Clip Tổng thống Obama bước xuống máy bay tại sân bay Nội Bài, bắt đầu chuyến thăm chính thức Việt Nam. (Nguồn Video: AP)
20 năm đã trôi qua kể từ khi hai nước bình thường hóa quan hệ. Và giờ đây, trước thềm chuyến tham dự G7, Tổng thống Obama, một người giành được nhiều tình cảm yêu mến của người dân nhiều nước trên thế giới, một biểu tượng cho sự hòa hợp dành 3 ngày tới thăm Việt Nam, gần một nửa thời gian trong tuần công du hướng tới châu Á (một tuần thăm Việt Nam và tham dự hội nghị thượng đỉnh các nước công nghiệp G7 tại Nhật Bản) đủ thấy tầm quan trọng của mối quan hệ này trong vị thế cân bằng chiến lược của Hoa Kỳ.
Tổng thống Barack Obama và Chủ tịch nước Việt Nam Trần Đại Quang bắt tay nhau tại lễ tiếp đón chính thức
Trong buổi nói chuyện với giới trẻ với giới trẻ Việt Nam tại Trung tâm Hội nghị quốc gia, Tổng thống Obama đã thể hiện sự uyên thâm của mình khi trích dẫn lời những bậc danh nhân văn hóa trong lịch sử Việt Nam như bài thơ Nam Quốc Sơn Hà của Lý Thường Kiệt hay bài hát nổi tiếng của nhạc sĩ Văn Cao. Những điều đó đủ cho thấy vị Tổng thống của một cường quốc hàng đầu thế giới coi trọng mối quan hệ hữu nghị với Việt Nam. Sự sâu sắc của ông như một thông điệp cho thấy mối quan hệ đối tác chiến lược Hoa Kỳ - Việt Nam đang được chắp cánh lên những tầm cao mới. Chuyến thăm của Tổng thống Obama đã được người dân Việt Nam chào đón nồng nhiệt. Tổng thống Obama luôn xuất hiện với nụ cười thường trực nở trên môi. Ông luôn bắt tay và tươi cười với mọi người dân ông gặp. Sau khi bước ra từ quán bún chả ở phố Lê Văn Hưu, ông tươi cười bắt tay những người đợi chào đón ông nồng nhiệt. Trên đường ra sân bay để tới thành phố Hồ Chí Minh, Tổng thống Obama, chủ nhân của giải Nobel Hòa Bình cũng đã tới bắt tay mọi người và trong ánh mắt ông ánh lên niềm hạnh phúc như biểu tượng cho tương lai mối quan hệ hữu nghị đối tác toàn diện trải dài phía trước.
Nhân chuyến thăm mở ra một chân trời mới cho quan hệ xoay trục, cân bằng chiến lược của Hoa Kỳ ở Đông Nam Á, Nhà Trắng đã gửi thông cáo báo chí nêu lên mối quan hệ toàn diện Hoa Kỳ - Việt Nam trong đó phân tích và đưa ra những nét bao quát nhất trong mối quan hệ đối tác này trên bản đồ thế giới.
Theo Nhà Trắng, Quan hệ giữa Hoa Kỳ và Việt Nam hiện đang ở đỉnh cao lịch sử sau khi hai nước thiết lập Quan hệ Đối tác Toàn diện Hoa Kỳ - Việt Nam vào năm 2013 và kỷ niệm 20 năm quan hệ ngoại giao vào năm 2015. Chuyến thăm của Tổng thống Barack Obama tới Việt Nam tạo nên một động lực tích cực để gắn kết những tiến bộ đạt được trong vài năm qua và xúc tiến mối quan hệ song phương của chúng ta lên một tầm cao mới.
Nhà Trắng nêu rõ, "Mối quan tâm tới Đông Nam Á đã trở thành trụ cột trọng tâm trong sự tái cân bằng của Hoa Kỳ ở châu Á. Đây là minh chứng rõ rệt trong mối quan hệ của chúng tôi với Việt Nam, tại nơi mà chúng tôi đã gia tăng đáng kể thương mại và đầu tư và mở rộng hợp tác."
"Mối quan hệ kinh tế của chúng ta lớn mạnh và tăng trưởng nhanh chóng. Thương mại giữa hai nước chúng ta đã tăng gần 3 lần trong vòng 7 năm qua, đạt đỉnh điểm 45 tỷ USD. Xuất khẩu của Hoa Kỳ sang Việt Nam đã tăng 23% trong năm 2015, mức gia tăng lớn nhất trong top 50 đối tác thương mại hàng đầu của chúng tôi, và chỉ một trong hai thị trường duy nhất đạt mức tăng trưởng 2 con số. Đồng thời, Hoa Kỳ vẫn là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, tăng trưởng 24% qua mỗi năm.
