(SKDS) - Nói đến bệnh tăng huyết áp (THA), người ta nghĩ ngay đến một loại bệnh thuộc về thế giới của những người…già hay ít ra cũng từ cái tuổi 40 trở lên. Vì vậy, THA ở trẻ em (lứa tuổi thiếu niên, nhi đồng) ít khi được chú ý đúng mức. Những nghiên cứu gần đây đã cho thấy tỷ lệ trẻ em “tuổi thấp mà huyết áp cao” đang ngày càng gia tăng…
Hiện không có một mốc đơn giản để xác định tăng HA ở trẻ em do HA còn thay đổi theo tuổi và theo sự phát triển của trẻ.
 Béo phì là nguyên nhân gây tăng huyết áp ở trẻ. Ảnh: TL |
Nguyên nhân gây tăng huyết áp ở trẻ?
Có rất nhiều nguyên nhân gây tăng HA ở trẻ em. Hàng đầu là các nguyên nhân như bệnh lý thận: viêm cầu thận, viêm bể thận, thận đa nang, tổn thương thận do thuốc, hẹp động mạch thận…; bệnh lý tim mạch như hẹp eo động mạch chủ; bệnh lý hệ nội tiết như cường giáp, u tủy thượng thận, suy thượng thận…; bệnh lý thần kinh như tăng áp lực nội sọ, viêm tủy, hội chứng Guillain - Barré; do dùng một số thuốc cường giao cảm, do tăng natri máu….
Tăng HA nguyên phát cũng có thể gặp ở trẻ em tuy hiếm hơn tăng HA có nguyên nhân. Các yếu tố nguy cơ tăng HA nguyên phát là béo phì (BMI trên 25), tiền căn gia đình có người tăng HA, đái tháo đường, tăng cholesterol và triglyceride máu, do stress, do chế độ ăn…
Tăng huyết áp ở trẻ em có nguy hiểm?
Tăng HA ở TE gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như các rối loạn giấc ngủ, đặc biệt là hội chứng ngừng thở khi ngủ; đột quị não; nhồi máu cơ tim; suy tim; suy thận, các tổn thương đáy mắt; các triệu chứng về thần kinh - tâm thần như đau đầu, chóng mặt, khó tập trung học tập… làm ảnh hưởng rất lớn đến cuộc sống bình thường của trẻ cả về hiện tại và tương lai.
 Cần theo dõi huyết áp thường xuyên để điều chỉnh thuốc điều trị. |
Chẩn đoán tăng HA ở trẻ em
Chẩn đoán tăng HA ở trẻ em dựa vào trị số HA đo được bằng một bộ đo HA chuẩn (chiều dài của túi cao su trong băng đo HA bằng 80% và chiều rộng bằng 40% chu vi cánh tay trẻ). Có thể đo nhiều lần hoặc theo dõi HA liên tục 24h để đảm bảo tính chính xác của chẩn đoán. Trị số HA đo được sẽ so sánh với trị số HA cao theo từng lứa tuổi như 6 - 7 tuổi, 8 - 9 tuổi…để kết luận là có tăng HA hay không?
Một số phương pháp cận lâm sàng cũng nên được tiến hành để chẩn đoán nguyên nhân tăng HA như siêu âm doppler tìm dấu hẹp động mạch thận, hẹp eo động mạch chủ; các xét ngiệm đường máu, mỡ máu; xét nghiệm chức năng tuyến giáp, tuyến yên, tủy thượng thận...
Điều trị có như người lớn?
Thay đổi lối sống cho trẻ là biện pháp đầu tiên được áp dụng nhằm làm giảm HA. Sau khi đã áp dụng các phương pháp trên không kết quả, các thuốc hạ huyết áp sẽ được chỉ định để đưa trị số HA của trẻ về bình thường. Các thuốc được dùng là thuốc lợi tiểu để thải bỏ nước và muối; thuốc chẹn beta, chẹn kênh canxi, thuốc ức chế men chuyển cũng thường được sử dụng để điều trị tăng HA ở trẻ em. Theo dõi HA thường xuyên để điều chỉnh lượng thuốc điều trị.
Điều trị nguyên nhân gây tăng HA như phẫu thuật sửa hẹp eo động mạch chủ, hẹp động mạch thận, điều trị cường giáp, u tủy thượng thận, các bệnh lý về thận cũng có thể được tiến hành nếu có sự hiện diện của các nguyên nhân nói trên.
 Ăn nhiều rau xanh, trái cây tốt cho sức khỏe.Ảnh: TL |
Thay đổi lối sống cho trẻ bao gồm duy trì cân nặng ở mức lý tưởng (BMI từ 18 – 22); cung cấp cho trẻ một chế độ ăn lành mạnh: nhiều chất xơ, rau xanh, hoa quả tươi, ít đường, đạm và mỡ; giảm lượng muối trong bữa ăn của trẻ: trẻ 4 – 8 tuổi, lượng muối dưới 1.200 milligrams/ ngày, trẻ lớn hơn lượng muối dưới 1500 milligrams/ ngày; khuyến khích trẻ hoạt động thể lực khoảng 30 phút mỗi ngày, hạn chế trẻ ngồi xem TV, chơi game; tổ chức cho trẻ tham gia vào các hoạt động chung của cả gia đình…
Tóm lại, tăng HA ở trẻ em nên được chú ý theo dõi ngay từ khi trẻ mới lọt lòng mẹ, nhất là ở những trẻ có các yếu tố nguy cơ như bố mẹ, anh chị em ruột bị tăng HA. Điều chỉnh lối sống là một biện pháp hữu ích để phòng ngừa và điều trị tăng HA ở trẻ em.
Tiến sĩ - Bác sĩ Vũ Đức Định