Người lớn bị thủy đậu dễ gặp biến chứng nguy hiểm

Bệnh thủy đậu không chỉ xảy ra ở trẻ nhỏ mà ngay cả người trưởng thành, nếu chưa có miễn dịch. Bệnh có thể gây nên một số biến chứng, đặc biệt ở người lớn sẽ rất nguy hiểm. Vì vậy, việc phòng bệnh cho mọi người là rất quan trọng.

Đông - xuân là mùa dễ xuất hiện bệnh thủy đậu, đây là bệnh truyền nhiễm, dễ lây lan thành dịch. Bệnh thủy đậu do virút Varicella - Zoster (tạm gọi là virút thủy đậu) gây ra. Virút thủy đậu rất có ái tính với da, niêm mạc và hệ thống thần kinh. Virút có thể gây bệnh cho mọi lứa tuổi (nếu cơ thể chưa có miễn dịch chống lại chúng) nhưng trẻ nhỏ gặp nhiều hơn cả. Nếu như trước đây bệnh thủy đậu chỉ đa số các em nhỏ thì hiện nay nó đã lây lan nhiều sang cả người lớn. Bệnh thủy đậu bắt đầu bùng phát và gia tăng số người mắc từ trước Tết Nguyên đán. Thời điểm tháng 1/2017, số bệnh nhi mắc bệnh thủy đậu nhập viện điều trị tại các bệnh viện ở Hà Nội (Bệnh viện Nhi trung ương, Bệnh viện Da liễu, Bệnh viện E...), các bệnh viện ở TP.HCM và một số tỉnh khác gia tăng đáng kể. Bệnh lây lan theo đường hô hấp qua không khí bởi khi người bệnh thở mạnh, ho, hắt hơi hoặc lây gián tiếp qua quần áo, chăn, màn, đồ chơi, dụng cụ sinh hoạt của người bệnh.

Triệu chứng

Bệnh khởi phát có sốt nhẹ hoặc sốt cao (39 - 40^oC) kèm theo viêm long đường hô hấp trên (chảy nước mũi), trẻ hay quấy khóc, ăn kém. Tiếp theo, ban xuất hiện khá nhanh, mới đầu là các nốt sẩn đỏ giống với ban của bệnh sởi, xuất hiện ở vùng da đầu, gáy, bụng, lưng, ngực sau vài giờ các ban phát triển thành nốt phỏng rải rác khắp thân mình và tứ chi (rất ít khi xuất hiện ở lòng ban tay, bàn chân). Nốt phỏng thủy đậu có nước trong, rất nông, tròn hay bầu dục, có vòng đỏ bao quanh (một số nốt thủy đậu hơi lõm ở trung tâm), mọc không theo tuần tự. Niêm mạc vòm miệng, niêm mạc âm đạo (nữ giới) cũng có thể có các nốt phỏng thủy đậu xuất hiện. Khi các ban và nốt phỏng xuất hiện thường kèm theo ngứa. Ngoài ra có thể nổi hạch ngoại biên (hạch nách, hạch bẹn, cổ...) nhưng hạch chỉ tồn tại trong thời gian ngắn rồi trở về bình thường.

Thời kỳ lui bệnh của thủy đậu chỉ sau khoảng từ 24 - 48 giờ, các nốt phỏng sẽ ngả sang màu vàng và vỡ ra, sau khi khỏi không để lại sẹo trừ trường hợp bị bội nhiễm vi khuẩn. Bệnh kéo dài từ 7 - 10 ngày. Nếu không có biến chứng, các mụn nước sẽ vỡ, khô dần, bong vảy, thâm da nơi nổi mụn nước, không để lại sẹo. Nhưng nếu bị nhiễm trùng, có thể có dịch mủ đục sau đó để lại sẹo.

Biến chứng

Bệnh có thể gây các biến chứng như nhiễm trùng da, nhiễm trùng huyết, viêm não, viêm phổi... Những trẻ đang bị bệnh, mắc chứng suy giảm miễn dịch hoặc dùng corticoid kéo dài, trẻ nhỏ dưới 6 tháng... dễ diễn biến bệnh nặng. Biến chứng hay gặp nhất là nhiễm trùng da  do ngứa, bệnh nhân gãi nhiều làm vỡ các nốt phỏng rất dễ lây lan ra các vùng da khác và làm cho nốt thủy đậu rất dễ nhiễm trùng mưng mủ, lở loét. Vì vậy, các trường hợp này, khi khỏi bệnh có thể để lại sẹo. Nhiễm trùng da thậm chí gây nhiễm trùng huyết . Bản chất của bệnh thủy đậu là một bệnh lành tính nhưng cũng có thể có một số người bệnh bị biến chứng nặng (viêm tai ngoài, viêm tai giữa, viêm thanh quản) hoặc biến chứng nguy hiểm như: viêm thận cấp (tiểu ra máu) nhưng sau khoảng vài tuần sẽ khỏi. Một số trường hợp khác có thể có biến chứng viêm não - màng não rất nguy hiểm có thể dẫn đến tử vong nếu cấp cứu không kịp thời, đặc biệt là người trưởng thành dễ mắc biến chứng này hơn trẻ nhỏ.

