Mất thị lực, thậm chí tử vong...
Bé trai 2 tuổi nhập viện trong tình trạng sưng nề mắt phải. Người nhà cho biết, 2 tuần trước khi nhập viện, bé chảy mũi, sưng nề mắt bên phải và được đưa đi khám bệnh tại một BV ở Hậu Giang. Sau khoảng 3 ngày điều trị, tình trạng bệnh không thuyên giảm, bé được đưa đến BV.Nhi đồng Cần Thơ. Việc điều trị vẫn không đáp ứng, bé được chuyển đến BV. Mắt TP. HCM trước khi được đưa sang BV. Tai Mũi Họng.
TS.BS. Nguyễn Thị Thanh Thúy, Trưởng khoa Nhi - Tổng hợp, BV. Tai Mũi Họng TP.HCM nhận định, tình trạng nhiễm trùng của bé rất nặng. Sau khi được thực hiện các xét nghiệm và chụp CT-scan, bé được chẩn đoán có tình trạng viêm đa xoang gây biến chứng viêm mủ trong mắt phải thể nặng và được mổ cấp cứu, lấy sạch mô viêm mủ trong các xoang, dẫn lưu toàn bộ dịch mủ trong ổ mắt. Theo BS. Thúy, trường hợp này nếu chậm đến BV, bệnh nhân chắc chắn mù mắt.
PGS.TS.BS. Trần Phan Chung Thủy, Giám đốc BV. Tai Mũi Họng TP.HCM thông tin đây không phải là trường hợp duy nhất bị biến chứng mắt do viêm xoang. Trước đó một số trường hợp nhập viện muộn đã khiến mắt không thể cứu chữa. Cụ thể trong khoảng 5 năm qua, BV đã tiếp nhận và điều trị khoảng 30 trường hợp viêm xoang gây biến chứng ổ mắt ở trẻ em, chủ yếu vì sưng lồi mắt một bên, giảm vận động mắt.
Một ca biến chứng viêm xoang đang được điều trị
Không chỉ ở trẻ nhỏ, người lớn cũng có thể bị những biến chứng nặng nề từ viêm xoang.Cách đây không lâu, tại BV. Tai Mũi Họng TP.HCM, người đàn ông 58 tuổi, ở Kiên Giang cũng bị biến chứng mù một mắt và suýt tử vong. Bệnh nhân kể 9 ngày trước ông bị sưng đau mắt phải. Ông đến điều trị tại BV tuyến tỉnh nhưng không khỏi. Mắt phải ngày càng sưng hơn, đau hơn, mờ dần và mù hẳn. Kết quả nội soi, chụp CT-scan cho kết quả bệnh nhân bị viêm đa xoang biến chứng áp xe mắt phải, lan vào đỉnh hốc mắt và xoang hang.
Ths.BS.CKII. Nguyễn Minh Hảo Hớn, Trưởng Khoa Mũi Xoang, người trực tiếp điều trị nhận xét, mắt phải bệnh nhân bị mù hoàn toàn, sụp mi, liệt vận nhãn. Bệnh nhân được phẫu thuật cấp cứu trong đêm.Tuy nhiên, trong quá trình phẫu thuật, BS nhận thấy bệnh nhân có bệnh tình rất lạ. Toàn bộ niêm mạc hốc mũi hoại tử lan rộng. Mặc khác, khi dẫn lưu hốc mắt chỉ có một ít mủ không giống như những trường hợp khác.Bệnh nhân được cấy mủ, cắt lọc mô hoại tử gửi giải phẫu bệnh.
“Chỉ số đường huyết bệnh nhân rất cao, kèm theo tình trạng nhiễm trùng rất nặng, vi trùng có thể lan vào nội sọ gây viêm não, màng não. Vì vậy, người bệnh được tiếp tục hội chẩn chuyên khoa nội tiết, mắt và được tiếp tục điều trị tích cực, kháng sinh liều cao, cắt lọc mô hoại tử trong hốc mắt rộng và bơm rửa bằng dung dịch sát trùng pha loãng liên tục thêm 3 lần nữa. Sau đó, tình trạng bệnh giảm dần, bệnh nhân hết đau đầu, mắt phải hết sụp mi, vận nhãn tốt hơn và ra viện sau gần 1 tháng điều trị.
