Đến nay đề án "Thí điểm mua sắm dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS với các tổ chức xã hội giai đoạn 2022-2024" đã được triển khai tại 9 tỉnh, thành phố, cung cấp dịch vụ phòng chống HIV cho gần 4.000 khách hàng thông qua 20 hợp đồng, với 13 tổ chức cộng đồng và doanh nghiệp xã hội. Kết quả này có sự đóng góp rất lớn từ các nhân viên tiếp cận cộng đồng (NVTCCĐ) của các tổ chức cộng đồng và doanh nghiệp xã hội tham gia thí điểm.
Anh Quàng Văn Bình (phải), NVTCCĐ tại Điện Biên đang tư vấn khách hàng
Nhân viên tiếp cận cộng đồng (NVTCCĐ) – Từ cộng đồng và vì cộng đồng
Nói về công việc đặc thù của mình, anh Quàng Văn Bình - NVTCCĐ tại Điện Biên chia sẻ: Có những khách hàng ở tận xã vùng sâu, vùng xa của huyện Nậm Pồ, cách văn phòng của nhóm chúng tôi tới 80km, đường đi vô cùng khó khăn, nhỏ hẹp, phải băng qua đồi, núi để vào tận nhà tiếp cận chưa kể những hôm trời mưa, đường trơn trượt đi lại vô cùng cực khổ, có khi phải đi mất một ngày mới tới.
Theo anh Bình, hầu hết các NVTCCĐ đều xuất phát từ chính người của cộng đồng mà họ đang hỗ trợ. Trao đổi về lý do làm NVTCCĐ, anh Bình chia sẻ: "Mình muốn đóng góp chút công sức của mình cho cộng đồng, những nhóm yếu thế, dễ bị tổn thương và ảnh hưởng bởi HIV/AIDS, đặc biệt là các bạn nam quan hệ tình dục đồng giới (MSM) ở vùng sâu, vùng xa thiếu kiến thức, hiểu biết và dự phòng lây nhiễm HIV".
Cùng quan điểm với anh Bình, anh Trần Chí Cường, NVTCCĐ hỗ trợ nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới (MSM) tại Đồng Nai cũng cho biết về công việc của mình: "Bản thân tôi cũng là người từng tìm đến dịch vụ hỗ trợ cộng đồng và cũng nhận ra còn nhiều bạn như chúng tôi cũng cần được tiếp cận và hỗ trợ. Đây cũng là lý do tôi quyết định trở thành một NVTCCĐ".
Trao đổi về thời gian làm việc trong ngày của một NVTCCĐ, anh Bình cho biết "Thời gian làm việc của chúng tôi thường không cố định, tuỳ thuộc vào nhu cầu của khách hàng. Có những ngày chỉ 6 giờ sáng là khách hàng gọi giục lấy vật phẩm can thiệp giảm hại do có nhu cầu sử dụng, và thường kết thúc sớm nhất là 9h tối, có khi là 23h đêm và luôn phải trong tâm thế nhận những cuộc gọi lúc nửa đêm của khách hàng".
Đề cập tới thời gian làm việc, anh Cường nói tiếp: "Công việc của tôi thường kết thúc lúc 23h tối hàng ngày nhưng cũng không cố định vì đôi khi còn nhận các trường hợp cần sàng lọc trong đêm". Anh Nguyễn Thanh Giàu, NVTCCĐ tại Tiền Giang chia sẻ: "Chúng tôi luôn trong tâm thế hỗ trợ cho khách hàng bất kể lúc nào, có cả những cuộc gọi tâm sự hoảng hốt giữa đêm. Điều này có lẽ nhân viên tiếp cận cộng đồng là những người làm tốt nhất".
Anh Lê Tuấn Cường, NVTCCĐ tại Tiền Giang đang làm xét nghiệm cho khách hàng tại cộng đồng.
Đối với những khách hàng ở vùng sâu, vùng xa như tại Điện Biên, ngoài việc đi lại khó khăn thì ngôn ngữ, điều kiện kinh tế cũng là rào cản đối với khách hàng trong việc tiếp cận các dịch vụ giảm hại. Anh Bình chia sẻ thêm: "Nhiều khách hàng tiếng phổ thông cũng không hiểu hết, phải nhờ người phiên dịch, hoàn cảnh các bạn rất khó khăn, không đủ tiền mua bao cao su, chất bôi trơn để bảo vệ mình...".
Chính sự tận tâm, thấu hiểu cộng đồng của các NVTCCĐ đã giúp các khách hàng vượt qua tâm lý sợ hãi, rào cản khó khăn khi bản thân mắc bệnh để có một niềm tin, chỗ dựa và sống trọn vẹn có ích cho xã hội.
"Có những khách hàng phải mất cả tháng đến nhà, nhắn tin, gọi điện thoại và sau nhiều lần thuyết phục mới có can đảm đi cùng tôi đến xét nghiệm khẳng định và điều trị HIV, nhưng thấy họ khoẻ mạnh, vui vẻ và tiếp tục công việc đóng góp cho xã hội, cho gia đình thì đó là niềm vui lớn nhất cho tôi cũng như các bạn NVTCCĐ khác", anh Bình chia sẻ thêm.
Anh Lê Tuấn Cường, NVTCCĐ tại Tiền Giang cho biết:" Tôi thấy để được điều trị, được uống thuốc, khách hàng phải đi rất xa, nhiều người phải nghỉ làm để đi lấy thuốc. Mình có vất vả nhưng cũng chỉ bằng một phần nhỏ của khách hàng. Chính những điều này càng làm cho bản thân tôi phải cố gắng nhiều hơn để là cánh tay nối dài của y tế giúp khách hàng mỗi khi có khó khăn".
Triển vọng trong thời gian tới
Trong thời gian sắp tới, các NVTCCĐ mong muốn có nhiều kỹ năng hơn, trau dồi thêm nhiều kiến thức mới để tư vấn, khai thác được nhiều khách hàng mới, để mọi người hiểu và có cách nhìn khác về HIV, coi HIV không phải là tệ nạn xã hội mà là bệnh mạn tính. Bên cạnh đó, cũng cần thêm nhiều chương trình chống kỳ thị với cộng đồng những người đồng tính, chuyển giới (LGBT).
Anh Bình cũng cho biết: "Chúng tôi mong muốn đề án thí điểm này thành công và chính thức triển khai mở rộng ra toàn quốc. Như vậy các nhân viên tiếp cận cộng đồng như chúng tôi và các tổ chức xã hội sẽ có thể tham gia đóng góp nhiều hơn nữa vào công tác phòng, chống HIV/AIDS".
Đề cập đến các hoạt động tiếp theo để triển khai HĐXH trong thời gian tới cũng, ThS.BS Đỗ Hữu Thủy, Phó Trưởng phòng Dự phòng lây nhiễm HIV, Cục Phòng chống HIV/AIDS (Bộ Y tế) cho biết: "Chúng tôi sẽ tiếp tục tham mưu cho Chính phủ, Bộ Y tế và các Bộ ngành liên quan sớm ban hành các quy định pháp lý và văn bản hướng dẫn bao gồm cả Danh mục dịch vụ sự nghiệp công sử dụng ngân sách nhà nước và định mức kinh tế kỹ thuật các dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS; khung giá dịch vụ cho hoạt động phòng chống HIV/AIDS, từ đó sẽ hỗ trợ các tỉnh, thành phố trong việc triển khai triển khai hợp đồng với các các tổ chức xã hội cung cấp dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS bằng ngân sách nhà nước".
