Nguyên nhân, nhận biết và điều trị hen suyễn theo Đông y

Hen suyễn là gì?

Hen suyễn theo Đông y thuộc chứng háo suyễn, tức là khí không được liễm nạp về Thận, Tỳ dương hư yếu, thủy thấp ứ đọng sinh ra đờm. Trong cổ họng phát ra tiếng gọi là háo (hen), hít thở gấp gáp, khí đưa lên nhiều mà đưa xuống ít, gọi là suyễn. Chứng háo suyễn thường gặp trong các bệnh hen phế quản, phế quản viêm thể hen, phế khí thũng, tâm phế mạn (hen tim) và nhiều bệnh khác như phổi viêm, áp xe phổi, bụi phổi, lao phổi, giãn phế quản...

Đông y coi hen suyễn không phải chỉ là bệnh ở một “nơi” trên cơ thể mà là vấn đề của toàn cơ thể bởi cơ thể con người là một thể hữu cơ thống nhất và thân thể chính là tấm gương của nội tạng (tạng – phủ); khi tạng phủ suy yếu mất cân bằng thì gây ra bệnh tật

Nguyên nhân gây hen suyễn theo Đông y

Theo Tây y thì các yếu tố được xem là nguyên nhân dẫn tới hen suyễn bao gồm:

- Yếu tố cơ địa: Cơ địa dị ứng, di truyền, sinh non, suy giảm miễn dịch...

- Thức ăn

- Không khí ô nhiễm, khói thuốc.

- Nghề nghiệp: Có thể do tiếp xúc với dị nguyên đặc biệt hoặc do tác dụng của chất kích thích trên một cơ địa có hen dị ứng tiềm ẩn sẵn.

- Nhiễm trùng hô hấp: Thường là yếu tố làm cho bệnh đi vào các đợt kịch phát.

- Căng thẳng và các hoạt động thể lực quá sức....

Còn theo Đông y thì những nguyên nhân chính dẫn tới hen suyễn (chứng háo suyễn) bao gồm:

- Do ngoại tà xâm nhập: Thường gặp loại phong hàn và phong nhiệt. Phong hàn phạm vào Phế khiến Phế khí bị ủng tắc thăng giáng thất thường, nghịch lên thành suyễn. Phong nhiệt từ đường hô hấp vào Phế hoặc phong hàn bị uất lại hoá thành nhiệt không tiết ra được gây ngưng trệ ở phế thành háo suyễn.

- Do Phế Thận hư yếu: Do ho lâu ngày hoặc bệnh lâu ngày làm Phế bị suy, phế khí và đường hô hấp bị trở ngại gây nên suyễn. Hoặc do Thận hư yếu không nhuận được Phế, không nạp được khí gây nên suyễn. Có thể nói bệnh suyễn chủ yếu ở Phế, có quan hệ với Thận và nếu nặng hơn có quan hệ cả với Tâm. Vì theo Nội Kinh: Mọi chứng ho, đầy tức, hơi thở đều thuộc về Phế. Phế chủ khí, khí chủ thăng giáng. Khí thuận (giáng) thì bình thường, Phế nghịch (đi lên) thì gây nên suyễn. Ngoài ra Tâm Phế suy yếu lâu ngày, Phế khí thiếu làm ảnh hưởng đến tim cũng gây ra suyễn. Tương ứng chứng bệnh Tâm Phế mạn của y học hiện đại.

- Do Tỳ phế hư yếu: Tỳ hư sinh đàm thấp thịnh ứ đọng tại phế gây tắc phế lạc. Khí đạo không thông làm cho khó thở. Hoặc bệnh lâu ngày phế hư không chủ khí sinh khí nghịch khó thở. Thận chủ nạp khí, do bẩm sinh hoặc bệnh lâu ngày ảnh hưởng đến thận, thận không nạp được khi cũng sinh khó thở.

- Do đờm trọc nội thịnh : Do ăn uống không điều độ hoặc bừa bãi làm ảnh hưởng đến công năng vận hoá của Tỳ, tích trệ lại thấp đờm. Trong thức ăn có những chất làm tổn thương tỳ vị, tỳ vận hoá kém, thuỷ cốc dễ sinh thấp đàm ứ đọng tại phế gây tắc phế lạc, phế khí bị trở ngại gây nên hen. Thường gặp ở những người tỳ hư, đàm thịnh. Hoặc người vốn có đờm thấp tích trệ đi ngược lên gây thành đờm, ủng trệ ở Phế, làm cho khí cơ và sự thăng giáng của Phế bị ngăn trở gây ra suyễn. Hoặc do Phế nhiệt nung nấu tân dịch thành đờm, đờm hoả gây trở ngại thành suyễn.

Như vậy theo quan niệm của Đông y, căn nguyên sinh hen suyễn từ nội tại của người bệnh chính xuất phát từ ba tạng là Tỳ - Phế - Thận.

