PGS.TS Nguyễn Thị Liên Hương, Thứ trưởng Bộ Y tế chủ trì hội nghị. Hội nghị có sự tham gia của đại diện một số Cục, Vụ liên quan thuộc Bộ Y tế; Đại diện Tổ chức Y tế thế giới (WHO) và 1 số tổ chức quốc tế tại Việt Nam; sở Y tế 34 tỉnh, thành trong cả nước.
Nguy cơ xâm nhập bại liệt vào Việt Nam là rất cao và hiện hữu
Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương cho biết nước ta có trên 95% trẻ em được tiêm, uống vắc xin bại liệt trong nhiều năm qua, Việt Nam đã không ghi nhận bất cứ trường hợp mắc bại liệt nào và được tổ chức WHO công nhận thanh toán bệnh bại liệt trên toàn quốc vào năm 2000.
Tuy nhiên, trước diễn biến tình hình bệnh bại liệt tại Lào vừa ghi nhận 1 ca dương tính với virus bại liệt tuýp 1 có nguồn gốc từ vắc xin (VDPV1) vào cuối tháng 8 và đầu tháng 10/2025 quốc gia này ghi nhận thêm 2 trường hợp dương tính trong số 28 trẻ khỏe mạnh, ngày 17/10, Lào đã công bố dịch bại liệt toàn quốc.
PGS.TS Nguyễn Thị Liên Hương, Thứ trưởng Bộ Y tế chủ trì hội nghị.
Tổ chức WHO coi ổ dịch tại Lào là ổ dịch của khu vực và khuyến cáo các nước có chung biên giới với Lào cùng triển khai các biện pháp đáp ứng chống dịch. Tổ chức này cũng cảnh báo nguy cơ xâm nhập bại liệt vào Việt Nam là rất cao và hiện hữu.
Trước cảnh báo của WHO về bệnh bại liệt trong khu vực và trên thế giới dẫn đến gia tăng nguy cơ virus bại liệt xâm nhập vào Việt Nam và bệnh này có thể quay trở lại sau nhiều năm khi đã được tổ chức này công nhận thanh toán, loại trừ, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương cho biết, Bộ đã khẩn trương chỉ đạo các đơn vị tăng cường giám sát các trường hợp liệt mềm cấp, tăng cường tiêm chủng thường xuyên nhằm duy trì và nâng cao tỷ lệ miễn dịch trong cộng đồng, đánh giá nguy cơ và nâng cao năng lực về xét nghiệm…
Thứ trưởng Nguyễn Thị Liên Hương khẳng định quyết tâm của toàn ngành y tế trong việc kiểm soát, ngăn chặn nguy cơ bại liệt tái xâm nhập, bảo vệ sức khỏe cho người dân, đặc biệt là trẻ em.
Việt Nam chủ động ứng phó
Đại diện WHO cho biết Việt Nam đã loại trừ bệnh bại liệt được 25 năm, tuy nhiên điều đó chưa đủ để bảo đảm nguy cơ tái xuất bệnh bại liệt không còn. Một điểm đáng quan ngại, dù nhiều khu vực trên thế giới đã được tuyên bố thanh toán bệnh bại liệt, song gần đây lại xuất hiện các chủng virus bại liệt biến đổi gen.
Hiện có ba quốc gia trong khu vực Tây Thái Bình Dương ghi nhận chủng virus này là Indonesia, Papua New Guinea và Lào. Khi ghi nhận một ca bại liệt hoặc xác định có ổ dịch lưu hành, quy trình ứng phó sẽ vô cùng phức tạp, đòi hỏi sự phối hợp trong nước, khu vực và quốc tế.
Quang cảnh điểm cầu Bộ Y tế.
Ngoài ra, toàn bộ quá trình đáp ứng, giám sát và chờ được công nhận chấm dứt dịch phải tính thời gian bằng năm. Điều đó đồng nghĩa nguồn lực về nhân sự, kinh phí và các hoạt động chuyên môn sẽ phải tăng lên gấp nhiều lần, do vậy việc củng cố hệ thống tiêm chủng, giám sát và xét nghiệm trong giai đoạn hiện nay là vô cùng cấp thiết.
Riêng tại Việt Nam, tổ chức này cảnh báo khoảng trống miễn dịch do tỷ lệ tiêm chủng bại liệt chưa đạt chỉ tiêu, hệ thống giám sát liệt mềm cấp trong một số năm gần đây chưa đạt chỉ tiêu, giám sát môi trường đã tạm dừng hoạt động từ tháng 12/2023.
