Sữa là nguồn dinh dưỡng quý giá giúp người già bù đắp năng lượng và tăng cường sức đề kháng. Tuy nhiên, không phải cứ uống nhiều là tốt. Việc người già nên uống sữa gì? uống vào lúc nào quyết định rất lớn đến hiệu quả của sữa đối với cơ thể. ThS.BSCKII Nguyễn Thị Kim Oanh (Phó Trưởng khoa Khám chữa bệnh theo yêu cầu – Bệnh viện Hữu Nghị) sẽ giải đáp những thắc mắc cụ thể giúp người già yên tâm hơn khi sử dụng thực phẩm này.
1. Có nên uống sữa trước khi đi ngủ không?
Câu trả lời là có, nhưng cần đúng cách. Nhiều nghiên cứu cho thấy uống một ly sữa ấm trước khi ngủ khoảng 1-2 tiếng rất tốt cho người cao tuổi. Lý do là trong sữa có thành phần tryptophan, một chất giúp cơ thể sản xuất ra hormone gây buồn ngủ, giúp các bác dễ đi vào giấc ngủ và ngủ sâu hơn. Ngoài ra, uống sữa lúc này còn giúp ngăn ngừa cơn đói vào ban đêm, tránh tình trạng hạ đường huyết khi ngủ.

Trước khi ngủ, người già có thể uống 1 ly sữa ấm sẽ giúp ngủ ngon hơn.
Tuy nhiên, cần lưu ý:
- Không uống ngay sát giờ lên giường vì có thể gây đầy bụng, khó tiêu hoặc trào ngược dạ dày.
- Người mắc bệnh thận hoặc hay đi tiểu đêm nên hạn chế uống vào buổi tối để tránh phải thức giấc đi vệ sinh, làm gián đoạn giấc ngủ.
2. Người già nên uống sữa tươi hay sữa bột?
Mỗi loại sữa dành cho người già đều có ưu điểm riêng, nhưng với người già, ưu tiên hàng đầu vẫn là sữa tươi. Trong trường hợp không dùng được sữa tươi, mọi người có thể chuyển sang sữa công thức dành cho người già.
- Sữa tươi: Chứa nhiều vitamin, muối khoáng hơn nữa tiện lợi, dễ mua. Tuy nhiên, sữa tươi thường chứa đường lactose, có thể gây đau bụng, tiêu chảy ở những người có hệ tiêu hóa kém hoặc không dung nạp được lactose.
- Sữa bột, sữa công thức: Được các nhà sản xuất tính toán kỹ lưỡng về tỷ lệ dinh dưỡng. Sữa bột cho người già thường được tách béo, giảm đường, bổ sung thêm chất xơ (tốt cho tiêu hóa) và tăng cường canxi, vitamin D (tốt cho xương).

Sữa tươi được khuyến cáo là lựa chọn tốt nhất cho người già.
Lời khuyên là nếu hệ tiêu hóa tốt, các bác có thể dùng sữa tươi không đường hoặc ít đường. Nhưng nếu ăn uống kém, cần hồi phục sức khỏe hoặc hay bị rối loạn tiêu hóa, người già có thể chuyển sang sữa bột công thức nhưng cần tham khảo ý kiến bác sĩ. Điều quan trọng là cần lựa chọn sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng, tránh hàng kém chất lượng và ưu tiên phù hợp với khẩu vị của người dùng.
Ngoài ra, người cao tuổi thường mắc các bệnh mạn tính, do đó việc chọn sữa cần cẩn trọng:
- Người bị tiểu đường: Tuyệt đối tránh sữa có đường, sữa đặc có đường. Nên chọn các loại sữa có chỉ số đường huyết thấp (thường ghi chữ Glucerna hoặc Diabet trên nhãn) để giữ ổn định đường huyết.
- Người bệnh tim mạch, mỡ máu: Nên chọn sữa tách béo (skimmed milk) hoặc sữa có chất béo thực vật để bảo vệ tim mạch, tránh làm tăng cholesterol xấu.
- Người bị loãng xương: Chọn loại giàu canxi, vitamin D và đạm để hạn chế mất cơ, giúp xương chắc khỏe.
- Người kém tiêu hóa: Nên chọn sữa không chứa lactose hoặc chuyển sang dùng sữa chua, các loại sữa hạt (đậu nành, hạnh nhân).

Người mắc các bệnh lý mạn tính cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi muốn sử dụng sữa.
3. Uống sữa khi nào là tốt nhất?
Sữa rất tốt nhưng không thể thay thế hoàn toàn bữa ăn chính. Các chuyên gia khuyến cáo người cao tuổi nên uống khoảng 1-2 ly mỗi ngày (khoảng 300-500ml) là hợp lý. Nên uống sau khi ăn sáng hoặc uống vào các bữa phụ, tránh uống khi bụng quá đói vào buổi sáng vì dễ gây hại dạ dày.
Ngoài ra, người già không nên uống sữa cùng với thuốc mà cần uống thuốc theo chỉ định của bác sĩ. Nếu có các bệnh lý nền phức tạp, tốt nhất các bác nên tham khảo ý kiến bác sĩ để chọn được loại sữa phù hợp nhất với thể trạng của mình.
