Tại Hội thảo khoa học chuyên đề "Bệnh đột quỵ não – Sa sút trí tuệ" do Hội Nội khoa TP Hà Nội phối hợp với Bệnh viện Đa khoa Nông nghiệp tổ chức ngày 23/10, các chuyên gia đầu ngành đã chia sẻ nhiều thông tin mới về chẩn đoán, điều trị và phục hồi chức năng, đồng thời cảnh báo về gánh nặng lâu dài mà hai căn bệnh này đang đặt ra cho xã hội.
Đột quỵ não không chỉ ở người già
Chia sẻ với PV bên lề sự kiện, PGS.TS.BSCKII Tô Văn Hải – Chủ tịch Hội Nội khoa TP Hà Nội cho biết: "Trước đây, đột quỵ chủ yếu gặp ở người cao tuổi. Tuy nhiên, những năm gần đây, do áp lực tâm lý, căng thẳng công việc và lối sống thiếu khoa học, bệnh đã xuất hiện ngày càng nhiều ở người trung niên, thậm chí ở người trẻ".
PGS.TS.BSCKII Tô Văn Hải – Chủ tịch Hội Nội khoa TP Hà Nội chia sẻ về đột quỵ não và sa sút trí tuệ.
Theo thống kê y học, đột quỵ não (tai biến mạch máu não) gồm hai thể chính: nhồi máu não (tắc mạch máu não) chiếm khoảng 80–85%, và xuất huyết não (chảy máu não) chiếm khoảng 15%. Cả hai đều là tình trạng cấp tính, diễn biến nặng và đe dọa tính mạng.
Nếu không được phát hiện, chẩn đoán và điều trị kịp thời, người bệnh có thể tử vong sớm hoặc mang di chứng nặng nề như liệt, rối loạn ngôn ngữ, giảm trí nhớ, rối loạn hô hấp – tuần hoàn.
"Tỷ lệ tử vong do đột quỵ đã giảm nhờ các tiến bộ trong cấp cứu và điều trị, song tỷ lệ di chứng vẫn rất cao – khoảng 60% bệnh nhân phải chịu hậu quả lâu dài", PGS.TS Tô Văn Hải nhấn mạnh.
Điều trị đột quỵ thế nào?
Theo Chủ tịch Hội Nội khoa TP Hà Nội, quá trình điều trị đột quỵ được chia làm hai giai đoạn:
- Giai đoạn cấp cứu và điều trị nội trú (1–4 tuần): Tập trung cứu sống người bệnh, kiểm soát huyết áp, tim mạch, thần kinh và ổn định các chỉ số sinh tồn.
- Giai đoạn điều trị ngoại trú và phục hồi chức năng: Tiếp tục theo dõi định kỳ hàng tháng, kết hợp tập luyện phục hồi vận động, ngôn ngữ và trí nhớ.
Hiện nay, y học hiện đại áp dụng 4 hướng điều trị chủ yếu đối với bệnh nhân đột quỵ:
- Điều trị nội khoa: Dùng thuốc, hồi sức, kiểm soát huyết áp và tim mạch.
- Điều trị ngoại khoa: Phẫu thuật lấy máu tụ, loại bỏ cục máu đông.
- Kết hợp nội – ngoại khoa: Can thiệp nội mạch, đặt stent hoặc dùng thuốc tiêu sợi huyết.
- Phục hồi chức năng – y học cổ truyền: Giúp người bệnh dần lấy lại khả năng vận động và giao tiếp trong giai đoạn hậu điều trị.
Sa sút trí tuệ – Hậu quả kéo dài sau đột quỵ
PGS.TS.BSCKII Tô Văn Hải nhận định, sa sút trí tuệ là hậu quả thường gặp sau đột quỵ hoặc sau các bệnh lý não khác như viêm não, u não. Người bệnh thường mất nhiều tháng, thậm chí hàng năm để hồi phục phần nào trí nhớ và khả năng nhận thức.
"Nguy cơ sa sút trí tuệ tăng lên ở người cao tuổi, người ít vận động, béo phì hoặc có chế độ dinh dưỡng không hợp lý. Đây là vấn đề y tế cộng đồng cần đặc biệt quan tâm" - ông nói.
