Người Mỹ chưa tin sự nguy hiểm của biến thể Lambda

Lambda, một biến thể mới của virus SARS-CoV-2 đã xuất hiện ở California, Mỹ. Tuy nhiên, theo các chuyên gia ở bang, không cần phải quá lo lắng bởi biến thể Lambda vẫn rất hiếm gặp ở bang này. Tại California, hiện biến thể chiếm chủ đạo vẫn là Delta.

California đã ghi nhận ít nhất 152 ca nhiễm COVID-19 biến thể Lambda, ca đầu tiên được phát hiện vào tháng 9/2020.

Theo các chuyên gia, Lambda gây lây nhiễm và kháng vaccine hơn so với phiên bản gốc của virus SARS-CoV-2. Mặc dù không có bằng chứng, nhưng ít nhất cho tới nay, Lambda gây lây nhiễm COVID-19 ngang bằng với biến thể Delta. Hiện tại, Delta là biến thể virus đang chiếm chủ đạo ở California.

Biến thể Lambda là gì?

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), biến thể Lambda còn được biết đến với tên gọi C.37, được phát hiện lần đầu tiên tại Peru 1 năm trước. Hiện tại, biến thể Lambda đang lây lan khắp Nam Mỹ. 

Các nhà khoa học cho biết, do biến thể Lambda có sự xóa bỏ gene cũ và biến đổi gene mới nên nó có thể gây lây nhiễm cao hơn là phiên bản gốc của virus SARS-CoV-2 và có thể có tiềm năng kháng các loại vaccine hiện nay, mặc dầu cần thêm nghiên cứu nữa.

Bởi những chỉ dấu gene mới này, WHO vào giữa tháng 6 tuyên bố Lambda là biến thể cần quan tâm. Trung tâm Dự phòng và Kiểm soát bệnh tật Mỹ (CDC Mỹ) khi đó chưa có động thái tương tự, một phần bởi vì có quá ít ca nhiễm biến thể Lambda ghi nhận trên toàn nước Mỹ ở cùng thời điểm.

Biến thể Delta chiếm chủ đạo các ca lây nhiễm COVID-19 ở Mỹ, và được cả WHO và CDC coi là biến thể đáng quan ngại, do Delta gây lây nhiễm cao hơn phiên bản gốc của virus SARS-CoV-2.

Lambda trở thành một vài tiêu đề trên báo chí mùa hè này ở Mỹ sau khi WHO ghi nhận sự lây lan nhanh chóng của biến thể này ở một số quốc gia Nam Mỹ gồm Peru, Ecuador, Argentina và Brazil. Kể từ đó, biến thể Lambda được phát hiện ở 29 quốc gia, bao gồm cả Đức, Tây Ban Nha, Anh quốc và Mỹ.

Trong khi WHO coi Lambda là biến thể cần quan tâm, thì CDC và cơ quan y tế công của bang California vẫn chưa làm điều tương tự.

Vào cuối tháng 7, Bệnh viện Houston Methodist báo cáo ca nhiễm biến thể Lambda đầu tiên. Nhật Bản đầu tháng 8 ghi nhận ca nhiễm đầu tiên biến thể Lambda, từ một người phụ nữ trở về từ Peru vào ngày 20/7.

Mới hơn, 2 nghiên cứu phòng thí nghiệm từ Nhật Bản và Chile (chưa được xuất bản ra bên ngoài) cho thấy rằng biến thể Lambda có thể gây lây nhiễm cao hơn và khó đề kháng bằng vaccine hơn so với phiên bản gốc của virus SARS-CoV-2. Do đó, các nhà nghiên cứu Nhật Bản cho rằng xếp Lambda vào biến thể cần quan tâm là hơi thấp so với mức độ nguy hiểm tiềm năng của nó.