Để ứng phó với nguy cơ này, Bộ Y tế đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo khẩn cấp, theo đó các địa phương cần khẩn trương rà soát tiền sử tiêm chủng, tổ chức tiêm bù/tiêm vét vắc xin phòng bại liệt (IPV, bOPV) cho các trường hợp chưa uống/tiêm hoặc uống/tiêm chưa đủ liều, đặc biệt tại khu vực có nguy cơ cao. Tăng cường tiêm chủng thường xuyên đảm bảo an toàn, hiệu quả...
Nguy cơ lây lan quốc tế của virus bại liệt vẫn tiếp tục là một vấn đề y tế khẩn toàn cầu
Tại cuộc họp, đại diện tổ chức WHO tại Việt Nam cho biết, cuộc họp lần thứ 43 của Ủy ban khẩn cấp về Điều lệ y tế quốc tế về bại liệt do Tổng Giám đốc WHO triệu tập tháng 10/2025 kết luận, nguy cơ lây lan quốc tế của virus này vẫn tiếp tục là một vấn đề y tế khẩn toàn cầu.
Thông tin về bệnh bại liệt.
WHO khuyến nghị Việt Nam ứng phó dịch theo cách tiếp cận khu vực. Cụ thể, triển khai khẩn chiến dịch tiêm chủng bổ sung bOPV tại các tỉnh có nguy cơ cao và tăng cường tiêm bù, tiêm vét bOPV/IPV tại các tỉnh còn lại.
Đồng thời xây dựng kế hoạch chuẩn bị và ứng phó dịch bại liệt toàn quốc bao gồm tiêm chủng, giám sát và xét nghiệm. Thậm chí, cần rà soát 1-2 tuần/lần những trường hợp nghi ngờ, lấy mẫu tất cả các trường hợp liệt mềm ở trẻ từ 15 tuổi trở xuống để xét nghiệm…
Bên cạnh đó, cần khôi phục các điểm giám sát môi trường tại miền Bắc và mở rộng tới các khu vực nguy cơ cao; đảm bảo đủ vật tư xét nghiệm cho giám sát và xét nghiệm, giám sát môi trường.
Tăng cường phối hợp xuyên biên giới với Lào và hợp tác với các đối tác toàn cầu để chủ động phòng bệnh; chia sẻ thông tin kịp thời với WHO, mạng lưới bại liệt toàn cầu để nhận được hỗ trợ kịp thời cho quốc gia và khu vực.
Nhằm bảo vệ, giữ vững thành quả thanh toán bại liệt đã đạt được, PGS.TS Nguyễn Thị Liên Hương đề nghị UBND tỉnh, thành phố và các đơn vị tập trung triển khai thực hiện đồng bộ các biện pháp ứng phó phòng chống bệnh bại liệt, đặc biệt là các xã giáp với Lào cần chủ động, tăng cường trao đổi, cập nhật thông tin về tình hình dịch bệnh bại liệt với phía bạn cũng như phối hợp triển khai hiệu quả các biện pháp phòng, chống dịch bệnh; Đẩy mạnh hoạt động tuyên truyền, truyền thông để người dân hiểu và chủ động thực hiện các biện pháp phòng, chống bệnh bại liệt;
Sở Y tế tỉnh, thành phố thực hiện Kế hoạch đáp ứng nguy cơ xâm nhập và lây lan bệnh bại liệt giai đoạn 2025-2026 và rà soát, tổ chức tiêm chủng vắc xin phòng bại liệt.
Các Vụ, Cục, Văn phòng Bộ Y tế, các Viện Vệ sinh dịch tễ, Viện Pasteur, bệnh viện đẩy mạnh công tác quản lý, giám sát, xây dựng kế hoạch thu dung điều trị, phối hợp hướng dẫn và tăng cường hoạt động giám sát bệnh bại liệt theo hướng dẫn của Bộ Y tế.
Các điểm cầu họp trực tuyến.
Thứ trưởng Nguyễn Thị Liên Hương cũng đề nghị WHO, Quỹ Nhi đồng Liên hiệp quốc tiếp tục hỗ trợ, cập nhật thông tin, chia sẻ cho Bộ Y tế về tình hình bại liệt trên thế giới và các hoạt động đáp ứng, thúc đẩy sự hỗ trợ của các đối tác để giảm thiểu nguy cơ xâm nhập bệnh bại liệt, bảo vệ thành quả thanh toán bệnh bại liệt tại Việt Nam.