Để phòng ngừa, cần điều trị sớm các bệnh lý não, duy trì lối sống lành mạnh, tăng cường vận động thể lực và hoạt động trí tuệ, đồng thời theo dõi sức khỏe định kỳ, đặc biệt với người cao tuổi và người có bệnh nền tim mạch, tăng huyết áp.
Tỷ lệ tử vong do đột quỵ đã giảm nhờ các tiến bộ trong cấp cứu và điều trị, song tỷ lệ di chứng vẫn rất cao.
Phát hiện sớm là 'chìa khóa' cứu sống người bệnh
Theo các chuyên gia, hệ thống y tế trong nước hiện đã làm tốt công tác điều trị đột quỵ trong bệnh viện, nhiều trung tâm đạt chuẩn quốc tế. Tuy nhiên, khâu cấp cứu trước viện vẫn cách xa so với các nước phát triển.
Nguyên nhân chủ yếu đến từ việc người dân còn chủ quan với triệu chứng sớm, thiếu nhận thức về đột quỵ, cùng với hạn chế trong vận chuyển cấp cứu. Không ít bệnh nhân cho biết lúc đầu chỉ cảm thấy yếu nhẹ, nghĩ sẽ tự khỏi nên chần chừ một đến hai ngày, đến khi triệu chứng nặng mới nhập viện.
Một số khác nhầm với cảm cúm, tự điều trị bằng cách đánh gió, chích máu ngón tay hoặc dùng thuốc dân gian, khiến bệnh trở nặng và bỏ lỡ "thời gian vàng" cứu não.
PGS.TS Tô Văn Hải cảnh báo, có tới 40% trường hợp nhồi máu não được phát hiện sớm, trong khi phần lớn còn lại bị bỏ qua do triệu chứng ban đầu mờ nhạt, dễ nhầm lẫn với mệt mỏi hoặc rối loạn tiền đình.
Ông khuyến cáo, người dân cần đặc biệt lưu ý 4 dấu hiệu sớm của đột quỵ não:
- Nói khó, nói ngọng đột ngột.
- Rối loạn vận động, yếu hoặc liệt nửa người.
- Giảm ý thức, lú lẫn, thay đổi hành vi đột ngột.
- Ăn uống khó, nuốt sặc.
"Khi có bất kỳ dấu hiệu nào trong bốn dấu hiệu này, người dân cần đưa bệnh nhân đến bệnh viện ngay, không tự điều trị hay chờ đợi. Việc cấp cứu sớm quyết định khả năng sống và mức độ hồi phục của người bệnh," PGS.TS.BSCKII Tô Văn Hải khuyến cáo.
Các chuyên gia chia sẻ tại hội thảo.
Phát biểu tại hội thảo, TTƯT.BSCKII Đỗ Thế Hùng – Phó Giám đốc phụ trách Bệnh viện Đa khoa Nông Nghiệp cho biết, Hội thảo khoa học về "Bệnh đột quỵ não – Sa sút trí tuệ" là dịp để đội ngũ thầy thuốc nội khoa Thủ đô cập nhật kiến thức, chia sẻ kinh nghiệm trong chẩn đoán, điều trị và phục hồi chức năng, góp phần giảm gánh nặng bệnh tật, nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân.
Trong những năm qua, Bệnh viện Đa khoa Nông nghiệp, với gần 800 cán bộ, nhân viên, hệ thống trang thiết bị hiện đại đã giúp triển khai nhiều kỹ thuật chuyên sâu mang lại sự hài lòng cho người bệnh như: hạ thân nhiệt, thăm dò huyết động bằng phương pháp Picco, lọc máu liên tục – lọc máu hấp phụ – thay huyết tương cho bệnh nhân viêm tụy cấp, suy gan cấp, bệnh lý thần kinh cơ; theo dõi áp lực nội sọ, nội soi phế quản, mở khí quản nhanh dưới hướng dẫn siêu âm...
"Với nội dung phong phú, chất lượng khoa học cao và sự tham gia tích cực của các chuyên gia đầu ngành, sự kiện lần này đã mang lại nhiều giá trị thiết thực cho cộng đồng y học nội khoa nói riêng và ngành y tế nói chung," – TTƯT.BSCKII Đỗ Thế Hùng khẳng định.
