Như vậy, ngoài những người có tổn thương gan, thì phụ nữ mang thai cũng phải rất cẩn trọng khi dùng loại thuốc thông thường này để hạ sốt, giảm đau...
Trên thị trường, paracetamol (hay acetaminophen) là thuốc có mặt trong hàng trăm sản phẩm cả sản xuất trong nước và nhập ngoại. Thuốc có thể được sản xuất dưới đạng đơn thành phần (chỉ một thành phần là paracetamol) để giảm đau, hạ sốt hoặc phối hợp với các thành phần khác như chất chống dị ứng (chlorpheniramine), chất làm giảm sung huyết (phenylephrine HCl), thuốc ho (dextromethorphan), long đờm (guaifenesin)... trong các sản phẩm trị ho, cảm cúm... hoặc với codein, tramadol để tăng hiệu quả giảm đau hay ibuprofen (một thuốc giảm đau - chống viêm) trong điều trị đau có kèm theo viêm. Paracetamol có thể được dùng dưới dạng OTC (không kê đơn) hay dùng theo đơn của bác sĩ.
Là thuốc khá lành tính
Có thể khẳng định rằng, trong nhóm thuốc hạ nhiệt, giảm đau thì paracetamol là một thuốc khá lành tính, được dùng rộng rãi trong điều trị các chứng đau và sốt từ nhẹ đến vừa. Paracetamol làm giảm thân nhiệt ở người bệnh sốt, nhưng hiếm khi làm giảm thân nhiệt ở người bình thường. Với liều điều trị, thuốc tương đối an toàn, ít tác động đến hệ tim mạch và hô hấp, không làm thay đổi cân bằng acid - base, không gây kích ứng hoặc chảy máu dạ dày như khi dùng salicylat. Trên thị trường đây cũng là loại thuốc có rất nhiều dạng dùng, hàm lượng khác nhau... phù hợp cho mọi lứa tuổi và tiện lợi trong sử dụng.
Về mặt hấp thu, paracetamol được hấp thu nhanh chóng và hầu như hoàn toàn qua đường tiêu hóa nên chủ yếu sử dụng qua đường uống. Những người không uống được có thể dùng dạng viên đặt hậu môn. Cần đọc kỹ hướng dẫn sử dụng để dùng liều đúng theo khuyến cáo.
Phụ nữ có thai chỉ dùng paracetamol khi thật cần thiết.
Tại sao thuốc gây độc gan?
Cho dù paracetamol khá lành tính khi dùng đúng liều chỉ định và ở người có chức năng gan, thận... bình thường, nhưng khi dùng quá liều thuốc sẽ gây độc cho gan. Cơ chế gây độc cấp của thuốc như sau: Bình thường khoảng 85-90% paracetamol chuyển hóa ở gan dưới tác dụng của men chuyển hóa thuốc (có tên cytocrom P450) thành sản phẩm không độc. 5-15% được chuyển hóa thành chất có tác dụng độc, đó là N-acetyl-p-aminophenol (viết tắt là NAPQI), nhưng chất này lại bị glutathion (là một chất có trong cơ thể giúp giải độc cơ thể) bất hoạt thành chất không độc và đào thải ra ngoài. Khi uống quá liều thuốc paracetamol, chất chuyển hóa độc là NAPQI tăng lên, vượt quá khả năng trung hòa của glutathion gây độc với gan, có thể dẫn đến hoại tử gan.
Vì vậy, đối với người có vấn đề về gan cần dùng thuốc một cách thận trọng, vì nguy cơ gây độc với gan của thuốc lớn hơn so với người bình thường. Trong quá trình dùng thuốc không được uống rượu, vì rượu sẽ làm tăng độc tính gan của thuốc.
Để đảm bảo an toàn, người bệnh cần dùng đúng liều và khoảng cách dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ hoặc khuyến cáo của nhà sản xuất. Không dùng nhiều sản phẩm có chứa cùng hoạt chất paracetamol để tránh gây quá liều gây độc gan.
Không an toàn cho phụ nữ mang thai
Nghiên cứu mới đây của các nhà khoa học Đại học Bristol đã cho biết, sử dụng paracetamol khi mang thai có thể làm tăng khả năng phát triển các vấn đề hành vi, bao gồm cả ADHD (tăng động giảm chú ý) ở trẻ sau này.
Các nhà khoa học đã tìm thấy mối liên hệ giữa các bà mẹ tương lai sử dụng paracetamol và sự hiếu động thái quá, cũng như các rối loạn cảm xúc khác nhau ở con cái của họ. Và, ngày càng có nhiều nghiên cứu cho thấy loại thuốc này gây hại cho sự phát triển của trẻ em trong bụng mẹ. Các nhà khoa học cũng đã tìm thấy sự liên kết của paracetamol với nguy cơ phát triển bệnh hen suyễn, vô sinh sau này ở trẻ gái và tự kỷ ở trẻ có mẹ dùng paracetamol trong thai kỳ.
Trong nghiên cứu gần đây nhất, các tác giả đã nghiên cứu thông tin về hơn 14.000 trẻ em từ 6 tháng đến 11 tuổi. Sử dụng bảng câu hỏi và thông tin từ các trường học, các nhà khoa học đã đánh giá trí nhớ của trẻ, nhận thức, tính khí và hành vi của chúng. Thông tin thu được so sánh với dữ liệu về tần suất người mẹ của chúng dùng paracetamol trong khi mang thai. Các nhà khoa học đặc biệt quan tâm đến giai đoạn từ tuần thứ 18 đến tuần thứ 32 của thai kỳ.
Phân tích này cho thấy mối quan hệ giữa paracetamol và sự phát triển của các vấn đề hành vi ở trẻ em, bao gồm rối loạn tăng động giảm chú ý. Hiệu ứng này rõ rệt hơn ở trẻ em thời điểm 3 tuổi và giảm đi đôi chút khi chúng bước vào tiểu học. Nghiên cứu cũng cho thấy, con trai dễ bị phơi nhiễm paracetamol khi mang thai hơn con gái. Đó là lý do tại sao các nhà nghiên cứu kêu gọi phụ nữ mang thai dùng liều thấp nhất có thể của thuốc này và chỉ dùng khi thực sự cần thiết.