Theo BS. Hớn, những trường hợp tương tự, bệnh nhân cần được phát hiện sớm và điều trị kịp thời trong vòng 24 - 48 giờ.Nếu không xử lý kịp thời, người bệnh không chỉ bị ảnh hưởng thị lực mà còn có thể tử vong (trên 80%).
Dấu hiệu giúp phát hiện bệnh sớm
Đau là triệu chứng thường gặp nhất của viêm xoang. Tùy thuộc vị trí xoang bị viêm mà vị trí đau thay đổi: Đau vùng trán, đau vùng má hay hàm trên, đau sau hốc mắt, đau ở đỉnh đầu. Cơn đau tăng khi bệnh nhân nghiêng người về phía trước.Bệnh nhân cũng thường bị nghẹt mũi, chất tiết mũi trở nên đặc và đục, ho vì nước mũi chảy xuống họng gây ngứa. Tùy theo tình trạng viêm mà bị nghẹt một hay cả hai bên mũi, nghẹt từng lúc hay liên tục, có khi mất khứu giác. Người bệnh có thể sốt, đau nhức, mệt mỏi, đau răng, ngủ không yên giấc...
Để chẩn đoán viêm xoang, BS sẽ hỏi kỹ bệnh sử, triệu chứng và thăm khám.Nếu người bệnh thấy đau khi bị ấn vào các điểm xoang, nhiều khả năng đã bị viêm xoang. BS có thể thực hiện nội soi mũi xoang hay cho bệnh nhân làm một số xét nghiệm như chụp cắt lớp vi tính xoang, các xét nghiệm về dị ứng.
Nguyên tắc điều trị xoang là làm xoang dẫn lưu tốt, kiểm soát hoặc loại trừ nguồn gốc của tình trạng viêm, làm giảm cơn đau.Bệnh nhân phải tuân thủ đúng liều lượng thuốc, thời gian điều trị, cũng như lời khuyên bác sĩ. Nên uống nhiều nước giúp làm loãng chất tiết, dùng nước muối sinh lý rửa mũi, xông mũi bằng hơi nước nóng, đắp khăn nước ấm lên mặt cũng có thể làm dịu cơn đau...
Một trường hợp biến chứng hốc mắt do viêm xoang
Phẫu thuật
Đôi khi phẫu thuật là điều trị thay thế duy nhất để ngăn ngừa viêm xoang mạn tính, như nạo VA, cắt bỏ polyp mũi, chữa vẹo vách ngăn, dẫn lưu dịch tiết... Nếu nguyên nhân viêm xoang là dị ứng, bệnh nhân sẽ được bác sĩ tư vấn cách phòng tránh các yếu tố gây dị ứng.
Nên lưu ý thêm, viêm xoang có thể dẫn đến các biến chứng ở đường hô hấp như viêm tai giữa, viêm họng mạn tính, viêm thanh quản, khí phế quản; biến chứng ở mắt như nhiễm trùng ổ mắt, viêm thần kinh thị giác; biến chứng sọ não như viêm tắc tĩnh mạch xoang hang, viêm não, viêm màng não. Khi người bệnh viêm xoang bị sốt cao, đau đầu nghiêm trọng, đau mắt hay giảm thị lực, cần kịp thời đi khám bác sĩ.
Dù không thể ngăn ngừa tất cả các bệnh lý mũi xoang cũng như các đợt cảm lạnh hoặc nhiễm khuẩn, nhưng có thể áp dụng các biện pháp nhất định để giảm số lần, độ nặng cũng như ngăn ngừa viêm xoang cấp trở thành mạn tính.
Sắp xếp thời gian làm việc và nghỉ ngơi thích hợp, chế độ ăn uống đầy đủ dinh dưỡng và luyện tập để duy trì sức đề kháng chung chống nhiễm trùng.
Giữ sạch môi trường xung quanh, tránh xa khói thuốc lá, bụi và các chất ô nhiễm.
Đeo khẩu trang khi ra đường và làm việc nơi có nhiều bụi bặm, hóa chất...
Vệ sinh cơ thể, rửa tay thường xuyên. Tránh uống rượu vì có thể làm viêm xoang nặng hơn.
Thường xuyên vệ sinh mũi khi bị cảm cúm, tiếp xúc khí lạnh.
Cần điều trị các tác nhân gây viêm mũi xoang như cúm, sởi, polyp mũi, nạo VA, vẹo vách ngăn mũi, trám - nhổ răng sâu.
Không tự ý sử dụng các thuốc xịt thông mũi kéo dài mà không có ý kiến bác sĩ..
