Duy trì mức giảm sinh quá lâu sẽ để lại nhiều hệ lụy
Thông tin tại buổi gặp mặt báo chí, ông Nguyễn Văn Tân- Phó Tổng Cục trưởng phụ trách Tổng Cục Dân số- kế hoạch hóa gia đình, Bộ Y tế cho biết, đây là lần đầu tiên trong suốt 20 năm qua, Ban Chấp hành TW đã đưa ra nhận định nếu duy trì mức giảm sinh quá lâu sẽ để lại những hệ lụy và muốn giải quyết được vô cùng khó khăn.
Khảo sát mới nhất của ngành dân số trên 700.000 người dân, kết quả 73% trả lời muốn sinh hai con; 8,3% mong muốn đẻ một con. Có 9,3% ý kiến muốn sinh ba con và hơn 8% muốn nhiều hơn ba con. Ông Tân cho rằng kết quả này cho thấy vẫn còn tỷ lệ đáng kể người dân muốn sinh thêm nhiều con, do đó vẫn có thể nâng tỷ lệ sinh lên cao hơn.
Ông Nguyễn Văn Tân- Phó Tổng Cục trưởng phụ trách Tổng Cục Dân số- Kế hoạch hóa gia đình
Thực tế, mức sinh cũng đã tăng khi nhà nước điều chỉnh chính sách sinh con. Cụ thể, năm 2011 số con bình quân của một phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ là 1,99, thì đến nay đạt 2,1 con. Tỷ lệ này tăng ở khu vực dân số có học vấn cao hơn, ở nơi có mức sống khá hơn. Tỷ lệ sinh cũng tăng ở hầu hết các tỉnh khu vực miền Bắc, trong khi miền Nam tỷ lệ sinh vẫn có xu hướng đi xuống.
Theo ông Tân, mức sinh tăng lên 2,4-2,5 con vẫn chưa tạo vấn đề gì lớn, song dự báo tỷ lệ này tăng trong ngắn hạn và khó duy trì.
Do đó, Nghị quyết này tập trung vào hai điểm mới chính. Thứ nhất, suốt 55 năm qua, kể từ năm 1961, chúng ta tập trung vào giải quyết quy mô dân số tập trung vào sinh đẻ có kế hoạch, sau đó tập trung vào thực hiện kế hoạch hóa gia đình, mục tiêu là giảm sinh và đạt mức sinh thay thế vào năm 2006 và duy trì từ đó đến nay. Định hướng suốt thời gian qua với Nghị quyết lần này chuyển hướng công tác sân số sang giải quyết toàn diện các vấn đề dân số như quy mô, cơ cấu, phân bổ và nâng cao chất lượng dân số.
Tiếp đó, điểm mới thứ 2 cũng là vấn đề được quan tâm hiện nay. Nếu như từ trước đến nay giai quyết quy mô dân số đi một chiều với khẩu hiệu mỗi cặp vợ chồng sinh 1-2 con để nuôi dạy cho tốt thì Nghị quyết lần này không đặt ra vấn đề giảm sinh mà duy trì mức sinh thay thế. Tiếp tục vận động giảm sinh ở vùng có mức sinh cao và tăng sinh ở vùng có mức sinh thấp.
Nguy cơ 4,3 triệu đàn ông Việt khó lấy được vợ trong tương lai
Tại buổi gặp mặt báo chí, trước câu hỏi của các phóng viên liên quan đến việc có cho phép người dân ở vùng có mức sinh thấp sinh con thứ 3 hay không? Ông Nguyễn Văn Tân đã khẳng định, về mặt chính sách pháp luât, Việt Nam không có quy định khống chế người dân sinh con bao nhiêu nhưng có chính sách vận động mỗi gia đình có 2 con, trừ nhóm Đảng viên. Trước năm 2008, các địa phương đưa ra quy định cụ thể, từ năm 2008 có Nghị quyết 94 của trung ương thống nhất hình thức phạt với đảng viên sinh con 3 bị cảnh cáo, thứ 4 bị khai trừ; từ năm 2013 chính sách được nới ra sinh con thứ 3 bị khiển trách, thứ 4 cảnh cáo, thứ 5 mới khai trừ.
Ông Tân cũng cho biết nếu có tiến hành rà soát thì chỉ rà soát quy định với đảng viên, hiện nay một số địa phương vẫn có quy định này. Sinh bao nhiêu con là quyền của người dân. Nhà nước không yêu cầu người dân sinh bao nhiêu, nên không có chuyện giờ nới quy định cho phép sinh nhiều hơn
Liên quan đến vấn đề mất cân bằng giới tính khi sinh đang được dư luận quan tâm, ông Nguyễn Văn Tân cũng cho biết hiện nay tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh đã diễn ra phổ biến tại nhiều vùng kinh tế xã hội trong cả nước, riêng khu vực Tây Nguyên tình trạng này ít hơn. Vùng Đồng bằng Sông Hồng là vùng xảy ra tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh nhiều nhất, bán kính xung quanh Hà Nội 100km có tỷ lệ là 115 bé trai/100 bé gái, đặc biệt tại một số tỉnh, thành phố như Hải Dương, Hải Phòng, Bắc Ninh, Bắc Giang, Thái Bình, Nam Định… tỷ lệ là 120-122 bé trai/100 bé gái.
Tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh tại Việt Nam đang diễn ra ở hầu hết các địa phương
Có 3 nguyên nhân gây ra tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh là do tâm lý muốn có con trai; nguyên nhân tiếp theo là sự phát triển của khoa học công nghệ y học tiên tiến làm cho việc lựa chọn giới tính trước khi sinh ngay từ lần sinh đầu tiên và nguyên nhân cuối cùng là việc đảm bảo an sinh xã hội chưa đáp ứng được nhu cầu chăm sóc bố mẹ khi về già… Bên cạnh đó, việc hạn chế mức sinh cũng làm tăng lựa chọn giới tính khi sinh.
“Các nguyên nhân này sẽ dẫn đến hậu quả nghiêm trọng là đến năm 2050, nước ta sẽ thiếu khoảng 2,3-4,3 triệu phụ nữ hay nói cách khác là 2,3-4,3 triệu đàn ông Việt sẽ có nguy cơ khó lấy được vợ. Do đó, dù Tổng Cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình có nỗ lực bao nhiêu cũng khó có thể giải quyết được mà cần có sự chung tay vào cuộc tích cực của cộng đồng, của các ban, ngành, đoàn thể và của chính người dân mới có thể giải quyết được”- ông Nguyễn Văn Tân nói.
Ông Tân cũng tin tưởng, khi nới lỏng chính sách sinh con, từng bước sửa đổi các quy định về mức sinh với đảng viên, cùng với các giải pháp khác về kinh tế, an sinh xã hội... thì động lực lựa chọn giới tính khi sinh sẽ giảm dần.
