Trong ngân sách nhà nước tài khóa 2015-2016 vừa được thông qua vào ngày 14/1/2015, Chính phủ Nhật Bản đã phân bổ cho Bộ Quốc phòng một khoản chi kỷ lục lên đến 42 tỷ USD. Đây là năm thứ ba liên tiếp mà ngành quốc phòng được Tokyo ưu tiên.
Theo dự thảo ngân sách sẽ bắt đầu có giá trị từ tháng 4/2015, ngân sách quốc phòng của Nhật Bản như vậy sẽ tăng khoảng 2,8% so với tài khóa sắp kết thúc, đạt mức 4.980 tỷ yen. Một quan chức thuộc Bộ Quốc phòng Nhật Bản đánh giá, đây là khoản ngân sách lớn nhất từ trước đến nay, vượt qua kỷ lục 4.960 tỷ yen trong năm 2002. Bộ trưởng Quốc phòng Gen Nakatani xác định: “Tình hình xung quanh Nhật Bản đang thay đổi. Các chi phí đã được nâng cao đến mức cần thiết để bảo vệ không phận, hải phận và lãnh thổ của Nhật Bản, để bảo vệ người dân và tài sản của họ”. Sự gia tăng ngân sách quốc phòng Nhật Bản được cho là thể hiện định hướng chiến lược mới của Thủ tướng Shinzo Abe, được gọi là “chủ nghĩa hòa bình tích cực”. Theo chính sách này, Nhật Bản cần tăng cường mạnh mẽ năng lực bảo vệ nền an ninh của mình.
Khoảng 19 tỷ yen dành cho các biện pháp bảo vệ những hòn đảo ngoài khơi.
Trước khi Thủ tướng Shinzo Abe trở lại cầm quyền vào tháng 9/2012, ngân sách quốc phòng Nhật Bản đã giảm đều đặn trong vòng 10 năm và chỉ tăng trở lại trong vòng 3 năm nay. Tuy nhiên, theo các nhà quan sát, đà gia tăng từ 3 năm qua vẫn rất khiêm tốn so với tốc độ tăng trưởng hơn 10% trong chi phí quân sự của Trung Quốc. Vào tháng 3/2014, Bắc Kinh đã thông báo gia tăng 12% ngân sách quốc phòng Trung Quốc, lên đến khoảng 130 tỷ USD. Nhìn chung, tổng ngân sách nhà nước của Nhật Bản cũng tăng nhưng chỉ với tỷ lệ 0,5%. Cho dù vậy, ngân sách 2015 - 2016, với 96.340 tỷ yen (688 tỷ euro) cũng là một kỷ lục mới.
Theo giới quan sát, xu hướng này phản ánh quyết tâm của Thủ tướng Shinzo Abe, muốn xây dựng một bộ máy quân sự mạnh, năng động hơn và đồng thời đủ khả năng đối phó với nguy cơ leo thang căng thẳng trong quan hệ với Trung Quốc. Trong dự thảo ngân sách năm 2015, Nhật Bản có kế hoạch mua 20 máy bay tuần duyên “P1”, 5 chiếc MV-22 Osprey, loại máy bay có khả năng lên xuống thẳng đứng như trực thăng, 3 máy bay không người lái Global Hawk và 6 tiêm kích F-35. Bộ Quốc phòng Nhật Bản cũng muốn lập một binh đoàn thủy lục quân nhằm bảo vệ quần đảo Nansei Shoto, nằm giữa biển Hoa Đông và Thái Bình Dương. Khoảng 19 tỷ yen dành cho các biện pháp bảo vệ những hòn đảo ngoài khơi nước này, bao gồm cả chi phí thành lập lực lượng đổ bộ và chi phí giải phóng mặt bằng liên quan đến việc triển khai trực thăng vận tải MV-22 Osprey tới sân bay Saga ở Tây Nam Nhật Bản. Nhật Bản ngày càng quan tâm đến các hòn đảo xa, đặc biệt là quần đảo Senkaku do Nhật Bản kiểm soát trên biển Hoa Đông, trong bối cảnh Trung Quốc gia tăng các hành động quyết đoán trên biển. Quần đảo này mà Bắc Kinh gọi là Điếu Ngư vẫn đang là trung tâm của các mối quan hệ căng thẳng giữa Tokyo và Bắc Kinh. Bộ Quốc phòng Nhật Bản cũng sẽ dành ra 5 triệu yên chi phí nghiên cứu đưa các tàu mới tương tự với đội tàu đổ bộ của Hải quân Mỹ để thực thi các sứ mệnh như đổ bộ lên các đảo xa và 35,4 tỷ yen dùng cho hai phà chờ Lực lượng phòng vệ mặt đất. Ngân sách trên cũng bao gồm 95,9 tỷ yen sắm 6 máy bay F-35, được chọn là các máy bay chiến đấu thế hệ tiếp theo của ASDF. Bộ Quốc phòng muốn dành 378,1 tỷ yen để mua số lượng lớn các loại máy bay 20 P-1 thay thế P-3C đã lỗi thời. Cơ quan này cũng sẽ đề nghị chi 7 tỷ yen phát triển các trực thăng tuần tra mới nhằm tăng cường hoạt động săn ngầm.
Trước đó, vào đầu tháng 7/2014, Chính phủ Nhật Bản đã thông qua một nghị quyết quan trọng cho phép quân đội nước này lần đầu tiên kể từ Chiến tranh Thế giới II có thể tham gia vào các hoạt động quân sự ở nước ngoài. Ngoài ra, theo Hiến pháp mới được sửa đổi của nước này, Lực lượng phòng vệ Nhật Bản có thể tham gia hoạt động phòng thủ tập thể để bảo vệ đồng minh ngay cả khi đồng minh bị tấn công.
Chính phủ của Thủ tướng Shinzo Abe vào năm ngoái cũng đã bổ sung 24,7 nghìn tỉ yen cho giai đoạn 2014 - 2019 để trang bị thêm máy bay không người lái, tàu ngầm, máy bay tiêm kích và các loại tàu vận tải quân sự nhằm tăng cường khả năng bảo vệ các vùng biển phía Nam và phía Tây.
(Theo Kyodonews)
Quỳnh Phạm
