Từ những cánh lông gà, người họa sĩ tài hoa Trần Ngọc Đạt (phường Minh An, thành phố Hội An, Quảng Nam) đã “dệt” nên hàng ngàn tác phẩm hội họa có một không hai mang đậm chất nghệ thuật. Hơn 30 năm theo nghiệp hội họa là ngần ấy thời gian ông cất công khổ luyện, mày mò rồi đúc kết nên một dòng tranh lạ do chính mình sáng tạo nên và được gọi với cái tên là tranh lông gà.
Loại tranh độc nhất vô nhị
Trong căn nhà cổ rêu phong số 13 Tiểu La, thành phố Hội An, hình ảnh một ông họa sĩ với họa cụ đơn giản, chỉ một cây bút vẽ cùng hàng tá lông gà đủ màu sắc đã không còn lạ lẫm với người dân phố Hội cũng như du khách thập phương tò mò khi lần đầu tiên có dịp “mục sở thị” những bức họa “kì dị” được “đẻ” ra từ lông gà.
Chúng tôi có dịp biết đến loại tranh đặc biệt của người họa sĩ mà người dân phố cổ vẫn thường gọi bằng cái tên thân mật là “họa sĩ lông gà” tại một cuộc triển lãm, trưng bày tác phẩm hội họa trong chương trình “Giao lưu văn hóa Việt - Nhật”. Không ít du khách khi chiêm ngưỡng loại tranh độc nhất vô nhị này đã tỏ vẻ ngạc nhiên và tấm tắc ngợi khen. Nhưng để có được thành quả như ngày hôm nay là cả một chặng đường dài phấn đấu, nỗ lực học hỏi, trau dồi kiến thức của người nghệ sĩ suốt một đời nặng lòng với loại tranh mang thương hiệu lông gà này. “Tôi say mê hội họa từ nhỏ. Năm học lớp 1 tôi đã tỏ ra đặc biệt thích thú với môn vẽ. Những nhân vật lịch sử in trong sách giáo khoa khi được cô giáo cho mượn đọc tôi luôn cố hình dung và phác họa lại hình ảnh trong đầu, sau đó về nhà vẽ lại. Không có tiền mua bút vẽ, tôi dùng vỏ cây mía khô rồi lấy nhọ nồi làm mực để vẽ. Những bức vẽ đầu tay khi tôi đưa cho ba mẹ, bạn bè xem ai cũng không tin vì nó giống y như đồ lại từ trong sách. Dần dần khi trực tiếp nhìn tôi vẽ thì mọi người khuyến khích tôi nên tiếp tục theo đuổi đam mê” - ông Đạt nhớ lại.
Nhà nghèo, đông anh em, đến cơm ăn áo mặc còn phải chạy vạy từng bữa chứ chưa nói đến việc sắm sửa bút vẽ, sơn màu nên niềm ao ước, khát khao nuôi dưỡng đam mê đành gác lại. Cũng chính từ những công việc làm hằng ngày phụ giúp cha mẹ chăm bẵm, nuôi nấng đàn gà, phát hiện những màu sắc mượt mà, óng ánh của loài vật mà mình ngày ngày tiếp xúc nên ông đã nảy ra ý tưởng sẽ dùng chính lông của con gà để trang trí cho những bức tranh vẽ dở dang không được tô sơn trát màu. “Hồi đó rảnh rỗi, tôi thường quan sát gà chạy nhảy. Trong một lần nhặt cọng lông đuôi cong vút như lông ngựa tôi đã liên tưởng đến việc sẽ dùng chính nhánh lông này để dán ốp lên phần đuôi của con ngựa trong bức vẽ. Tương tự như thế, tôi thu gom các loại lông màu khác tập hợp lại sau đó cắt tỉa dán lên phần chưa được tô màu. Và rất đỗi vui mừng khi những cọng lông tưởng chừng như vô dụng lại trở nên hữu ích trong việc hoàn thiện tác phẩm của mình”, giọng hồ hởi, người họa sĩ sáng tạo nên loại tranh lông gà vui vẻ kể.
Từ những tác phẩm hội họa sơ khai chấm phá bằng lông gà nhưng thật sự để lại dấu ấn đặc biệt, dần dần, qua việc tìm hiểu, tra cứu các loại sách nói về đặc điểm, nét độc đáo của những trường phái hội họa trên thế giới, ông đã tự đúc kết cho mình một tâm niệm: “Giống như nhà văn, nhà soạn nhạc, người họa sĩ phải biết tự xây dựng cho mình một bản sắc riêng không lẫn lộn với bất kỳ ai. Việc theo đuổi loại tranh bằng lông gà chưa từng xuất hiện từ cổ chí kim cũng là cái đích mà tôi nhắm đến”. Nhờ thông thạo 2 ngoại ngữ là tiếng Anh và tiếng Pháp nên việc đọc hiểu các loại sách về hội họa với ông cũng trở nên dễ dàng.
Đưa tranh lông gà xuất ngoại
Suốt mấy chục năm theo đuổi cái đẹp trong hội họa từ loại tranh lông gà, hơn 1.000 bức vẽ bằng lông gà đã được người họa sĩ này tận tụy ngày đêm dày công sản sinh ra và dường như cả một đời đi theo loại hình tranh mà đến nay chỉ có duy nhất một mình ông mặn mòi với chất liệu lông gà, tái tạo chúng trở thành một phần không thể thiếu trong các tác phẩm không sơn màu nhưng lại phủ lên đó một chất liệu đa màu sắc. Một họa sĩ đến từ Đức sau khi ghé xem phòng trưng bày “Tranh lông gà” của ông ở góc phố Cửa Đại đã để lại những dòng chữ bằng tiếng Việt bày tỏ sự ngỡ ngàng, thán phục: “Tôi ngao du rất nhiều nơi trên thế giới. Từng thưởng thức không ít dòng tranh của các họa sĩ nổi tiếng nhưng đây thực sự là lần đầu tiên tôi thấy những bức tranh bằng lông gà. Tôi rất thích thú vì chúng rất đẹp. Màu sắc của bức tranh hạn chế hơn so với tranh sơn dầu nhưng nó vẫn đạt được một sự hài hòa, cân đối trong mắt người xem”.
Không ít du khách sau khi thưởng thức tranh lông gà của ông đã không ngần ngại đặt mua mang về nước với giá cao gấp hàng chục lần so với những bức tranh sơn dầu khác. Trung bình mỗi bức tranh lông gà ông trưng bày có giá 4 triệu đồng nhưng có những bức đòi hỏi bản thân ông phải mất hàng tháng, thậm chí cả năm trời mới hoàn thành thì giá trị lên đến hàng chục triệu đồng. Nhiều khách nước ngoài khi tham quan Hội An đã đặt mua tranh của ông. Hy vọng khi loại tranh lông gà xuất ngoại sẽ được đông đảo bạn bè quan tâm đến hội họa để mắt tới, lúc đó họ sẽ biết rằng ở Việt Nam không chỉ có các loại tranh sơn dầu mà còn có cả loại tranh làm bằng lông gà”.
Bài và ảnh: Nguyễn Văn Luận
