Được nghe giới thiệu một nữ y sĩ trưởng trạm y tế xã làm tốt công tác quản lý vừa phụ trách công tác điều trị lại kiêm cả chuyên khoa sản... khá thú vị nên chúng tôi tìm đến nơi.
LĐLĐ tỉnh Hà Tĩnh bố trí ô tô đưa chúng tôi từ thành phố HT lên huyện miền núi Vũ Quang. Chiều, đến địa phận huyện Đức Thọ, trời bất chợt mưa to. Xe ghé trung tâm huyện đón thêm một cán bộ LĐLĐ huyện và bác sĩ Nguyễn Đình Sơn - Giám đốc TTYT dự phòng (TTYTDP) huyện Vũ Quang cùng đi. Mưa tạnh hẳn. Xe chạy thêm 13 cây số đường dốc, quanh co nữa, tổng cộng hơn 100 cây số, mới đến Trạm Y tế xã Hương Quang.
Nắng chiều ở vùng cao dần tắt. Cán bộ và nhân viên trạm niềm nở tiếp đoàn chúng tôi.
Hương Quang là xã nghèo có chung một đoạn đường biên giới Việt - Lào, với gần 1.900 dân. Cách trung tâm xã 8 cây số là bản Kim Quang có 680 người, trong đó gần 450 người là dân tộc Lào. Địa bàn xã chạy dài theo sông Ngàn Trươi. Về mùa mưa, việc đi lại, liên lạc giữa các xóm thường bị gián đoạn, công tác phòng chống dịch gặp khó khăn... Tuy nhiên được sự chỉ đạo, quan tâm của Phòng Y tế, TTYTDP, Đảng ủy, chính quyền địa phương và nhất là sự nỗ lực vượt khó của đồng chí y sĩ Nguyễn Thị Vinh, Trưởng Trạm y tế xã nên những năm qua các chương trình y tế quốc gia, công tác khám chữa bệnh, công tác phòng chống dịch bệnh rất được coi trọng, triển khai kịp thời và đều khắp - dịch sốt xuất huyết, sốt rét đã bị đẩy lùi. 5 năm liên tục, 2006 - 2010, Trạm giữ vững danh hiệu chuẩn quốc gia giai đoạn I với mức điểm tối đa, được đánh giá là "chim đầu đàn" của tuyến y tế cơ sở huyện Vũ Quang.
 Cháu B.T.T bên “người mẹ thứ hai”. |
“Người mẹ thứ hai” của nhiều cháu bé!
Ở xã vùng sâu vùng xa, nhiều sản phụ có thói quen sinh tại nhà thay vì đến trạm xá hay BV. Nhiều lúc đêm hôm y tá trạm xá, thôn bản phải đến tận nhà đỡ đẻ. Việc tuyên truyền để làm thay đổi nhận thức của người dân, nhất là ở vùng sâu vùng xa không hề dễ dàng. Có người gần sinh mới đến trạm xá, có người kêu y tá thôn đến nhà giúp mà không hề tiên liệu là sinh bình thường hay sinh khó... Có nhiều trường hợp y tá thôn bản không xử lý được ca sinh khó phải đưa sản phụ đến trạm xá hoặc chuyển đi BV...
Chị Vinh kể trường hợp một gia đình sống bằng nghề đánh cá, nhà là thuyền, xuôi ngược trên sông Ngàn Trươi. Chị vợ tên Ch. chuyển dạ. Một giờ sáng, anh chồng hớt hơ hớt hải chạy tìm nhà chị nhờ giúp đỡ. Đêm mưa như trút, gió giật từng cơn, chị chạy hơn hai cây số ra bến sông giúp đưa sản phụ vào trạm xá. Sáng sớm hôm sau chị Ch. mới sinh. Hai vợ chồng sản phụ... đi tay không. Chăn chiếu, quần áo trẻ sơ sinh cũng chẳng có... Chị Vinh phải lấy mền, áo của mình ủ ấm cho cả hai mẹ con, vừa trông chừng cho anh chồng chạy đi tìm mua mì gói nấu cho vợ ăn... lấy lại sức!
Chuyện chị Hà ở không xa trạm xá là mấy, khoảng 600 m, nhưng lại thích sinh ở nhà, kêu y tá thôn đến đỡ với lý do vô cùng đơn giản: sợ chồng con lên xuống trạm xá vất vả!? Không ngờ 20 giờ, một đêm tháng 9/2000, chuyển dạ mãi đến 23 giờ mới sinh thì bị nhau cài răng lược gây băng huyết. Nguy cơ tử vong cận kề. Sau khi khám và chích thuốc cầm máu, chị Vinh quyết định đưa sản phụ đi BV. Cả nhà nháo nhác bổ đi tìm phương tiện. Lúc bấy giờ đường nhựa chưa có phải đi đường sông. Đến gần 1 giờ sáng mới có thuyền. Ngặt một nỗi, nước sông cạn, vất vả không kể hết... Chị Vinh và một y tá thôn bản cùng vài người nhà đưa sản phụ đến BV huyện Đức Thọ... Tại đây sản phụ được một số bác sĩ, y tá và cả hàng xóm đến thăm, có người cùng nhóm máu đã cho được bốn bịch máu... Chị Hà qua cơn nguy kịch. Nhiều bác sĩ cũng lấy làm lạ khi chị Hà thoát chết trong gang tấc. Cháu B.T.T nay đã học lớp bốn.
