Vì vậy, chẩn đoán chậm trễ có thể gây hậu quả nghiêm trọng nên cần phải có chẩn đoán kịp thời.
Trường hợp điển hình
Bệnh nhân tên là N.V.T, nhập viện cấp cứu do bụng trướng căng và nôn ói. Theo lời kể của bệnh nhân, trước đó 4 ngày, bệnh nhân đã không đi đại tiện được và 2 ngày trước khi nhập viện, bệnh nhân đau bụng, sau đó bụng trướng dần và nôn ói. Khi tiếp nhận bệnh nhân, các bác sĩ thăm khám lâm sàng và chụp Xquang có nhiều mực nước hơi ở đại tràng. Tiến hành chụp MCST 64 lát cắt, kết quả cho thấy bệnh nhân bị xoắn đại tràng xích-ma với dấu hiệu hình mỏ chim điển hình của xoắn đại tràng.
Đây chỉ là 1 trong nhiều trường hợp nhập viện với các biểu hiện đau bụng nôn ói, rất may được cấp cứu kịp thời. Thông thường, mọi người khi bị bí đại tiện rất chủ quan nghĩ lý do đơn giản. Đã có trường hợp nhập viện muộn khiến tình trạng bệnh nặng phải thiếu máu cục bộ có thể dẫn đến hoại tử và thủng đại tràng.
Hình ảnh xoắn đại tràng.
Dấu hiệu sớm của xoắn đại tràng
Khi có biểu hiện, bệnh nhân thường đau bụng dữ dội, khởi đầu đau khu trú, sau cơn đau có thể lan rộng khắp vùng bụng. Trướng bụng là một triệu chứng quan trọng, nếu trướng ở bên phải, cần nghĩ đến xoắn manh tràng; trướng bụng ở phía bên trái thường là xoắn đại tràng xích-ma. Chỉ trong vài giờ, toàn bộ bụng phình to; buồn nôn xảy ra trước khi nôn, nấc cục; bí trung và đại tiện. Nếu không được phát hiện bệnh và điều trị sớm có thể dẫn đến sốc với biểu hiện: mạch nhanh, yếu, tụt huyết áp, nhiễm khuẩn huyết, khó thở, sốt. Bệnh nhân bị xoắn đại tràng xích-ma mạn tính thường trướng bụng, nặng bụng dưới và táo bón. Xoắn manh tràng mạn tính thường biểu hiện bằng hội chứng bán tắc ruột.
Các dạng thường gặp
Xoắn đại tràng xích-ma là loại phổ biến nhất, chiếm khoảng 8% trường hợp tắc ruột, gặp ở mọi lứa tuổi. Nguyên nhân gây xoắn đại tràng xích-ma chưa được biết rõ nhưng các nhà chuyên môn biết các yếu tố dễ gây bệnh là: đại tràng xích-ma dài, 2 chân đại tràng xích-ma gần nhau; người bị bệnh táo bón; bệnh nhân bị phình đại tràng bẩm sinh.
Xoắn manh tràng chiếm khoảng 1-3% các trường hợp tắc ruột, hay gặp ở người độ tuổi 20-40. Sự bất thường về cố định đại tràng lên và manh tràng vào thành bụng là nguyên nhân chính gây ra xoắn manh tràng. Các yếu tố dễ gây bệnh là: phụ nữ có thai, u vùng chậu, người có thói quen ăn quá nhiều, quá no. Có 2 thể xoắn manh tràng là xoắn thật sự do manh tràng xoay quanh trục đại tràng lên, chiếm 2/3 số ca bệnh, dễ dẫn đến hoại tử; gập góc manh tràng, manh tràng bị gập lên trên và vào giữa theo trục ngang.
Xoắn manh tràng mạn tính cần được chẩn đoán phân biệt với các bệnh lý gây hội chứng bán tắc ruột non khác: u ruột non, lồng ruột non, lao ruột...
Đối với bệnh nhân nghi ngờ xoắn cấp tính đại tràng xích-ma hay manh tràng, các bệnh lý sau đây nên được loại trừ: hội chứng giả tắc đại tràng cấp tính, viêm tuỵ cấp, nhồi máu mạc treo ruột, viêm phúc mạc ruột thừa, thủng ổ loét dạ dày - tá tràng, thủng khối u hay túi thừa đại tràng.
Lời khuyên của bác sĩ
Để phòng bệnh, có thể thực hiện các biện pháp phòng bệnh táo bón và xoắn đại tràng như sau: uống đủ nước hàng ngày, đối với trẻ em lứa tuổi còn bú, sau các bữa ăn, bà mẹ cần cho con uống thêm nước, tốt nhất là nước cam, chanh... Trẻ em ở tuổi đi học, cần chú ý cho các cháu uống đủ nước.
Đối với người cao tuổi và người lớn, ngoài bữa ăn cần uống ít nhất 1 lít nước mỗi ngày, trong những ngày nắng nóng cần uống 2 lít/ngày.
Mọi người cần ăn đủ chất xơ như rau xanh, trái cây. Tập thói quen đi đại tiện vào một giờ cố định, tốt nhất là vào sáng sớm. Mọi người chỉ nên ăn vừa no, tránh thói quen ăn quá no, quá nhiều để vừa tránh bệnh thừa cân béo phì, vừa tránh được bệnh táo bón.
