Hãng tin Mỹ AP dẫn lời một quan chức quốc phòng Mỹ cho biết vẫn chưa có binh sĩ Mỹ nào được rút khỏi Syria, song một số hàng hóa quân sự đã được đưa ra khỏi quốc gia Trung Đông này. Động thái rút khí tài là khởi đầu tiến trình rút quân thận trọng khỏi Syria, nơi có khoảng 2.000 binh sĩ Mỹ đang rút quân. Tuy nhiên, câu hỏi số phận người Kurd ở Trung Đông sẽ ra sao sau sự kiện trên lại được đặt ra.
Cuối tháng 12 vừa qua, Tổng thống Mỹ Donald Trump bất ngờ thông báo quyết định rút quân Mỹ (khoảng 2.000 binh sĩ) khỏi Syria sau 4 năm tham gia chiến dịch quân sự chống tổ chức khủng bố IS tại đây. Quyết định này vấp phải sự phản đối của nhiều nghị sĩ Mỹ, trong đó có các nghị sĩ đảng Cộng hòa, quan chức Bộ Quốc phòng cũng như các đồng minh của Washington. Hầu hết các ý kiến chỉ trích cho rằng việc rút quân có thể tác động đến tình hình thực địa, tạo ra những phân nhánh địa chính trị bất thường. Bên cạnh đó, quyết định này còn khiến số phận của liên minh giữa các tay súng người Kurd và Arab, trong đó lực lượng người Kurd chiếm đa số, còn gọi là Các Lực lượng dân chủ Syria (SDF) vốn được Mỹ ủng hộ tham gia cuộc chiến chống IS, rơi vào tình cảnh không chắc chắn.
Lực lượng dân quân người Kurd luôn muốn thành lập một Nhà nước cho riêng mình ở Trung Đông.
Việc Tổng thống Mỹ Donald Trump quyết định rút toàn bộ lực lượng khỏi Syria có thể đặt người Kurd trước tình thế nguy hiểm do phải đối đầu với cả quân đội Thổ Nhĩ Kỳ và phiến quân IS. Ankara coi dân quân người Kurd ở Syria là nhóm khủng bố có liên quan đến phong trào đòi ly khai Đảng Công nhân người Kurd (PKK) trên đất Thổ Nhĩ Kỳ.Trước đó, khi đến Thổ Nhĩ Kỳ, Cố vấn An ninh quốc gia Mỹ ông Bolton đã khiến chính giới nước này khó chịu khi nói rằng điều kiện để Mỹ rút quân là Thổ Nhĩ Kỳ phải hứa đảm bảo an toàn cho các Đơn vị Bảo vệ nhân dân người Kurd (YPG), một đồng minh của Mỹ trong cuộc chiến chống IS. Ngay trước đó, Ankara cũng tỏ thái độ không hài lòng với tuyên bố mới đây của Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo rằng Washington muốn ngăn chặn Thổ Nhĩ Kỳ “tàn sát” người Kurd khi quân Mỹ rút khỏi Syria. Đánh giá về những phát biểu của Cố vấn An ninh quốc gia Bolton, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayip Erdogan tuyên bố quan chức Mỹ đã mắc một sai lầm nghiêm trọng và những ai nhất trí với quan điểm này cũng vậy. Trong khi đó, một số quan chức khác trong chính quyền Mỹ lại muốn Thổ Nhĩ Kỳ chiến đấu chống IS nhưng không thiết lập sự hiện diện ở Đông Bắc Syria và tránh xa khu vực do YPG kiểm soát.
Ở một góc nhìn khác, việc Nhà Trắng quyết định rút lực lượng Mỹ khỏi Syria sau cuộc điện đàm giữa tổng thống Trump và người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan ngày 18.12. Tình huống này cho thấy, Mỹ đã thỏa hiệp với Thổ Nhĩ Kỳ để giải quyết lực lượng dân quân người Kurd trong khu vực do SDF kiểm soát, điều đó cũng có nghĩa là SDF không còn giá trị với Nhà Trắng và niềm hy vọng về một nhà nước Kurdistan hoàn toàn sụp đổ.
Trước sức ép chỉ trích, Mỹ kêu gọi Nga hỗ trợ Lực lượng dân quân người Kurrd ở Syria. Trong một động thái mới nhất, Nga đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đối thoại giữa Chính phủ Syria và lực lượng người Kurd. Phát biểu với báo giới, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova cho rằng phần lãnh thổ do Mỹ kiểm soát trước đây cần được chuyển giao cho Chính phủ Syria. Bà nêu rõ: "Trong vấn đề này, việc thiết lập đối thoại giữa người Kurd và chính quyền trung ương Damascus mang ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Sau tất cả, người Kurd là một phần không thể thiếu của xã hội Syria".
Ngoài ra, bà Zakharova cũng cho biết Nga nhận thấy chính giới Mỹ vẫn muốn ở lại Syria bất chấp Tổng thống Mỹ Donald Trump hồi tháng trước bất ngờ thông báo rút quân khỏi quốc gia Trung Đông này. Quan chức này khẳng định Nga vẫn duy trì cam kết đối với một thỏa thuận đã đạt được với Thổ Nhĩ Kỳ nhằm ổn định tình hình tại tỉnh Idlib, một trong 4 vùng giảm căng thẳng ở Syria được thiết lập trong khuôn khổ thỏa thuận do các nước Nga, Iran và Thổ Nhĩ Kỳ ký kết và bảo trợ. Tuy nhiên, Moskva cũng lo ngại về tình trạng vi phạm lệnh ngừng bắn gia tăng tại khu vực này.
Hiện tại, nội bộ Mỹ vẫn bất đồng về vấn đề rút quân khỏi Syria. Theo các chuyên gia phân tích, thực tế cho thấy nhiều thành viên Nhà Trắng và Tổng thống Trump vẫn bất đồng quan điểm về chính sách Trung Đông, trong đó có việc hợp tác với Thổ Nhĩ Kỳ. Ông Burhanettin Duran, điều phối viên Quỹ Nghiên cứu chính trị, kinh tế và xã hội tại Ankara, đã nhấn mạnh tới sự miễn cưỡng của quan chức Mỹ trong thực hiện các quyết định chính sách của Tổng thống Trump. Theo ông, ở đây có sự chéo ngoe trong hành động của ông chủ Nhà Trắng và những người cấp dưới và Tổng thống Trump đã không tham vấn ê kíp của mình về quyết định rút quân khỏi Syria.
Như vậy, sau khi Mỹ rút quân khỏi Syria, đang xuất hiện những lỗ hổng an ninh lớn tại Trung Đông, mà trong đó số phận người Kurd tại Syria đang trở thành một bài toán khó với các bên, khiên Trung Đông có thể đối diện với nhiều nguy cơ mới./.