Lũy kế 8 tháng đầu năm đã giải quyết 539.527 người hưởng trợ cấp 1 lần. Liên quan đến vấn đề này, tại Hội nghị cung cấp thông tin định kỳ về BHXH, BHYT tháng 8/2018 vừa được BHXH Việt Nam tổ chức, các chuyên gia đều khuyến cáo người lao động nên cân nhắc kỹ việc xin hưởng BHXH một lần. Bởi BHXH có sự đóng góp của người lao động và của người sử dụng lao động cho người lao động khi còn trẻ, chính là của để dành của người lao động khi về già.
Theo ông Lê Đình Quảng - Phó Trưởng ban Quan hệ Lao động (Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam), tình trạng người lao động nhận BHXH một lần không giảm mà tiếp tục gia tăng, nhất là với nhóm người lao động sau độ tuổi 35. Hiện, tại các doanh nghiệp dệt may, da giày, do điều kiện lao động khắc nghiệt nên một mặt chính những công nhân sau 35 tuổi không còn điều kiện sức khoẻ để đáp ứng yêu cầu công việc đã tự động rút khỏi thị trường lao động. Mặt khác, phần lớn doanh nghiệp sẽ chủ động đào thải lớp lao động ở độ tuổi này nhằm giảm chi phí về lương, về BHXH và đưa ra hình thức hỗ trợ, khuyến khích nhóm lao động này ra khỏi thị trường lao động. “Trên thực tế, nhóm lao động ở diện này khi ra khỏi thị trường lao động, họ không có cơ hội quay lại thị trường lao động nên đa phần phải lựa chọn nhận BHXH một lần”, ông Lê Đình Quảng cho biết.
Để hạn chế tình trạng này, ông Lê Đình Quảng khuyến nghị, các cấp, ngành cần tăng cường công tác thanh, kiểm tra việc thực hiện pháp luật về lao động, BHXH; đặc biệt, cần tăng cường công tác truyền thông để người lao động biết được lợi ích ưu việt của việc tham gia BHXH để nhận lương hưu khi về già. Đồng thời, các bộ, ngành liên quan cần phải nghiên cứu, tăng cường đào tạo nghề, chuyển hướng nghề nghiệp cho nhóm người lao động sau 35 tuổi có khả năng bị đào thải khỏi thị trường lao động này tiếp tục có cơ hội việc làm thích hợp.
Chia sẻ lo ngại về việc xu hướng người lao động nhận BHXH một lần tiếp tục gia tăng sẽ ảnh hưởng rất lớn tới việc đảm bảo an sinh xã hội lâu dài cho người lao động khi hết tuổi lao động, Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Đào Việt Ánh cho rằng, hiện tại, người lao động đang làm việc và tham gia BHXH để tích lũy cho cuộc sống khi về già. Theo đó, không có lý do gì khi còn trẻ, còn sức lao động, còn cơ hội lao động để trang trải cuộc sống lại nhận BHXH một lần - tiêu trước phần để dành cho lúc ốm đau, bệnh tật, không còn sức lao động khi về già của bản thân. “Bởi, mục tiêu của chính sách BHXH là BHXH toàn dân; quỹ BHXH được xây dựng từ sự đóng góp của người lao động cùng người sử dụng lao động nhằm đảm bảo an sinh lâu dài cho người lao động”.
Cũng bàn về vấn đề này, tại cuộc Toạ đàm “Cải cách chính sách BHXH - Hướng tới BHXH toàn dân”, chia sẻ quan điểm, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội Bùi Sỹ Lợi nhấn mạnh, BHXH chính là của để dành của người lao động được Nhà nước bảo hộ.
Phó Chủ nhiệm Bùi Sỹ Lợi cũng cho biết, hiện trên thực tế đang có rất nhiều người đã xin hưởng chế độ BHXH một lần muốn xin nộp lại, tiếp tục tham gia BHXH cho số năm còn thiếu để hưởng lương hưu. Nhưng hiện luật của chúng ta chưa có quy định hồi tố cho việc này. “Do vậy, để đảm bảo an sinh xã hội cho người dân khi đã nhận ra giá trị ưu việt của chính sách BHXH, chúng ta cũng nên xem xét, thiết kế bổ sung điều kiện hồi tố với những trường hợp đã hưởng BHXH một lần có nhu cầu tiếp tục tham gia BHXH”, ông Lợi đề xuất.
Phó Chủ nhiệm Bùi Sỹ Lợi khuyến nghị, chúng ta cần điều chỉnh Luật BHXH theo hướng người lao động đóng BHXH ở mức 8% và doanh nghiệp cùng tham gia đóng BHXH cho người lao động với mức 14%. Theo đó, sẽ quy định việc người lao động muốn hưởng BHXH một lần cũng được nhưng sẽ chỉ được lấy 8% mà mình đã đóng, 14% của doanh nghiệp đóng cho người lao động sẽ được giữ lại để tăng trưởng quỹ BHXH. Như vậy, điều quan trọng ở đây là chúng ta phải tuyên truyền cho người dân, người lao động tự nhận thức thấy việc hưởng BHXH một lần là không nên và việc bảo lưu thời gian đóng, sau khi có điều kiện tiếp tục tham gia BHXH để được đảm bảo an sinh xã hội khi về già là tối ưu.