Điều trị cắt cơn hen cấp tính vốn thuộc về thế mạnh của y học hiện đại, với điều kiện máy móc trang thiết bị có thể giúp bác sĩ chẩn đoán và điều trị cơn hen kịp thời, còn Đông y vẫn mang lại lợi ích với hen trong lâu dài, giúp bệnh ổn định và kiểm soát tần suất cơn hen tái phát trở lại nhờ những tác động trực tiếp vào tạng phủ (đặc biệt là ba tạng Tỳ - Phế - Thận).

Lắng nghe TS.BS Trần Thái Hà – Trưởng phòng Kế hoạch tổng hợp, Nguyên trưởng khoa Châm cứu dưỡng sinh, Nguyên trưởng khoa Lão – Bệnh viện Y học cổ truyền Trung ương chia sẻ thêm về hen suyễn theo quan niệm của Đông y:

Đông y điều trị hen suyễn như thế nào?

Mục đích của điều trị thuốc Đông y là điều trị toàn diện và mang tính tổng thể cao, đem lại sự cân bằng cho toàn thân, tăng sức đề kháng của cơ thể, đồng thời quan tâm đến bài trừ nguyên nhân bệnh giúp kiểm soát hen suyễn hiệu quả.

Thuốc trị hen suyễn theo Đông y thường có tác dụng tán hàn, giáng khí, tiêu đờm, trừ thấp, bổ hư. Thuốc Đông y trị hen suyễn giúp nâng cao chức năng các Tạng Tỳ - Phế - Thận bị suy yếu và điều hòa hoạt động giữa các Tạng.

Một trong những lợi thế lớn nhất của thuốc Đông y là ít gây ra tác dụng phụ, người bệnh có thể hoàn toàn yên tâm điều trị lâu dài. Tuy công dụng chữa trị chưa thấy ngay trước mắt, nhưng về lâu dài hiệu quả rất cao và với khả năng nâng cao thể trạng.

Thực tế hiện nay có rất nhiều bài thuốc cổ phương được dùng trong điều trị hen suyễn nhưng để được bào chế thành các chế phẩm được Bộ Y tế cấp phép là thuốc điều trị thì lại vô dùng hiếm hoi.

Thuốc Đông y trị hen suyễn được bào chế theo bài thuốc cổ phương 1500 tuổi “Tiểu thanh long thang” gia giảm hiện là chế phẩm thuốc Đông y đã được Bộ Y tế cấp phép là thuốc điều trị hiện đang lưu hành trên thị trường. Xuất phát từ bài thuốc cổ phương của Thánh Y Trương Trọng Cảnh được biết đến đầu tiên trong cuốn “Thương hàn tạp bệnh luận” cuối đời Hán; với bề dày lịch sử hơn một nghìn năm trăm năm được ứng dụng trong dân gian để điều trị hen suyễn, bài thuốc vẫn tồn tại cho đến hôm nay là một trong những minh chứng rõ ràng nhất về hiệu quả của bài thuốc. Đơn vị sản xuất thuốc hen thảo dược này cũng là một trong những thương hiệu uy tín về bào chế và cung ứng các thuốc có nguồn gốc từ tự nhiên.

Từ hiệu quả điều trị quý giá của bài thuốc cổ phương “Tiểu thanh long thang”, đội ngũ dược sĩ, bác sĩ, chuyên gia đã ứng dụng những nghiên cứu của khoa học hiện đại để nâng cao hiệu lực chữa bệnh của bài thuốc thông qua việc bổ sung, gia giảm thêm một số thành phần phù hợp với thể trạng người Việt.

Trên dây truyền đạt tiêu chuẩn sản xuất thuốc tốt của Tổ chức Y tế thế giới (GMP - WHO), thuốc Đông y trị hen suyễn đã được bào chế dưới dạng cao lỏng và viên hoàn vừa tiện dùng, vừa giữ đảm bảo được công năng của bài thuốc gốc. Sản phẩm này hiện đã được lưu hành rộng rãi tại hệ thống các nhà thuốc trên toàn quốc và được dùng tại chuyên khoa y học cổ truyền một số bệnh viện.

Hen suyễn căn bệnh vốn được coi là thế mạnh của Tây y thì ngày nay, chúng ta có thể tự tin lựa chọn thuốc Đông y để điều trị. Và việc phát triển các bài thuốc cổ phương thành các chế phẩm thuốc y học cổ truyền thành phẩm cũng chính là hướng đi mở ra triển vọng cho ngành thuốc Đông dược và mang lại hy vọng lớn cho người bệnh.

Truy cập website http://www.benhhen.vn/ để biết thêm thông tin về bệnh hô hấp hoặc gọi tới tổng đài 1800 5454 35 để được các bác sĩ tư vấn và theo dõi điều trị.

Xem thêm thông tin về thuốc Đông y điều trị dự phòng hiệu quả các bệnh hô hấp: