Người có nguy cơ cao với HIV nên làm gì?

Lãnh đạo Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Khánh Hòa (CDC Khánh Hòa) cho biết, việc xét nghiệm cho người có nguy cơ cao với HIV mang lại rất nhiều lợi ích. Cụ thể như, phát hiện sớm ca mắc để có biện pháp điều trị kịp thời, hiệu quả, mang lại lợi ích cho người bệnh. Hiện nay, sau thời gian điều trị từ 6 tháng trở lên, nồng độ virus HIV trong máu ở mức thấp (mức ức chế hoặc mức không phát hiện). Khi đó, nguy cơ lây nhiễm HIV sang người khác qua quan hệ tình dục rất thấp.

Tuy nhiên, để đạt kết quả, bệnh nhân HIV điều trị thuốc ARV phải liên tục, tuân theo hướng dẫn của thầy thuốc, không được điều trị theo ý thích của mình. Việc sử dụng thuốc phải đúng liều, đúng giờ, đúng đường và đúng cách. Đúng liều là bác sĩ chỉ định thế nào phải dùng đủ thế đó, không được bớt liều hoặc uống quá liều, gộp liều.

Trong nhiều năm qua, việc tăng cường bao phủ thuốc ARV đối với người nhiễm HIV được các nhân viên y tế dự phòng ở Khánh Hòa chú trọng. Trong mọi điều kiện, hoàn cảnh, dù khó khăn đến đâu vẫn cố gắng chuyển thuốc, cấp thuốc đầy đủ, kịp thời đến người bệnh.

Xét nghiệm HIV với người có nguy cơ cao còn giúp họ biết chắc chắn về tình trạng của mình để có những ứng biến thích hợp nhất, an toàn nhất với những người xung quanh, nhất là người thân của họ.

Một bệnh nhân nhiễm HIV ở Ninh Hòa (Khánh Hòa) chia sẻ, thuộc nhóm nguy cơ cao nên đi xét nghiệm HIV rất sớm. Sau khi phát hiện nhiễm bệnh thì được bác sĩ hướng dẫn điều trị sớm. Nhờ tuân thủ phác đồ điều trị theo hướng dẫn của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Khánh Hòa nên người bệnh giữ được thể trạng ổn định, có thể lao động, học tập bình thường. Việc phát – nhận thuốc được triển khai qua nhiều kênh như Trung tâm Y tế khu vực, Trạm Y tế nên rất thuận lợi. Bên cạnh đó, người nhiễm HIV còn được các đồng đẳng viên trang bị đầy đủ kiến thức về các biện pháp phòng ngừa lây nhiễm cho người thân, bạn bè.

Bác sĩ Tôn Thất Toàn – Phó Giám đốc CDC Khánh Hòa chia sẻ, có những người nguy cơ cao trì hoãn hoặc để liều không đi xét nghiệm HIV suốt một thời gian dài nên khi phát hiện ra bệnh đã ở giai đoạn muộn. Lúc đó, giảm bớt thuận lợi và hiệu quả trong điều trị. Xét nghiệm HIV sớm và biết được tình trạng nhiễm HIV khi mới nhiễm thì việc điều trị trở nên đơn giản và hiệu quả hơn rất nhiều so với một người nhiễm HIV đã có những dấu hiệu viêm phổi, suy giảm hệ miễn dịch mới được phát hiện. Mặt khác, trong thời gian bị HIV mà không được phát hiện sớm, rất có thể lây cho người khác, nhất là nhóm đồng giới nam, quan hệ tình dục không an toàn.

Trong thời gian qua, CDC Khánh Hòa đã triển khai mạnh mẽ chuỗi hoạt động truyền thông theo nhóm dành cho những người quan hệ tình dục đồng giới. Từ các buổi truyền thông này, chương trình PrEP (điều trị dự phòng với HIV) ngày càng được nhiều người biết đến, giúp phòng ngừa hiệu quả sự lây nhiễm HIV trong cộng đồng. Đồng thời, số người chủ động đi xét nghiệm HIV đã tăng cao hơn.

Các buổi truyền thông nhóm còn là dịp để những người tham gia có thể trực tiếp giao lưu và đặt câu hỏi với các cán bộ y tế có chuyên môn. Mọi thắc mắc về căn bệnh HIV từ cách phòng bệnh, cách điều trị đều được giải đáp một cách cặn kẽ, dễ hiểu. Tại Khánh Hòa, bất kể ai muốn tìm hiểu, tư vấn về điều trị dự phòng HIV có thể liên hệ số điện thoại của CDC Khánh Hòa hoặc trực tiếp đến phòng khám của Trung tâm.

Thông thường, người có nguy cơ cao với HIV khi đến nghe tư vấn về điều trị dự phòng sẽ được bác sĩ đánh giá nguy cơ nhiễm HIV thông qua một số thông tin như có quan hệ tình dục không an toàn hay không, có tiêm chích ma túy hay không. Sau đó, bác sĩ thăm khám và chỉ định làm một số xét nghiệm cần thiết, trong đó có xét nghiệm HIV. Khi có kết quả xét nghiệm chính xác, bác sĩ sẽ kê đơn thuốc điều trị dự phòng nếu cần thiết hoặc kê đơn thuốc ARV nếu không may đã nhiễm HIV.

Người sử dụng thuốc dự phòng cũng phải thường xuyên đến cơ sở y tế định kỳ để tái khám và làm các xét nghiệm theo hướng dẫn, tư vấn của bác sĩ.

Theo khảo sát thực tế tại Khánh Hòa, trong các thử nghiệm lâm sàng với các nhóm đối tượng khác nhau như nhóm quan hệ đồng giới, người chuyển giới nữ, phụ nữ bán dâm, người tiêm chích ma túy đều cho thấy tác dụng tốt của điều trị dự phòng, hạn chế nhiều ca mắc HIV mới.

Đặc biệt, thuốc dự phòng HIV an toàn với hầu hết người sử dụng, bao gồm cả phụ nữ mang thai và cho con bú. Chỉ có một số ít người (khoảng gần 10%) gặp tác dụng phụ như buồn nôn, đau đầu nhưng các tác dụng phụ thường nhẹ và nhanh chóng mất đi, không ảnh hưởng đến sức khỏe. Từ đó, có thể lao động, sản xuất và tham gia các hoạt động lành mạnh khác bình thường.

Đ.HƯNG