Hợp tác kinh tế giữa hai nước chúng ta mục tiêu nhằm mở rộng hơn nữa với việc thực thi Hiệp định Đối tác Xuyên Thái Bình Dương (TPP), khu vực năm giữ gần 40% GDP của toàn thế giới tính đến tiêu chuẩn quyền sở hữu trí tuệ, môi trường, lao động cao nhất hơn bất kể một hiệp định thương mại nào trước đó, trong khi ngang bằng trong sân chơi cho người lao động và doanh nghiệp. Hoa Kỳ cam kết hỗ trợ Việt Nam tiếp tục trên con đường đổi mới kinh tế, bao gồm các nỗ lực thực thi cam kết dưới TPP thông qua hỗ trợ kỹ thuật."
"Đầu tư của Hoa Kỳ tại Việt Nam đã tăng lên đáng kể trong vòng 7 năm qua, đạt gần 1,5 tỷ USD. Thông qua sáng kiến Kết nối Hoa Kỳ - ASEAN mà chúng tôi đang làm việc cùng tất cả các thành viên ASEAN, trong đó có Việt Nam, nhằm đẩy mạnh môi trường chính sách có thể thúc đẩy hội nhập kinh tế ASEAN, tăng cường thương mại và đầu tư, hỗ trợ phát triển năng lượng sạch và kết nối năng lượng, qua đó tạo đà tăng trưởng kinh tế dẫn đầu bởi sáng kiến và phát triển bền vững.
Chúng tôi đang làm việc cùng Việt Nam nhằm hướng tới năm Việt Nam là nước chủ nhà thành công cho diễn đàn APEC 2017 và đảm bảo APEC tiếp tục trở thành "lồng ấp" cho những ý tưởng mới tạo đà cho tăng trưởng kinh tế, phát triển bền vững và thúc đẩy tự do thương mại."
Về hợp tác an ninh, Nhà Trắng nhận định: "Chúng ta đã mở rộng hợp tác an ninh. Chúng ta đã mở rộng hợp tác hỗ trợ nhân đạo và giảm nhẹ thảm họa, bao gồm cả những hoạt động trong khuôn khổ Đối tác Thái Bình Dương (Pacific Partnership) và sứ mệnh Thiên thần Thái Bình Dương (Pacific Angel) cũng như tập huấn cứu trợ nhân đạo chung. Hoa Kỳ đang tăng cường hợp tác an ninh với Việt Nam, bao gồm hỗ trợ chính phủ Việt Nam xây dựng khả năng an ninh hàng hải, bằng cách cung cấp hơn 45,7 triệu USD kể từ năm tài khóa 2014." Dưới đề nghị của Việt Nam, Hoa Kỳ cũng đang cố gắng cung cấp 18 tàu tuần tra dài 45 foot MetalShark cũng như đào tạo và trang bị củng cố luật hàng hải cho lực lượng bảo vệ tuần tra biển của Việt Nam. "Hải quân của hai nước chúng ta đang làm việc chặt chẽ cùng nhau nhằm đảm bảo an ninh và an toàn hàng hải".
"Hoa Kỳ đang ủng hộ những nỗ lực của Việt Nam nhằm đóng góp cho các hoạt động gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc bằng cách hỗ trợ sự phát triển của một trung tâm đào tạo gìn giữ hòa bình gần Hà Nội, cũng như cung cấp trang thiết bị y tế để hỗ trợ cam kết LHQ về một bệnh viện cấp độ II có thể triển khai được."
"Mối quan hệ giữa nhân dân hai nước Hoa Kỳ - Việt Nam đang phát triển lớn mạnh hơn bao giờ hết. Gần 19.000 nghìn người Việt Nam hiện đang học tập tại Hoa Kỳ - nhiều hơn năm 2009 tới 40%. Hơn 80.000 người Việt Nam tới thăm Hoa Kỳ vào năm 2015, và hàng ngàn người Mỹ tới thăm Việt Nam. Trường Đại học Fulbright Việt Nam mới (FUV), sẽ mở ra sắp tới tại thành phố Hồ Chí Minh trong năm nay sẽ giúp mang tới nền giáo dục độc lập đạt đẳng cấp thế giới tới Việt Nam và làm sâu sắc thêm mối quan hệ giữa người dân hai nước. Hơn 13.000 người Việt Nam là thành viên của Sáng kiến các nhà Lãnh đạo Trẻ châu Á (Young Southeast Asia Leaders Initiative - YSEALI), nhiều hơn bất kể nước ASEAN nào khác ngoại trừ Indonesia. Chúng tôi cũng đang kết nối các trường đại học Hoa Kỳ với các các trường đại học và các học viện của Việt Nam nhằm cải thiện chất lượng giáo dục đại học ở Việt Nam. Hoa Kỳ và Việt Nam đã ký hiệp ước Peace Corps trong chuyến thăm của Tổng thống."
