Căng thẳng về tinh thần là trạng thái mà nhiều người hay nói đến khi gặp áp lực trong cuộc sống. Căng thẳng (stress) thường được mô tả là một tình trạng tiêu cực có ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần và thể chất của người đó. Một số nghề thiên về trí óc như sáng tác văn thơ nhạc, nhà báo... cũng hay gặp những vấn đề về stress. Cùng với nó là suy giảm trí nhớ, chứng hay quên, nếu trầm trọng còn dẫn đến các bệnh thần kinh trung ương như sa sút trí tuệ, đột quỵ hay tổn thương ở não, nhiễm trùng...
Nhóm thuốc an thần gây ngủ
Thuốc có tác dụng an thần giải lo (khi dùng liều thấp) và gây ngủ (khi dùng liều cao hơn). Nếu lạm dụng hoặc dùng không đúng sẽ gây nghiện. Điển hình là các thuốc barbiturat (amobarbital, butabarbital, immenoctal, secobarbital...). Trước đây nhóm thuốc này được sử dụng nhiều nhưng hiện nay gần như không còn sử dụng (chỉ sử dụng phenobarbital chống co giật và thiopental tiêm gây mê). Song hiện nay trên thị trường đen có một số biệt dược lưu hành và được gọi tên lóng là “xì coọc” người dùng cần phải hết sức cảnh giác vì thuốc có thể gây ngộ độc, thậm chí tử vong nếu dùng quá liều.
Căng thẳng trong cuộc sống khiến nhiều người phải tìm đến thuốc.
Nhóm benzodiazepin
Các thuốc thường dùng là diazepam (seduxen, valium), flurazepam (dalmane), estazolam (prosom, nucfalon), temazepam (normison, restoril), triazolam (halcion) quazepam (doral)... Hiện nay nhóm này được sử dụng khá nhiều, đây là các thuốc nhóm hướng tâm thần được quản lý cấp phát trong các cơ sở y tế có giường bệnh theo quy chế riêng. Tuy nhiên thuốc có thể được bán và mua khá dễ dàng trên thị trường. Điều này gây nguy hiểm cho người sử dụng vì các loại thuốc thuộc nhóm này tuy có tác dụng gây ngủ nhanh chóng nhưng nếu dùng nhiều người dùng sẽ bị lệ thuộc vào thuốc, dẫn đến tình trạng không dùng thuốc thì không ngủ được rất nguy hiểm cho sức khỏe. Vì vậy người bệnh cần tuân thủ việc dùng thuốc theo chỉ dẫn của thầy thuốc, tuyệt đối không tự ý dùng thuốc hoặc dùng thuốc theo sự mách bảo của người khác.
Thuốc kháng histamin
Đây là thuốc có thể bán không cần kê đơn của bác sĩ. Các thuốc thường dùng là doxylamin, promethazin, alimemazin, diphenhydramin, pyrilamin... các thuốc này thường được dùng với mục đích khác như chống dị ứng, cảm cúm... nhưng có tác dụng an thần, gây ngủ nên có thể dùng khi bị stress. Khi dùng các thuốc này người bệnh có thể gặp các tác dụng phụ như ngủ gà, nhìn mờ, tăng hoặc giảm huyết áp... Nếu gặp bất cứ triệu chứng nào người bệnh cần kịp thời thông báo cho bác sĩ điều trị để được tư vấn và xử trí kịp thời.
Thuốc từ dược thảo
Rotunda chứa hoạt chất rotundin là một hoạt chất được chiết xuất từ cây Stephania rotunda menispermaceae. Đã từ lâu rotundin được sử dụng làm thuốc an thần và giảm đau dưới dạng thuốc bột, thuốc viên, thuốc tiêm và được ghi trong dược điển một số nước. Rotundin có tác dụng an thần gây ngủ với liều thấp mà độ dung nạp thuốc lại rất cao, trong quá trình sử dụng không có trường hợp nào bị tai biến và quen thuốc. Ngoài tác dụng an thần giảm đau, rotundin còn có tác dụng điều hòa nhịp tim, hạ huyết áp, giãn cơ trơn do đó làm giảm các cơn đau do co thắt ở đường ruột và tử cung. Các tác dụng phụ khi dùng rotundin là nhức đầu, rối loạn tiêu hóa, ngầy ngật vào ban ngày...
Thuốc hướng thần kinh, thuốc bổ thần kinh
Hay dùng là idebenone, piracetam, pyritinol. Chúng có tác dụng bảo vệ não khỏi tình trạng giảm oxy huyết đến não và tăng cường tiêu thụ glucose tại não. Tuy nhiên cần chú ý nếu bệnh nhân có vấn đề về gan và thận thì không được sử dụng nhóm này. Một số phản ứng có hại (ADR) như bồn chồn, bứt rứt, rối loạn giấc ngủ, mệt mỏi... cũng nên được cảnh báo trước để bệnh nhân theo dõi khi dùng thuốc.
Các thuốc nói trên cần cân nhắc kỹ trước khi sử dụng để phù hợp với thể trạng của người bệnh. Việc nên làm là khuyến cáo bệnh nhân nghỉ ngơi, thư giãn và sinh hoạt điều độ. Tập thể dục đúng cách, tham gia các hoạt động xã hội phù hợp với tuổi giúp cho bớt căng thẳng và duy trì các mối quan hệ xã hội có tác dụng tốt để làm chậm quá trình suy giảm trí nhớ. Tránh lạm dụng cafein hoặc rượu. Dùng các thuốc hỗ trợ đúng cách giúp cho hoạt hóa não và tránh stress tốt hơn.