Ông Hoàng Văn Đại - Phó giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia cho biết, ảnh hưởng của bão số 3, mưa lớn đã xuất hiện ở các khu vực phía Tây của Nghệ An và Thanh Hóa, đặc biệt là ở khu vực Nghệ An với lượng mưa phổ biến từ 150 - 250 mm.
Từ đêm 21 đến hết ngày 22/7, mưa to trút xuống Nghệ An phổ biến 100-200 mm, riêng Quỳ Châu đạt 259 mm. Lũ từ thượng nguồn đổ về gây ngập lụt, lũ ống, lũ quét tại nhiều huyện miền núi như Kỳ Sơn, Con Cuông, Quỳ Châu, Quế Phong.
Sáng 24/7, quốc lộ 7 đoạn qua địa bàn các xã Anh Sơn, Tương Dương, Con Cuông (trung tâm các huyện cũ cùng tên) đang ngập từ 0,5 đến hơn một mét, do mưa lớn và nước từ thượng nguồn đổ về hai ngày qua. Nhiều chốt đã được lập trên đường để cấm phương tiện qua lại.
Tại quốc lộ 16 - tuyến đường nối bốn tỉnh Sơn La, Hòa Bình, Thanh Hóa, Nghệ An và là trục độc đạo từ trung tâm huyện Tương Dương cũ đi các xã vùng sâu, sang các huyện giáp ranh như Kỳ Sơn, Quế Phong, giao thông cũng đang tê liệt vì hàng chục điểm sạt lở lớn.
Mưa lũ gây thiệt hại nghiêm trọng ở các huyện miền núi Nghệ An.
Do ảnh hưởng của mưa lớn, lũ ở khu vực thượng nguồn dồn về, các sông, suối thuộc khu vực thượng lưu đã xuất hiện một đợt lũ lớn. Cụ thể, tại Mường Xén, lũ lớn đã xuất hiện, mực nước vượt mức lũ lịch sử năm 2011 là 0,4m; tại Thạch Giám, lũ vượt mức lịch sử năm 2018 là 3,91m và nước tại Con Cuông vượt mức lũ lịch sử năm 1975 là 0,66m.
Khu vực ven sông Cả cũng xảy ra tình trạng ngập cục bộ. Bên cạnh đó, một số hiện tượng sạt lở cũng đã xuất hiện ở các tuyến giao thông, gây ra tình trạng chia cắt cục bộ ở một số xã miền núi của tỉnh Nghệ An.
Lý giải thêm về điều này, TS Trương Bá Kiên, Phó Giám đốc Trung tâm nghiên cứu Khí tượng khí hậu, Viện Khoa học Khí tượng Thủy văn và Biến đổi khí hậu cho biết, đợt mưa những ngày qua là do vùng thấp nhỏ trên Vịnh Bắc Bộ mang gió đông nam vào đất liền, kết hợp với không khí ẩm và bất ổn định sau bão số 3 Wipha.
Hôm nay và ngày mai (25/7), dự báo ở một số điểm thuộc Bắc Bộ thậm chí còn lớn hơn trong những ngày bão số 3 Wipha tác động. Bởi vì trước đó vào ngày 22/7, bão số 3 có đặc điểm di chuyển theo tây tây nam xuống Ninh Bình. Phần mây dông gây mưa tập trung về phía nam nên các tỉnh phía nam hoàn lưu như Thanh Hóa, Nghệ An đã ghi nhận lượng mưa lớn hơn. Trong khi đó, các địa phương nằm ở phần bắc hoàn lưu bão như Hà Nội và vùng Đông Bắc Bộ mưa giảm.
Từ trước khi bão số 3 đổ bộ, TS Nguyễn Ngọc Huy, chuyên gia về biến đổi khí hậu và cảnh báo thiên tai đã cảnh báo với đĩa mây đậm đặc, cơn bão này dự kiến sẽ mang theo lượng mưa rất lớn.
TS Huy cũng đã từng lưu ý, bão có thể qua nhanh nhưng khoảng thời gian diễn ra mưa lớn sau đó sẽ lâu hơn, do đó, khu vực Ninh Bình (Nam Định cũ), Hưng Yên (Thái Bình cũ), Thanh Hóa, Nghệ An và khu vực Phú Thọ (Hòa Bình cũ), Sơn La phải chuẩn bị ứng phó với tình trạng lũ trên sông, lũ quét và sạt lở. Sau cơn bão Wipha có thể sẽ có một đợt mưa nối tiếp theo từ ngày 23 đến 25/7 trên địa bàn các tỉnh miền núi Tây Bắc. Lượng mưa tích lũy nhiều ngày sẽ tiềm ẩn nhiều nguy cơ sạt lở và lũ quét.
Từ năm ngoái đến năm nay chúng ta chứng kiến sự "chuyển pha" liên tục của các trạng thái thời tiết, từ En Nino sang La Nina, và hiện nay là giai đoạn trung tính âm (gần với La Nina hơn). Dự báo, số lượng các cơn bão đi vào biển Đông cũng như đất liền Việt Nam sẽ nhiều hơn trung bình các năm. Bên cạnh đó, hệ thống khí hậu cho thấy sự bất thường, có nhiều mưa cực đoan và giông lốc. Ngoài bão có thể hình thành các đợt mưa dài, hình thái giống như dạng dòng sông khí quyển nên sẽ kéo dài đợt mưa, gây nguy cơ lũ lụt, sạt lở với các tỉnh miền núi phía Bắc và dải miền Trung.
"Bởi vậy, khi mùa bão mới bắt đầu, sự chuẩn bị cho công tác ứng phó phải dài hơi, tránh tâm lý chủ quan khi bão đi qua. Phải chờ tới khi kết thúc mùa mưa bão chúng ta mới thấy ý nghĩa của việc chằng chống, gia cố nhà cửa, cắt tỉa cành cây lúc này quan trọng và có ý nghĩa ra sao. Ứng phó với bão không phải một lần", TS Nguyễn Ngọc Huy nhận định.