"Hai nước chúng ta đã mở rộng hợp tác về các vấn đề di sản chiến tranh và nhân đạo. Việt Nam đã đưa ra những hỗ trợ then chốt cho nỗ lực của chúng ta nhằm tìm kiếm người Mỹ mất tích sau chiến tranh. Chúng tôi cũng tiếp tục làm việc cùng chính phủ Việt Nam để nhận diện hài cốt của những người lính Việt Nam hy sinh trong chiến tranh. Hoa Kỳ đã đóng góp trên 92 triệu USD kể từ năm 1993 để giải quyết những nguy cơ để lại do bom mìn còn sót lại. Hoa Kỳ đã đầu tư gần 90 triệu USD giải quyết hậu quả dioxin tại sân bay Đà Nẵng, một dự án sẽ kết thúc vào năm sau. Chúng tôi cũng đã tài trợ cho đánh giá môi trường tại sân bay Biên Hòa."
"Chúng ta đã mở rộng hợp tác về các thách thức khu vực và toàn cầu. Việt Nam là một đối tác chủ chốt của chúng tôi về biến đổi khí hậu, phát triển bền vững, an ninh năng lượng phóng xạ và hạt nhân, thúc đẩy chương trình nghị sự An ninh Y tế toàn cầu và chống buôn bán động vật hoang dã. Việt Nam đang có những bước đi quan trọng nhằm đối phó với biến đổi khí hậu, bao gồm cam kết gia nhập Hiệp ước Paris trong năm nay, phát triển các kế hoạch thực thi các mục tiêu khí hậu, và chính phủ kêu gọi xem xét lại năng lượng điện từ đốt than đá sang ga tự nhiên. Hoa Kỳ đã đầu tưu trên 40 triệu USD kể từ năm 2011 để giúp giảm nhẹ tác động của biến đổi khí hậu ở Việt Nam, một trong những nước bị tổn thương nhất trên thế giới trước tác động của biến đổi khí hậu. Chúng tôi đang hỗ trợ Việt Nam giảm nhẹ giảm phát thải khí nhà kính từ nông nghiệp, lâm nghiệp, và năng lượng và xây dựng khả năng phục hồi cho các cộng đồng ở Đồng bằng sông Mekong và sông Hồng và dọc bờ biển Việt Nam. Chúng tôi đang sát cánh với Việt Nam xây dựng khả năng phòng tránh, phát hiện và ứng phó với các nguy cơ sinh thái học, trong đó có lộ trình 5 năm của Việt Nam nhằm đạt các mục tiêu chương trình nghị sự An ninh Y tế Toàn cầu và nỗ lực chung của chúng ta nhằm triển khai và chia sẻ đánh giá các khả năng bên ngoài.
Chúng tôi cũng làm việc cùng Việt Nam trong một phần Sáng kiến Hạ nguồn sông Mekong (LMI) nhằm phát triển phương hướng khu vực hướng tới quản lý môi trường bền vững và tăng cường khả năng quản lý nguồn nước chung. Chúng tôi gần đây đã phản ứng trước vấn đề khô hạn mang tính lịch sử đang tiếp diễn của Việt Nam với tuyên bố thảm họa thiên nhiên và 50 nghìn USD hỗ trợ tức thời cho những khu vực ảnh hưởng nhất. Hoa Kỳ đã cung cấp 5 triệu USD để hỗ trợ những nỗ lực của Việt Nam chống lại buôn bán động vật hoang dã, đặc biệt là củng cố luật và giảm nhu cầu tiêu thụ sản phẩm động vật hoang dã bất hợp pháp. Hoa Kỳ và Việt Nam đã mở rộng hợp tác chống lại tội phạm xuyên quốc gia, thông qua cơ quan UNODC nhằm tăng cường quản lý biên giới hiệu quả thông qua thiết lập văn phòng liên lạc biên giới.
Và để đưa ra lời kết, Nhà Trắng tuyên bố: "Mối quan hệ Hoa Kỳ - Việt Nam sẽ tiếp tục tiến triển. Trong những năm tới, chúng tôi hy vọng làm việc cùng chính phủ Việt Nam để củng cố quan hệ trên hàng loạt những vấn đề quan tâm chung giữa hai nước và làm sâu sắc thêm mối quan hệ giữa nhân dân hai nước".