Loan sinh năm Mậu Thân 1968, tức 37 tuổi cô đã được Ủy viên Bộ Chính trị thăm và chúc Tết, phá lệ thông thường với làng văn, làng báo phải là bậc tiền nhân, lão thành cách mạng hoặc quyền cao chức trọng mới có niềm vinh hạnh như thế. Ngày ấy Loan chưa thật kỳ cựu, nổi đình đám như bây giờ, nhưng trên sóng truyền hình chỉ căn vào lời ăn, tiếng nói qua việc dẫn dắt chương trình Bảy sắc cầu vồng, Đường lên đỉnh Olympia, Người đương thời... trên kênh VTV3 Đài Truyền hình Việt Nam thì Tạ Bích Loan đã gây ấn tượng với khán thính giả cả nước.
Đã vậy, lại thêm bất ngờ. Người nổi tiếng trên sóng hình như Tạ Bích Loan, ai đời vẫn dúm dụm 4 vợ chồng con cái trong căn phòng hẹp nơi góc cuối của khu chung cư cao tầng xây từ đời nảo đời nao. Phòng khách chật chội, chiếc bàn gỗ đặt sát tường với vài chiếc ghế nan mượn vội của nhà bên. Giữ ý, tôi lảng ra ngoài. Ông Điềm gọi ngồi vào ghế bên. Qua cuộc chuyện của ông, tôi vỡ ra: Quê Loan ở xã Yên Hưng, huyện Yên Mô, Ninh Bình. Loan tu nghiệp nghiên cứu sinh tại Trường đại học Tổng hợp Lomonosov (Liên Xô cũ). Về Đài Truyền hình, làm Biên tập và MC kênh Truyền hình VTV3 từ năm 1995. Ông Nguyễn Khoa Điềm ngợi khen cách giới thiệu chương trình, nghệ thuật dẫn dắt, cách thể hiện những ý tưởng sáng tạo sát thực với cuộc sống, nắm bắt tâm lý nhân vật tinh tế; cách giao lưu tương tác, lời bình sắc sảo, ẩn sâu tính triết lý của Loan. Ông mong Tạ Bích Loan luôn giữ lửa với nghề; không ngừng học tập, khai thác, nhân lên mạnh mẽ những cái hay cái đẹp và lòng tự tin của con người Việt Nam, đóng góp tích cực vào sự phát triển của Đài Truyền hình Việt Nam. Xúc động mạnh về sự quan tâm đặc biệt của Đảng, của nhà thơ, nhà tư tưởng Nguyễn Khoa Điềm mà thâm tâm Loan từng rất ngưỡng mộ, cô chỉ đáp vẻn vẹn mấy lời rất đỗi chân tình: Từ bé cháu đã ngưỡng mộ nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm, tác giả của những câu thơ nổi tiếng ca ngợi sức mạnh của nhân dân trong bài Đất nước: “Nhưng lạ lùng thay nhân dân thông minh.Không hề lừa ta dù ca dao cổ tích...”. Cháu trân trọng cảm ơn bác về những bài học đó và sẽ cố gắng hơn nữa trong công việc để nhân lên niềm tin vào những điều tốt đẹp!
Nhà báo Tạ Bích Loan.
Tết Ất Dậu - năm 2005 đến nay đã 15 cái Tết qua đi, với niềm khích lệ lớn lao Tạ Bích Loan đã có bước tiến trong sự nghiệp báo chí. Bước tiến của Tạ Bích Loan là thuyết phục người khác cùng làm, cùng sáng tạo để tạo nên thành công, từ một chương trình đến một số chương trình, rồi một kênh truyền hình (xây dựng kênh VTV6 từ 2007 - 2017).
Năm 2018, khi trong vai Trưởng ban Sản xuất các chương trình giải trí, thách thức của Tạ Bích Loan là cùng Ban biên tập thay đổi cả nội dung lẫn hình thức của chương trình trên VTV3. Hầu như tháng nào, quý nào cũng có một chương trình mới rất ấn tượng. Ví như chương trình Tình yêu ở lại nói về vợ chồng nhà thơ tài hoa Lưu Quang Vũ - Xuân Quỳnh. Chương trình Vì ngày mai tươi sáng đậm chất nhân văn, thức thả lòng từ thiện của khán thính giả giúp đỡ nguồn tài chính quan trọng cho các bệnh nhân ung thư. Tương tự là chương trình Cả nước chung tay vì người nghèo có độ lưu giữ và sức lan tỏa lâu bền, rộng lớn... Gần đây nhất là Khởi nghiệp công nghệ, Gặp gỡ Đông tây, Cafe sáng với VTV3...
Càng nhiều thách thức càng cần nhiệt huyêt, ấy là tôi nghĩ; khi hỏi chuyện, giọng khiêm nhường, Tạ Bích Loan thông tin:
Truyền hình đang đứng trước những khó khăn rất lớn trong việc thu hút người xem khi truyền thông xã hội đang bùng nổ. Nhưng đây cũng chính là lúc các chương trình truyền hình với những nội dung đáng tin cậy và chuyển tải những giá trị tốt đẹp của con người Việt Nam có chỗ đứng và được công chúng đón nhận.
