Từ nhiều năm nay, salbutamol là hoạt chất sử dụng làm thuốc điều trị bệnh cho người. Tuy vậy, gần đây, salbutamol đang bị một số cơ sở chăn nuôi sử dụng nhằm tạo nạc cho gia súc, gia cầm làm ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng do chất tồn dư của chúng.
Salbutamol sử dụng trong y học như thế nào?
Salbutamol có tác dụng chọn lọc kích thích các thụ thể beta 2 (có ở cơ trơn phế quản, cơ tử cung, cơ trơn mạch máu) và ít tác động đến các thụ thể beta 1 trên cơ tim. Vì vậy, salbutamol có tác dụng làm giãn phế quản, giãn cơn co tử cung và ít tác dụng trên tim. Trong y học, salbutamol được sử dụng trong lĩnh vực nội khoa hô hấp để thăm dò chức năng hô hấp, điều trị giãn phế quản ở cơn hen cấp tính, mạn tính, điều trị tắc nghẽn đường dẫn khí như viêm phổi tắc nghẽn mạn tính. Trong sản khoa, salbutamol được chỉ định trong một số trường hợp thật cần thiết.
Dù uống hay tiêm dung dịch salbutamol đều có thể gặp một số tác dụng không mong muốn như đánh trống ngực, nhịp tim nhanh, đổ mồ hôi, nhức đầu, run tay, chóng mặt, bồn chồn, mất ngủ, chuột rút hoặc có thể gây rối loạn tiêu hóa (khô miệng, buồn nôn, nôn) hoặc khô họng, ho do họng bị kích thích, khàn tiếng. Ngoài ra, có thể gây phù, nổi mề đay, nặng hơn là tụt huyết áp, trụy mạch.
Vì vậy, việc sử dụng salbutamol trong điều trị bệnh cho con người nhất thiết phải có chỉ định của bác sĩ khám bệnh để được dùng đúng liều lượng và đúng thời gian sử dụng. Người bệnh cần cung cấp cho bác sĩ biết bản thân đã và đang mắc các bệnh như rối loạn tim mạch, hẹp van động mạch chủ dưới, đặc biệt là suy mạch vành, nhịp tim nhanh, tăng huyết áp hoặc tiền sử bị đái tháo đường hoặc bị cường giáp trạng hoặc đang mang thai, cho con bú..., để bác sĩ cân nhắc có nên dùng thuốc salbutamol hay không hoặc dùng thuốc khác thay thế?
Cách chọn thịt lợn không có sabutamol: thịt màng ngoài khô, màu đỏ tươi hoặc đỏ sẫm; tránh thịt có màu xanh nhạt hoặc hơi thâm, không bóng, màng ngoài nhớt... (Ảnh minh họa)
Và tác hại của salbutamol trong chăn nuôi
Trong đời sống, việc sử dụng salbutamol sai mục đích, sang lĩnh vực chăn nuôi sẽ gây ảnh hưởng nguy hại đến sức khỏe con người. Bởi vì, các chất tạo nạc cho gia súc, gia cầm thường có nguồn gốc từ nhóm B-agonist là salbutamol, clenbutarol. Đây là nhóm chất độc hại mà Tổ chức Nông lương Thế giới (FAO) và Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã cấm sử dụng trong nhiều năm nay. Nếu người chăn nuôi cho salbutamol vào thức ăn cho lợn chỉ trong khoảng 1-2 tháng, thậm chí là 15 ngày, đã phải cho lợn xuất chuồng, nếu không chúng sẽ thoái hóa, có thể chết. Do đó, nếu con người ăn phải thịt lợn chứa chất salbutamol tạo nạc, tức là con người đã ăn trực tiếp chất tồn dư các chất đó trong một thời gian dài. Chất tồn dư đó sẽ tác động lên não, tim, gan, tụy của người sử dụng, làm cho tim đập nhanh, tăng huyết áp, run cơ, rối loạn tiêu hóa. Thậm chí, theo một số chuyên gia, đây là một trong những hoạt chất có khả năng gây ung thư nếu bị tích lũy nhiều trong cơ thể. Vì vậy, để quản lý chặt chẽ salbutamol từ khâu nhập khẩu và phân phối cũng như quá trình sử dụng thuốc nhằm ngăn ngừa tác hại khôn lường của nó trong chăn nuôi, các cơ quan chức năng cần có những biện pháp kiểm soát chặt chẽ, nghiêm ngặt.
Lời khuyên của thầy thuốc
Thuốc salbutamol dùng trong y học có nhiều tác dụng phụ, vì vậy không nên tự mua thuốc để điều trị, nhất là người cao tuổi, phụ nữ đang mang thai bị hen suyễn, người mắc bệnh hen kèm theo đái tháo đường, bệnh tim mạch, huyết áp. Khi sử dụng nếu thấy bất thường cần ngưng thuốc, báo cho bác sĩ biết hoặc đi bệnh viện ngay để được xử trí kịp thời.
Trong khi chờ xử lý triệt để của các cơ quan chức năng, để đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, các bà nội trợ cần chọn mua thịt đảm bảo chất lượng, tránh mua phải thịt nạc có chứa chất tồn dư salbutamol. Chọn thịt màng ngoài khô, màu đỏ tươi hoặc đỏ sẫm, tránh thịt có màu xanh nhạt hoặc hơi thâm, thậm chí đen, không bóng, màng ngoài nhớt, phần nạc có độ rắn chắc, đàn hồi cao (dùng ngón tay ấn không để lại vết lõm) và không có mùi lạ...