Chỉ có thể xác định ca nhiễm biến thể Lambda thông qua giải trình tự gene virus

Kể từ tháng 9/2020 cho tới nay, biến thể Lambda đã chiếm 152 ca nhiễm COVID-19 ở California, phát hiện sau khi giải trình tự gene virus. Ca đầu tiên phát hiện vào tháng 9 năm ngoái. Thêm 10 ca nữa vào tháng 3 năm nay, 88 ca trong tháng 4. Tiếp đó, 43 ca vào tháng 5; rồi 8 trường hợp vào tháng 6, và 2 trường hợp mắc biến thể Lambda trong tháng 7.

Các phòng thí nghiệm cả của chính phủ lẫn tư nhân xét nghiệm COVID-19 phát hiện ra biến thể virus nhờ giải trình tự gene để tìm ra sự biến đổi trong protein của virus. 

Tuy nhiên, không phải mọi ca nhiễm COVID-19 đều được giải trình tự gene virus để xác định xem có do biến thể gây ra hay không. Vì vậy, số ca mắc COVID-19 do biến thể Lambda trên thực tế cao hơn con số công bố. Toàn nước Mỹ chỉ có khoảng 15/1000 ca mắc được giải trình tự gene virus.

Ít nhất, đã có 1.311 ca mắc biến thể Lambda phát hiện qua giải trình tự gene virus ở 40 bang của nước Mỹ kể từ khi đại dịch bắt đầu. 18 trường hợp mắc biến thể Lambda được xác định trong vòng 4 tuần qua. Số liệu trên do cơ sở dữ liệu giải trình tự gene virus GISAID đưa ra. Theo GISAID, chỉ 1/10 trong số 1% các ca giải trình tự gene virus liên quan tới biến thể Lambda. 

Mức độ nguy hiểm của biến thể Lambda  so với các loại biến thể khác

Các nhà khoa học cho rằng biến thể Lambda ít gây lây nhiễm hơn so với Delta, nhưng dễ lây lan hơn so với phiên bản gốc của virus SARS-CoV-2.

Tuy nhiên, họ vẫn chưa thể biết rõ sự thay đổi về gene của biến thể mới này sẽ ảnh hưởng tới tình trạng lây nhiễm COVID-19 trong cộng đồng như thế nào. Liệu nó có gây ra triệu chứng nặng hơn hay có kháng lại vaccine hay không? Vì vậy, mà một vài manh mối qua thử nghiệm dần dần hé lộ. 

Các nhà nghiên cứu Chile thử nghiệm kháng thể ở nhân viên y tế đã tiêm phòng vaccine Sinovac và nhận ra rằng vaccine kém hiệu quả trước biến thể Lambda so với phiên bản gốc của virus. 

Các nhà nghiên cứu tại Đại học New York thử nghiệm hiệu quả của vaccine trên biến thể Lambda và nhận thấy rằng vaccine Johnson&Johnson 1 liều kém hiệu quả đối với các biến thể Lambda và Delta so với vaccine 2 liều của Pfizer hoặc Moderna. Các nghiên cứu này mới đơn thuần trong phòng thí nghiệm, chưa được thông qua hội đồng biện luận. 

TS. Peter Chin-Hong, chuyên gia bệnh truyền nhiễm tại trường ĐH California cho rằng, nếu vaccine chỉ kém hiệu quả hơn trong ống nghiệm không có nghĩa là vaccine không có tác dụng bảo vệ khỏi các triệu chứng nặng. Gần như mọi ca nhập viện và tử vong do COVID-19 ở California và trên toàn nước Mỹ đều xảy ra ở người chưa được tiêm phòng. 

Có nên quá lo lắng trước biến thể Lambda hay không?

TS. Peter Chin-Hong cho rằng hiện giờ, chưa cần quá lo lắng về biến thể Lambda, bởi nó vẫn chưa phải biến thể chủ đạo ở California và các bang khác tại Mỹ. 

Cho đến nay, biến thể Delta vẫn hoàn toàn lấn lướt các biến thể khác khác trên toàn nước Mỹ. Biến thể Delta chiếm ít nhất 86% số ca nhiễm COVID-19 đã được giải trình tự gene và hơn 94% số ca mắc ở Mỹ. 

"Biến thể Delta đang lây lan toàn thế giới và vẫn là biến thể chủ đạo so với Lambda", chuyên gia Chin-Hong nói.