“Khi ta đến gõ lên từng cánh cửa/ Thì tin yêu ngay thẳng đón ta vào”. Cần có sự chân thực, gắn với thời cuộc và giá trị nhân văn trong mỗi câu chuyện. Điều ước thứ 7, Giai điệu tự hào, Hồ Chí Minh hành trình khát vọng… là những chương trình cho thấy khán giả không quay lưng với những chương trình nói về những điều tốt đẹp trong cuộc sống.
Tôi (người viết bài này) luôn cảm nhận: “Cái duyên” với nghề của Tạ Bích Loan toát lên từ lời nói, từ ánh mắt, nụ cười rất đỗi hồn nhiên. Loan là MC có kiến thức sâu rộng, hoạt bát, thanh lịch, từ tốn, tự tin khi giao tiếp trước công chúng; nói đúng, nói đủ, biết cách tạo cảm xúc cho khán giả... Đồng nghiệp mến mộ Loan còn vì kiến thức sâu rộng của cô thể hiện chắc đậm trong cách làm chương trình, trong cách thức biên tập lời dẫn, trong phương cách phối hợp với những người dẫn chung chương trình, giao lưu với khán giả...
Hỏi yếu tố làm nên, giọng chân tình, Loan thổ lộ: Cái nghề luôn cần có một tư tưởng thật rõ. Xuyên suốt chương trình cần gửi gắm, chuyển tải điều gì, cho ai phải thật sáng. Dựa trên căn cốt tư tưởng ấy để giao lưu, tương tác, phản biện, khơi gợi, dắt dẫn...Muốn sáng tạo, muốn làm nên thì phải đam mê với nghề. Đam mê luôn là thần lực của sáng tạo!...Chuyện nghề với Loan, thì ra “Người đương thời” nảy nở sâu xa từ một tư tưởng đẹp, là vì rất nhiều những Đại hội Thi đua yêu nước với cả trăm cả ngàn tấm gương đẹp không thể gói hết trong một vài chương trình phát sóng hình... khi đó sứ mệnh của người làm báo là phải liên tục khơi dậy lòng yêu nước, hết mình cống hiến cho đất nước như tố chất, như lẽ sống của con người. Xưa họ anh hùng, họ cống hiến cho dân tộc, cho quê hương, nay họ lớn tuổi, già yếu nhưng tinh thần, ý chí vẫn đồng hành cùng chúng ta, cùng thời cuộc... nên chương trình có sức sống bền lâu trong lòng khán giả ...
Hỏi về cái thuận, cái vướng trong công việc của Trưởng ban Sản xuất các chương trình giải trí? Đó là, phải xác định một tư tưởng sáng rõ xuyên suốt của VTV là góp sức xây dựng con người Việt Nam mới; tự hào Việt Nam; thành tựu mới của đất nước Việt Nam; xu hướng phát triển của thời đại để con người Việt Nam tu rèn tích lũy kiến thức, xây đắp ước mơ vươn tới!... Cái thuận là có hướng, có tư tưởng rõ. Cái vướng là ở mình, nếu mình non kém đam mê. Cho nên, chúng tôi cố gắng tạo môi trường vật chất và tinh thần cho anh chị em luôn luôn ý thức: Tiền rất cần nhưng hãy để sau. Lo tiền trước dễ mất nghề. Khích lệ lòng đam mê nhưng không tiến thân bằng “ghế”, mà bằng vinh quang nghề nghiệp, như các giải thưởng: Đạo diễn xuất sắc, MC xuất sắc, Quay phim xuất sắc... là sự khích lệ động viên anh chị em làm nghề. Đam mê sáng tạo bùng nổ do được kích thích, được khơi gợi ý nghĩa các chương trình nên không khí dân chủ được phát huy, bàn bạc, lắng nghe dân nhiều hơn, đọc nhiều, ngẫm nhiều; tạo nhiều góc quay hình tại thực địa nên các chương trình giàu sức sống... Đây cũng là cách làm của Liên chi hội Nhà báo Đài Truyền hình Việt Nam, với chương trình Ngày hội sáng tạo...
Tất cả, tất cả thông tin đều nhằm tới cái đích cao cả như lời dặn dò của nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Tư tưởng văn hóa Trung ương Nguyễn Khoa Điềm: “Cần góp sức xây dựng cái tốt đẹp, lòng tự tin cho con người trên sóng hình”! Lời dặn dò ấy của người đại diện Trung ương Đảng khi tới thăm và chúc Tết Ất Dậu - 2005 đã khích lệ Tạ Bích Loan và các nhà báo cùng thời lòng đam mê nghề nghiệp, khát khao sáng tạo, miết mải nhân rộng bản ngã tốt đẹp của con người Việt Nam.