Chuyện đỡ đẻ cho nhiều sản phụ thường trú hoặc tạm trú tại xã với nhiều tình tiết nghe chị kể mà... cười không nổi! Ông chồng nọ vợ sắp đẻ tới nơi bèn từ ngoài sông chạy bộ gần hai cây số vào trạm xá... kêu cứu. Nhưng thấy nam nhân viên trực, ngại quá bèn hỏi thăm nhà trạm trưởng Vinh... Chạy bộ tìm nhà chị trưởng trạm đến gần cây số nữa... Có ông chồng quýnh quáng dẫn vợ gần đẻ đến trạm xá mà đi tay không, chẳng mang theo áo quần, chăn, tã... Có trường hợp rất tế nhị chị Vinh phải cùng anh chồng khiêng võng đưa chị vợ sinh xong từ trạm xá về tận nhà...
Sau ca đẻ của chị Hà ở xóm Kim Thọ "chấn động" làng quê này và cộng sự tuyên truyền của y tế xã nên hầu hết các sản phụ đều đến trạm xá hoặc BV sinh cho an toàn.
 Y sĩ Vinh hướng dẫn nhân viên thăm khám bệnh nhân. |
Điển hình tiên tiến của ngành y tế tỉnh
Chị Vinh cho biết mình vào nghề y từ năm 1978, công tác tại Đội điều trị 42, Quân khu 4. Đến năm 1984 chuyển ngành. Khi còn trong quân ngũ, lúc đơn vị đóng ở huyện Hương Khê, là y sĩ đa khoa nhưng chị đã từng được bồi dưỡng 6 tháng về sản khoa. Khi về nhận nhiệm vụ trưởng trạm, chị kiêm luôn công việc... đỡ đẻ. Chị còn "bật mí", ông xã là Bí thư Đảng ủy xã, rất quan tâm đến công tác y tế... của vợ. Năm năm trở lại đây, UBND xã đã đầu tư kinh phí cho trạm trên 80 triệu đồng mua sắm trang thiết bị phục vụ cho công tác khám chữa bệnh, xây thêm phòng truyền nhiễm... Gần đây gia đình chị có mua lại một xe ô tô bốn chỗ ngồi đã qua sử dụng. Xe này đã nhiều lần được trưởng Trạm y tế xã... trưng dụng cho trạm đưa bệnh nhân cần phẫu thuật gấp hoặc sản phụ sinh khó về tuyến trên... và người cầm lái chính là đồng chí bí thư... phu quân!
Công việc khá nặng nề nhưng chị không hề quản ngại. Quản lý và chỉ đạo tốt mạng lưới y tế thôn bản, phân công nhân viên xuống tận các thôn xóm phối hợp y tế thôn bản kiểm tra giám sát dịch bệnh. Trong công tác quản lý đơn vị, cải tiến lề lối làm việc chị được lãnh đạo ngành và địa phương đánh giá cao, công nhận chị là trưởng trạm năng động, sáng tạo trong quản lý, chỉ đạo đơn vị.
Nói về thuộc cấp của mình, giám đốc Nguyễn Đình Sơn cho biết: "Y sĩ Vinh luôn hết mình với công việc chuyên môn, giữ vững phẩm chất, đạo đức người thầy thuốc, tôn trọng đồng nghiệp cũng như sẵn sàng trao đổi kinh nghiệm, truyền thụ hiểu biết chuyên môn cho các đồng nghiệp trẻ. Trạm là một tập thể đoàn kết, hết lòng phục vụ người bệnh".
Cũng cần nói thêm, có thể vì thế mà nhân dân trong xã tôn trọng và còn trìu mến đặt cho chị một tên gọi thân thương là "Người mẹ thứ hai!”.
Ysĩ đa khoa, Trưởng Trạm y tế xã Hương Quang Nguyễn Thị Vinh vinh dự là đại biểu tiêu biểu xuất sắc của tỉnh Hà Tĩnh ra Hà Nội dự lễ kỷ niệm Ngày thầy thuốc VN (27/2/2009), được Bộ Y tế tặng bằng khen, kỷ niệm chương; là đại biểu tiêu biểu trong phong trào thi đua yêu nước toàn ngành y tế giai đoạn 2006 - 2010...