Steroid tại chỗ thường được kê đơn cho các tình trạng da khác nhau, do đặc tính giảm đau và chống viêm nhanh chóng. Tuy nhiên, khi lạm dụng hoặc sử dụng quá mức, những loại kem, thuốc mỡ tưởng chừng như vô hại này lại có thể dẫn tới những hậu quả nặng nề.
1. Tác dụng của steroid tại chỗ
Steroid bôi tại chỗ là thuốc bôi trực tiếp lên da để giảm viêm, ngứa và các triệu chứng khác liên quan đến các tình trạng da như bệnh chàm, bệnh vẩy nến và viêm da... Thuốc hoạt động bằng cách ngăn chặn phản ứng miễn dịch, giảm viêm, giúp giảm đau cho những người bị ảnh hưởng.
Mặc dù steroid tại chỗ có thể giúp giảm đau đáng kể khi sử dụng theo chỉ dẫn, nhưng việc sử dụng sai hoặc lạm dụng có thể dẫn đến tác dụng phụ.
Steroid dùng tại chỗ là nhóm thuốc chống viêm được sử dụng khá phổ biến nhằm kiểm soát tình trạng viêm da cơ địa, eczema và các bệnh lý viêm da khác…
Một số người muốn giảm đau nhanh chóng hoặc không nhận thức được những rủi ro tiềm ẩn có thể lạm dụng các loại thuốc này bằng cách bôi quá mức, trong thời gian dài hoặc trên những vùng da không bị ảnh hưởng. Việc lạm dụng này có thể dẫn đến một hiện tượng được gọi là nghiện steroid tại chỗ hoặc hội chứng cai steroid tại chỗ.
2. Nguy cơ khi lạm dụng steroid tại chỗ
Steroid tại chỗ là cần thiết trong một số điều kiện nhất định và đối với một số người, nhưng việc lạm dụng sản phẩm này có thể nguy hiểm:
- Làm mỏng da: Việc sử dụng kéo dài hoặc lạm dụng steroid tại chỗ có thể khiến da trở nên mỏng, dễ bị tổn thương, nhiễm trùng do vi khuẩn, nấm cũng như các vấn đề về da khác. Da cũng có thể bị rạn da hoặc có thể bị đỏ, ngứa, nổi mụn và nhăn vĩnh viễn.
- Đổi màu da: Việc sử dụng steroid tại chỗ trong thời gian dài có thể dẫn đến thay đổi sắc tố da, dẫn đến các mảng sáng hơn hoặc sẫm màu hơn (gọi là giảm hoặc tăng sắc tố). Ngoài ra, có thể gây giãn tĩnh mạch (các tĩnh mạch có thể nhìn thấy được gọi là telangiectasia).
- Cơn bùng phát bệnh trở lại: Việc ngừng sử dụng steroid tại chỗ đột ngột sau khi sử dụng kéo dài có thể gây ra cơn bùng phát trở lại của tình trạng da ban đầu, thường nghiêm trọng hơn trước.
- Tác dụng toàn thân: Trong một số trường hợp, việc hấp thu quá nhiều steroid tại chỗ vào máu có thể dẫn đến các tác dụng phụ toàn thân, bao gồm ức chế tuyến thượng thận, hội chứng Cushing và mất cân bằng nội tiết tố khác.
Một số hình ảnh tác dụng phụ của steroid tại chỗ:
Mặt đỏ dai dẳng
Nhiễm trùng nấm
Giãn tĩnh mạch
Mụn do steroid
Mọc lông trên mặt…
3. Phòng ngừa như thế nào?
Để ngăn ngừa những nguy hiểm liên quan đến việc lạm dụng steroid tại chỗ, điều quan trọng người bệnh cần sử dụng thuốc hợp lý, nhận thức được các tác dụng phụ tiềm ẩn và tầm quan trọng của việc giảm dần việc điều trị theo chỉ dẫn. Bệnh nhân nên làm theo hướng dẫn của bác sĩ da liễu một cách cẩn thận, tránh tự dùng thuốc và tìm tư vấn y tế nếu gặp bất kỳ phản ứng bất lợi nào.
Mặc dù steroid tại chỗ có thể có hiệu quả trong việc kiểm soát các tình trạng da khác nhau, nhưng việc sử dụng sai hoặc lạm dụng chúng có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng đối với sức khỏe làn da và sức khỏe tổng thể. Do đó, người bệnh không nên tự ý sử dụng thuốc, không lạm dụng khi được bác sĩ kê đơn, ngừng thuốc từ từ (nếu dùng trong thời gian dài).
