Trước việc bán sâu được tiền, không ít người bỏ công săn lùng trong đó có cả trẻ em mà bất chấp nguy hại do sâu ban miêu có thể gây ra cho sức khỏe. Trước đó, cũng đã có trường hợp tử vong vì ngộ độc sâu ban miêu nặng.
Chất độc có thể gây tổn thương thận, gan, rối loạn đông máu...
ThS.BS. Nguyễn Trung Nguyên - Phụ trách Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai cho biết: Sâu ban miêu có tên khoa học là Cantharis vesicatoria còn gọi là manh trùng, ban manh, ban mao. Thực chất là thứ sâu có cánh cứng, màu xanh lục biếc, dài khoảng 15 - 20mm, ngang 4 - 6mm, đầu hình tim, có rãnh dọc ở giữa, râu đen hình sợi. Thân có 11 đốt, giữa đầu và thân có một chỗ thắt lại. Phía trên 2 cánh màu đen có các chấm màu vàng hoặc màu đỏ nhạt; hoặc thân màu vàng với các điểm hay các dải ngang màu đen.
Điều trị cho bệnh nhân ngộ độc sâu ban miêu.
Theo ThS.BS. Nguyễn Trung Nguyên, độc tố của sâu ban miêu là cantharidin, rất độc, gây hủy hoại protein. “Khi vào cơ thể, qua đường tiêu hóa sẽ gây tình trạng ngộ độc nặng nhất, gây tổn thương dạ dày ruột, đau bụng nôn mửa, chảy máu đường tiêu hóa, hoại tử ruột, tổn thương tất cả cơ quan của cơ thể, thận, gan, rối loạn đông máu” - BS. Nguyên cho biết.
Còn nếu tiếp xúc đường da (dùng tay bắt trực tiếp số lượng lớn), đường hô hấp (mở bao đựng sâu ra hít phải) cũng gây tình trạng dị ứng trầm trọng, nhất là những người da mỏng, có vị trí vết thương, tiếp xúc nhiều với sâu ban miêu; hơi độc khiến mắt cay, bỏng rát. Độc tố của sâu ban miêu có thể tiết ra (giống kiến ba khoang), nếu tay cầm và quyệt vào mắt, rụi mắt sẽ gây bỏng rát, tổn thương giác mạc.
Tại Trung tâm Chống độc - Bệnh viện Bạch Mai, trong vòng vài năm gần đây ghi nhận được gần chục trường hợp ngộ độc sâu ban miêu mức độ rất nặng. 2 trong số đó tử vong, một được cứu sống nhưng kèm theo nhiều biến chứng như suy thận, viêm phổi, viêm gan với chi phí điều trị rất nặng nề. Duy nhất một trường hợp được cứu sống.
Đơn cử như trường hợp 2 chị em ruột ở Thanh Hóa khi bắt được bọ cánh cứng ở cây ngô đã rang lên ăn, chỉ sau ăn khoảng 20 - 30 phút xuất hiện đau rát cổ họng, đau bụng, nôn mửa, nôn ra dịch máu, đại tiện phân lỏng. Một trường hợp khác ở Hòa Bình, khi bắt được số lượng lớn bọ xít có vằn đỏ ở trên cây đã cùng bạn ăn nhậu. Chỉ sau 30 phút ăn loài bọ này, bệnh nhân thấy nóng rát vùng cổ, buồn nôn và nôn, đi ngoài phân sệt, kèm theo đau cơ nhiều.
“Qua khai thác người nhà bệnh nhân về hình dạng con bọ xít, cùng với các biểu hiện ngộ độc rất giống với ngộ độc độc tố của sâu ban miêu. Ngộ độc sâu ban miêu là ngộ độc gặp không nhiều nhưng rất nặng nề, tỷ lệ tử vong rất cao và gây khó khăn cho hầu hết các bác sĩ cấp cứu ban đầu khi tiếp xúc với loại ngộ độc này” - BS. Nguyên cảnh báo.
Sâu ban miêu.
Người dân không đi bắt, tuyệt đối không ăn sâu ban miêu
“Trên thế giới cho tới nay chưa có phác đồ điều trị hiệu quả, điều trị thực tế rất thay đổi và tùy thuộc vào điều kiện cơ sở vật chất hiện có cũng như khả năng hồi sức của cơ sở. Tuy nhiên, theo ghi nhận từ báo chí gần đây, hầu hết các trường hợp ngộ độc sâu ban miêu đều dẫn đến tử vong” - ThS.BS. Nguyễn Trung Nguyên cho biết.
Do dó, các chuyên gia chống độc cảnh báo người dân không nên đi bắt sâu độc để phòng ngộ độc, tuyệt đối không ăn sâu ban miêu vì nó rất dễ nhầm lẫn với các loại bọ xít khác như bọ xít nhãn, bọ xít lúa người dân vẫn bắt để ăn.
Theo BS. Nguyên, bọ xít có nhiều loài, trong đó cũng nhiều loài có thể có chất độc. Thông tin y học về độc tính của các loài sâu, bọ xít hiện nay còn ít. Do đó có rất ít loài sâu, bọ xít được khoa học chứng minh là an toàn để ăn. Độc tố của sâu ban miêu cũng không bị phân hủy ở nhiệt độ nấu ăn thông thường.
“Vì thế, tuyệt đối không nên ăn sâu ban miêu, kể cả dạng thuốc có sâu ban miêu vì cực độc. Nếu bà con đi bắt sâu cần đeo kính, khẩu trang, đeo găng, mặc quần áo dài. Tránh hạn chế tiếp xúc da với sâu ban miêu, kể cả qua đường hơi thở. Nếu tiếp xúc với sâu ban miêu bị chất độc gây bỏng rát, đỏ rộp da, mắt cần rửa da bằng nước, rửa mắt liên tục bằng nước sạch, chớp mắt liên tục rồi đến cơ sở y tế kiểm tra” - BS. Nguyên khuyến cáo.