Biến chứng hay gặp nhất là nhiễm trùng da  do ngứa

Phụ nữ mang thai nếu mắc bệnh thủy đậu sẽ rất nguy hiểm vì sẽ dễ bị biến chứng nặng, đặc biệt là viêm phổi. Khi phụ nữ mang thai bị thủy đậu ở 3 tháng đầu của thai kỳ, virút sẽ gây sảy thai, hoặc khi sinh ra trẻ sẽ bị thủy đậu bẩm sinh với nhiều dị tật như đầu nhỏ, co gồng tay chân, bại não, sẹo bẩm sinh... (chiếm tỉ lệ khoảng 2%). Nếu bị trong những ngày sắp sinh hay sau sinh trẻ sẽ bị lây bệnh rất nặng với mụn nước nổi rất nhiều và dễ bị biến chứng viêm phổi, viêm đường hô hấp nặng.

Nguyên tắc điều trị

Căn nguyên gây bệnh là do virút cho nên chưa có thuốc chữa đặc hiệu, vì vậy, chủ yếu điều trị triệu chứng, đặc biệt là ngứa và tránh bội nhiễm da, bên cạnh đó có thể dùng thuốc ức chế sự phát triển của virút thủy đậu (Varicella Zonster). Tuy nhiên, dùng loại gì, liều lượng ra sao phải có chỉ định của bác sĩ khám bệnh, người bệnh hoặc người nhà không tự ý mua thuốc để điều trị. Khi nốt thủy đậu bị vỡ, có thể dùng tăm bông nhúng vào nước oxy già (H₂0₂) hoặc dung dịch bêtadin hoặc xanh metylen chấm vào, sau đó dùng bông vô trùng thấm khô (bông này sau khi dùng xong cho vào túi ni lông buộc kín, cho vào nước đun sôi để diệt mầm bệnh tránh lây lan). Khi trẻ sốt trên 38⁰, cho uống thuốc hạ nhiệt Paracetamol, với liều lượng 10mg/1kg cân nặng của trẻ. Khi có nhiều nốt phỏng vỡ hoăc có dấu hiệu bất thường cần cho trẻ đi bệnh viện ngay để được điều trị, phòng sốc do mất nước, nhiễm trùng, nhiễm độc và đề phòng biến chứng nguy hiểm xảy ra.

Nguyên tắc phòng bệnh

Trước hết, khi bị thủy đậu, cần vệ sinh da sạch sẽ để hạn chế đến mức tối đa ngứa, gãi làm lây lan thủy đậu ra các vùng da khác, bên cạnh đó cần dùng thuốc sát trùng nhẹ cho các nốt thủy đậu đã vỡ. Cần cách ly người bệnh và người lành để tránh lây cho nhiều người do tiếp xúc. Bởi vì, bệnh lây lan cho người lành bằng đường hô hấp là chủ yếu. Cần lưu ý xem trong gia đình, hàng xóm, lớp học, nhà trẻ có cháu nào đang mắc bệnh tương tự hay không để cách ly không tiếp xúc với trẻ bệnh. Cần vệ sinh sạch sẽ các dụng cụ, đồ chơi của trẻ bệnh hàng ngày. Cần vệ sinh giường, chiếu, đồ dùng sinh hoạt của trẻ bệnh, người bệnh. Khi bị bệnh thủy đậu nên cho nằm trong phòng kín gió nhưng không được ẩm, ướt. Cần lau tay và tắm cho người bệnh hàng ngày bằng nước ấm. Sau mỗi lần lau, tắm xong nên dùng vải thô sạch thấm khô da rồi mặc quần, áo rộng, thoáng. Vải thô này sau đó cần được luộc trong nước đun sôi hoặc giặt bằng dung dịch sát khuẩn cloramin B. Những người lớn mà chưa bao giờ bị bệnh thủy đậu  cũng cần tránh tiếp xúc với bệnh nhân thủy đậu.

Bệnh khởi phát có sốt nhẹ hoặc sốt cao

Để bệnh không xuất hiện (nếu xuất hiện không để lây lan thành dịch), cần tuyên truyền cho mọi người dân biết tác hại và các biện pháp phòng bệnh bằng các hình thức như dùng loa đài truyền thanh, phát tờ rơi, phổ biến đến từng gia đình với biện pháp họp tổ dân phố, các đoàn thể để phổ biến các kiến thức cơ bản.