tháng Giêng, Thủ tướng Nhật chọn các nước Đông Nam Á để thăm viếng như Thái Lan, Indonesia... Tại Jakarta, ông thông báo “5 điểm cơ bản chỉ đạo bang giao”. Cùng lúc đó, Phó Thủ tướng Taro Aso sang Myanmar và Ngoại trưởng Fumio Kishida đi Australia, Brunei, Philippines và Singapore.

Giới phân tích quốc tế gọi đây là Chiến lược “định vị hướng Nam”. Trong bài báo cùng tên trên AsiaTimes, nhà phân tích Richard Javal Heydarian nhấn mạnh về một chuỗi sự kiện cụ thể: Tokyo đang được tăng cường quan hệ quân sự với Washington, gia tăng ngân sách quốc phòng, hào phóng cung cấp 12 tàu chiến và 10 tàu đổ bộ cho Philippines, xem xét khả năng bán tàu ngầm tối tân Soryu cho Australia.

(Theo Kyodo, AFP)

Phương Hà