Là người có công đưa đất nước thoát khỏi ách thuộc địa, để trở thành một trong những đảo quốc phồn thịnh nhất thế giới, cha đẻ của Cộng hòa Singapore, ông Lý Quang Diệu từ trần ngày 23/03/2015, thọ 91 tuổi.Toàn dân Singapore tiếc thương vị Thủ tướng đầu tiên của nước Cộng Hòa Singapore. Thế giới gửi điện chia buồn với Singapore sau khi hay tin ông Lý Quang Diệu qua đời.
Lần đầu tiên ông Lý Quang Diệu được công chúng biết đến rộng rãi là vào năm 1965. Ông đã khóc khi thông báo tách rời khỏi Malaysia.Trong cương vị Thủ tướng, ông Lý lên lãnh đạo một đất nước với tương lai đầy bất trắc. Trong 50 năm, ông Lý Quang Diệu đã biến Singapore thành một trung tâm kinh tế, tài chính thịnh vượng nhất trên thế giới. Sinh năm 1923 trong một gia đình gốc Hoa, ông là Thủ tướng đầu tiên của Singapore khi giành được độc lập từ Anh Quốc. Ông Lý Quang Diệu lên cầm quyền vào năm 1959, ở tuổi 35 tuổi. Singapore thoát khỏi chế độ thuộc địa Anh đã gia nhập Liên bang Malaysia. Nhưng những bất đồng đã chóng nảy sinh giữa ông Lý Quang Diệu với Thủ tướng Malaysia thời đó là ông Abdul Rahman. Thủ tướng Singapore cực lực chống đối các chính sách ưu đãi dành cho người Malaysia theo đạo Hồi. Xung đột sắc tộc giữa cộng đồng người Hoa và người theo đạo Hồi vào những năm 1964-1965 dẫn tới việc Singapore bị trục xuất khỏi Liên bang Malaysia vào năm 1965. Thủ tướng họ Lý đứng trước một đất nước với tương lai đầy bất trắc. Nhưng chỉ trong 30 năm, Singapore đã phát triển rất mạnh trên phương diện kinh tế để trở thành một trong bốn « con rồng của Châu Á .Về phương diện tài chính, từ những năm 1980, Singapore đã trở thành thị trường năng động nhất tại Châu Á, chỉ sau có Tokyo. Đảo quốc với gần 5 triệu dân này, ngày nay đã trở thành một trong hai hải cảng lớn nhất tại khu vực, và mới chỉ bị Thượng Hải qua mặt gần đây.Singpapore còn là một trong những trung tâm hàng đầu về mặt công nghệ, một trong những quốc gia có hệ thống y tế tân tiến nhất trong khu vực Đông Nam Á, một trong những địa điểm du lịch được ưa chuộng nhất.
Một nhà quan sát tại Singapore, nhấn mạnh, nhờ ông Lý Quang Diệu mà Singapore, một vùng đất có diện tích còn nhỏ hơn so với thành phố Berlin của nước Đức, nhưng lại chiếm một vị trí hết sức quan trọng trên bình diện quốc tế.Thành công đó có được nhờ vào một nhà lãnh đạo có tầm nhìn xa. Thứ nhất theo như đánh giá của một chuyên gia thuộc đại học Flinder tại Australia, Michael Barr, ông Lý Quang Diệu đã huy động được cả một đội ngũ các chuyên gia vừa có năng lực vừa có tài quản lý thực sự. Thứ hai, trong suốt thời kỳ cầm quyền, ông luôn chủ trương xây dựng một Nhà nước trong sạch và hiệu quả. Singapore không bị tham nhũng và các hành vi bè phái lũng đoạn.
Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama vinh danh một « Một nhân vật vĩ đại của lịch sử ». Chủ tịch Trung Quốc, Tập Cận Bình ghi nhận cố Thủ tướng Singapore là một « nhà chiến lược và một nguyên thủ mà quốc tế phải kính nể ». Đối với Thủ tướng Nhật Bản, Shinzo Abe, ông Lý Quang Diệu là một trong những nhà « lãnh đạo vĩ đại nhất trong lịch sử Châu Á cận đại ». Từ Luân Đôn, Thủ tướng David Cameron nhắc lại ông Lý Quang Diệu « là một người bạn đôi khi có cái nhìn phê phán » đối với Anh, nhưng cố Thủ tướng Singapore cũng là một trong những nhà lãnh đạo hàng đầu của thế giới « trong lịch sử đương đại ». Thủ tướng Narendra Modi thì quan niệm : « Cuộc đời của ông Lý Quang Diệu để lại nhiều bài học cho mỗi chúng ta ».Thủ tướng Australia Tony Abbott nhìn nhận công lao rất lới của cố Thủ tướng Singapore đối với toàn khu vực Đông Nam Á. Về phần mình, Thủ tướng Malaysia nhấn mạnh đến quyết tâm của ông Lý Quang Diệu đưa Singapore trở thành một đảo quốc hiện đại và phồn thịnh. Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Ban Ki Moon mệnh danh người đã có công đưa Singapore từ một thành phố cảng trở thành trung tâm kinh tế, tài chính giàu có bậc nhất Châu Á là một « gương mặt huyền thoại của Châu Á ».
Nguyện vọng của ông Lý Quang Diệu là dỡ bỏ ngôi nhà ông từng sống, chứ không phải biến nó thành ‘di tích tại Singapore’.“Tôi đã nói với các quan chức chính phủ, khi tôi chết đi, hãy dỡ bỏ ngôi nhà của tôi. Ông Lý giải thích, ông từng đến nhà Thủ tướng đầu tiên Ấn Độ Jawaharlal Nehru, nhà đại văn hào lừng danh nước Anh Shakespeare và thấy ‘chỉ còn là đống đổ nát theo thời gian’.Ngôi nhà ông Lý Quang Diệu nằm tại khu mua sắm nổi tiếng Singapore, được xây từ cách đây 100 năm.Người được coi là ‘Cha đẻ’ của Singapore nói ông thấy nhiều ngôi nhà xung quanh nơi ông ở không được phép xây cao hơn nhà của ông.“Tôi nghĩ nên tháo dỡ ngôi nhà của tôi rồi thay đổi luật lệ xây dựng, cho phép mọi người xây nhà cao tầng. Điều đó sẽ khiến giá trị kinh tế khu vực này được nâng cao hơn nữa”, ông Lý Quang Diệu nói. Hãy biến nó thành công viên xanh mát. Theo luật Singapore , các nhà xung quang ngôi biệt thự của cụ Lý Quang Diệu không được phép xây cao hơn ngôi nhà của người cha đẻ ra đất nước Singapore để đảm bảo an ninh.
Quỳnh Anh (theo Straitstimes)
