Nguy cơ ung thư từ đột biến gien di truyền!

Nếu cả hai phiên bản gian của bạn đều mang đột biến gây ung thư, nguy cơ mắc ung thư của bạn sẽ càng cao hơn. Ước tính, 10% số ca ung thư hiện nay do di truyền.

Ung thư là một dạng bệnh gây ra do các tế bào bất thường phân chia một cách không kiểm soát. Quá trình này được kích hoạt hay điều khiển bởi đột biến của gien di truyền AND trong tế bào. Hệ quả cuối cùng là sự phá hủy các hệ mô trong cơ thể.Ung thư có thể ở dạng khối u khu trú hoặc di căn - phát tán từ mô ban đầu tơi nhiều cơ quan khác.Nếu không được phát hiện sớm, ung thư có thể tiến triển nhanh và sẽ khó chữa trị.

Tầm soát được bao nhiêu gien gây ung thư?

Hiện nay chúng ta đã biết có tới 5 - 10% tất cả các dạng ung thư có thể được di truyền (tùy thuộc vào loại ung thư hay nguồn gốc).Điều này có nghĩa là người mang đột biến gien gây ung thư có thể có khuynh hướng bị ung thư vào một thời điểm trong đời.Phân tích gien liên quan đến các bệnh ung thư di truyền sẽ giúp bạn có phương hướng phòng ngừa phù hợp nếu bạn có mang những đột biến gien gây ung thư.

TS. Phan Minh Liêm, Thành viên của Hiệp hội Di truyền Y khoa Hoa Kỳ, cho biết, ung thư là căn bệnh phát sinh do đột biến gien. Theo Viện Ung thư Quốc gia Hoa Kỳ và Hiệp hội Di truyền Y khoa của Hoa Kỳ, nhiều đột biến có thể di truyền đến các thế hệ sau và gia tăng đáng kể nguy cơ ung thư. Chẳng hạn như, đột biến trên các gien BRCA1, BRCA2 có thể tăng nguy cơ mắc ung thư đến 80%; đột biến gien TP53 (hội chứng Li-Fraumeni) tăng nguy cơ ung thư đến 90%, đột biến gien PTEN, RB1 gây ung thư đa cơ quan với xác suất có thể lên đến 85,2%. Nhiều đột biến gien quan trọng có khả năng di truyền cao, ví dụ như đột biến trên các gien BRCA1, BRCA2, TP53, ATM… và làm tăng 35 - 90% nguy cơ mắc ung thư.

Do đó, giải mã gien và phân tích di truyền y khoa giúp phát hiện các đột biến gen ung thư di truyền sẽ góp phần làm tăng hiệu quả phát hiện sớm và điều trị ung thư.

Ung thư vú và các bệnh ung thư phụ khoa

Hiện nay, các chuyên gia đã tầm soát và phân tích 35 gien liên quan tới bệnh ung thư vú và các loại ung thư phụ khoa

Ung thư đại trực tràng

25 gien liên quan đến ung thư đại trực tràng được phân tích và tầm soát

Ung thư các tuyến nội tiết (các bệnh lý ung thư tuyến giáp và cận giáp)

14 gien liên quan đến các bệnh ung thư tuyến nội tiết

Ung thư dạ dày

Căn bệnh này liên quan đến 18 gien

Ung thư máu (hội chứng loại sinh tủy, ung thư dòng bạch cầu)

Các chuyên gia di truyền sẽ phân tích 46 gien liên quan đến các bệnh lý ung thư máu

Ung thư não và các mô thần kinh khác

Căn bệnh ung thư này liên quan đến 40 gien

Ung thư tụy

28 gien được phân tích/tầm soát

Ung thư tuyến tiền liệt

14 gien liên quan đến ung thư tuyến tiền liệt sẽ được phân tích/tầm soát

Ung thư thận và đường tiết niệu

30 gien sẽ được phân tích để tầm soát đột biến gây ung thư

Ung thư da

Liên quan đến đột biến của 9 gien

Ung thư xương và các mô mềm khác (sarcoma)

41 gien sẽ được phân tích và tầm soát đột biến

Thay đổi lối sống ngăn ngừa hơn 40% ung thư

Theo Trung tâm ung thư MD Anderson, 2/3 số ca ung thư có thể phòng tránh được nếu chúng ta áp dụng đầy đủ các biện pháp tầm soát và phòng ngừa. Các tác nhân gây đột biến gien dẫn đến ung thư gồm: lối sống (thói quen hút thuốc lá, rượu bia…), môi trường (ô nhiễm, chất gây ung thư), tác nhân gây bệnh (virus, vi khuẩn…) và các bệnh khác (béo phì, tiểu đường, suy giảm miễn dịch…).

Trong đó nguyên nhân từ các yếu tố liên quan đến lối sống: Thuốc lá chiếm 21%; rượu bia chiếm 5%, chế độ ăn ít rau, ít trái cây: 5%; quan hệ tình dục không an toàn: 3%; thiếu vận động: 2%; lây nhiễm trong quá trình chăm sóc sức khỏe: 2%; béo phì và thừa cân: 2%; ô nhiễm không khí và khói thuốc lá thụ động: 1,5%.

Để giảm nguy cơ ung thư tập thể dục thường xuyên, duy trì cân nặng hợp lý với nam giới là 45 phút/lần, 4 lần mỗi tuần; nữ giới là 40 phút/lần, 4 lần mỗi tuần. Bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây ung thư như tránh tia tử ngoại của mặt trời (từ 10 giờ sáng đến 4 giờ chiều); không thuốc lá và tránh xa khói thuốc.

Theo các chuyên gia, chế độ ăn uống lành mạnh với các loại thức ăn giảm nguy cơ ung thư như: ăn nhiều hoa quả, rau xanh (khoai lang, súp lơ xanh, trắng, cải bó xôi, cần tây, xà lách, cà chua, bột ngũ cốc, yến mạch, đậu đen, đậu đỏ, cam, lê, nho, dâu, hải sản, đậu phụ, sữa ít béo, phô mai ít béo, hạt hạnh nhân, nghệ, tỏi, dầu ô liu, nước ép và sinh tố trái cây không thêm đường, trà xanh…).

Hạn chế sử dụng các vật dụng bằng nhựa, xốp, nilon để chứa thức ăn, nước uống.Nấu ăn ở nhiệt độ dưới 135⁰C để hạn chế biến tính thức ăn.Thức ăn nên nấu ở nhiệt độ 100 - 125⁰C. Hạn chế dùng thịt heo xông khói, xúc xích, đồ hộp chứa nhiều chất bảo quản thực phẩm…

Một trong những biện pháp giảm nguy cơ mắc ung thư là chích ngừa các bệnh lây nhiễm như viêm gan siêu vi B, virus gây ú nhú ở người HPV… sống yêu đời và luôn tầm soát sức khỏe định kỳ.