Nhân dịp nhà văn trẻ Nguyễn Hữu Tài ra mắt cuốn sách mới Nước Mỹ có gì vui?, chúng tôi đã cùng nhau trò chuyện và chia sẻ xung quanh niềm yêu thích văn chương của anh.
PV: Đọc văn của anh lúc nào cũng đau đáu một nỗi nhớ quê cồn cào. Anh có thể kể một chút kỷ niệm về quê hương mình?
Nhà văn Nguyễn Hữu Tài (NHT): Tôi sinh ra ở làng Vĩnh Phúc, thị trấn Ninh Hòa, tỉnh Khánh Hòa, bây giờ đã lên thị xã rồi. Quê tôi ruộng lúa phì nhiêu, biển dài và đẹp, núi rừng trùng điệp nhưng chả hiểu tại sao lại...nghèo, gia đình tôi nghèo. Tuổi thơ tôi cũng nghèo nhưng đáng nhớ. Tôi xa quê năm 18 tuổi và nếu có ai hỏi giai đoạn nào đẹp nhất đời mình, có lẽ đó là những ngày trước 18 tuổi bởi tôi được sống gần ba má, anh chị, bà con, bè bạn, dù đói nghèo nhưng nó ấm êm và hạnh phúc hơn hẳn những ngày dư dả đủ đầy như bây giờ. Có lẽ sẽ là dễ hiểu khi văn của tôi lúc nào cũng đau đáu một nỗi nhớ quê cồn cào và những kỷ niệm thiếu thời, không bao giờ tìm lại được.
PV: Con đường đến với văn chương của anh là từ những trang văn từ tuổi thơ ấu đã ám ảnh hay nỗi nhớ quê hương đã thôi thúc anh cầm bút?
NHT: Ngày ở Việt Nam, tôi học ban C chuyên Văn, Sử, Địa. Tôi sang Mỹ sau khi tốt nghiệp 12, bỏ hết những kiến thức ban C, học Công nghệ thông tin, Tài chính kế toán mong tìm được công việc ổn định. Thỉnh thoảng viết blog chơi. Bạn bè cứ bảo tập hợp lại để ra cuốn sách làm kỷ niệm. Lúc đó ba tôi cũng hối thúc hoài. Nhưng lúc đó tôi chưa đủ rung động, cảm xúc để viết thành một tập sách cho riêng mình. Cho tới khi ba tôi mất, lời hứa năm xưa cứ ám ảnh mình hoài, tôi mất hơn 1 năm để vượt qua những khủng hoảng về tinh thần và tôi đã viết cuốn sách đầu tiên cho mình và cho ba má.
PV: Đọc Những chuyến thiên di, Nỗi buồn rực rỡ hay Chồm hỗm giữa chợ quê của anh làm tôi nhớ đến bóng dáng nhân vật, những con người nhỏ bé của Thạch Lam và tôi cũng thấy cả đời sống đương đại của miền quê như trong văn của Nguyễn ngọc Tư, cứ mặn mòi trong nắng biển Ninh Hoà (Khánh Hoà) quê anh.
NHT: Tôi thích đọc Thạch Lam từ những năm cấp hai và mãi tới tận bây giờ vẫn còn rất say mê. Sau này, có thời gian, tôi rất thích dòng văn mênh mang sông nước của chị Nguyễn Ngọc Tư, ngoài ra, tôi hay đọc của các anh chị Bích Ngân, Phạm Thị Ngọc Liên, Nguyễn Ngọc Thuần, Dương Bình Nguyên và Phan Việt. Hai năm nay, tôi hầu như viết liên tục nên việc đọc cũng hạn chế nhiều.
PV: Tác phẩm đầu tay của anh - Những chuyến thiên di - ra đời đến nay vừa tròn 2 năm. Cảm xúc của anh khi đón nhận đứa con tinh thần đầu tiên này?
NHT: Những chuyến thiên di ra mắt vào tháng 3 năm 2012. Đó là những truyện ngắn về ký ức tuổi thơ và những mảnh đời thân quen ở cái xóm nghèo nơi tôi được sinh ra và sống mười tám năm ở đó. Tôi viết trong veo, hồn hậu, không có kỹ thuật và cũng chẳng có khái niệm truyện ngắn. Nhà văn Bích Ngân và Ban biên tập Nhà xuất bản Văn hoá Văn nghệ TP. Hồ Chí Minh cũng khá vất vả với tôi ở cuốn đầu tiên này. Nhưng khi cầm tác phẩm đầu tiên của mình trong tay, xúc động vô cùng. Dẫu đọc bản thảo không biết bao nhiêu lần nhưng vẫn cứ ngấu nghiến ngửi mùi giấy mới và đọc đi đọc lại.
PV: Trong Những chuyến thiên di của anh không thiếu vắng Hà Nội. Kể từ lần đầu tiên ra Thủ đô đến nay vừa tròn 10 năm, anh còn nhiều dịp trở lại Hà Nội. Như anh từng chia sẻ với tôi, những lần trở lại sau này, dù vẫn nôn nao, thích thú nhưng không còn cảm giác trong trẻo của những ngày xưa cũ nữa. Vì sao vậy?
NHT: Du khách quý và yêu Hà Nội không phải vì nét hoành tráng, nguy nga hay vĩ đại. Nếu thế người ta đi Singapore, Malaysia hay sang Âu, sang Mỹ ngắm không đã hơn sao? Người ta yêu nơi này bằng những giá trị lịch sử và kiến trúc cổ kính, chân thực và những giá trị ẩm thực rất lâu đời, cái mà cả ngàn năm qua bao thế hệ người Việt có công gìn giữ. Và tôi nghĩ, đó là cái mà người làm quản lý văn hoá Hà Nội chú tâm vào. Người ta vẫn đổ thừa cho dân ngoại tỉnh, dân “Hà Nội 2” làm phai nhạt và biến chất tinh thần Tràng An nhưng có lẽ họ quên Sài Gòn cũng toàn dân nhập cư tứ xứ nhưng chưa bao giờ những giá trị đời sống của Sài Gòn bị phai nhạt.
PV: Sau tập du ký Nước Mỹ có gì vui ra mắt bạn đọc, anh có những dự định nào khác nữa?
NHT: Văn chương với tôi chỉ là một cái nghiệp chứ không phải nghề. Tôi viết để chia sẻ cảm nhận cuộc sống của mình với độc giả hơn là kiếm tiền từ nó. Sống bằng nghề quản lý, tôi coi mỗi tác phẩm là một dự án. Hiện tại, sau tập du ký Nước Mỹ có gì vui, tôi quyết định dừng viết một thời gian ngắn, làm mới mình. Hai năm qua, tôi nghĩ, mình đã sống và trăn trở với nhân vật đủ rồi, những đêm mất ngủ, khóc cười với họ cũng quá nhiều rồi. Tôi muốn mọi thứ nhẹ nhàng hơn một chút. PV: Xin cảm ơn những chia sẻ của anh!
Kiều Khải (thực hiện)